Có thể khái quát trình tự dẫn dắt tạo ra xung đột đầy kịch tính của tác giả Nguyễn Dữ như thế nào?

       Bằng sự khéo léo, tác giả đã từng bước tạo ra xung đột đầy kịch tính và dẫn dắt những xung đột đó đi dần lên đỉnh cao, tạo nên sự hồi hộp, tò mò, kích thích hứng thú theo dõi của người đọc. Cách giải quyết xung đột của tác giả sau đó cũng rất hợp lí và khi xung đột được giải quyết thì chủ đề của truyện cũng được bộc lộ trọn vẹn. Có thể khái quát trình tự dẫn dắt của tác giả như sau:

a.  Câu chuyện được bắt đầu bằng hành động châm lửa đốt đền của Ngô Tử Văn. Hành động đó ngay lập tức gây sự chú ý bởi ngôi đền đó là nơi hồn tên tướng giặc bại trận đang ẩn náu để tác yêu tác quái. Ngô Tử Văn đốt đền tức là đã đối đấu với một tên hung thần gian ác, cho nên mọi người đều lắc đầu lè lưỡi, lo sợ thay cho Tử Văn. Đó cũng là điểm bắt đầu dự báo cho những diễn biến còn căng thẳng hơn sẽ tiếp diễn sau đó.

b.  Tử Văn tự nhiên thấy trong mình khó chịu, đầu lảo đảo và bụng run run rồi nổi lên một cơn sốt nóng sốt rét. Hồn tên tướng giặc tìm đến trách mắng đe dọa Tử Văn. Xung đột bắt đầu hình thành rõ nét.

c.  Tử Văn được thổ thần đến báo cho biết hồn tên tướng giặc đã đi kiện chàng ở âm phủ và bày cách đối phó cho Tử Văn. Sự việc đến đây trở nên nghiêm trọng hơn vì không còn dừng lại ở cuộc đối đầu của hai cá nhân ma đã là xung đột xã hội, xung đột trên bình diện công lí.

d.  Tử Văn chết, hồn bị giải xuống âm phủ gặp Diêm Vương. Diêm Vương quát mắng, Tử Văn vẫn bình tĩnh tâu trình đầu đuôi lời rất cứng cỏi không chịu nhún nhường chút nào. Thái độ của Tử Văn trước Diêm Vương khiến cho xung đột được tiếp tục đẩy lên đỉnh điểm: Diêm Vương  tin lời Tử Văn hay tin vào tên tướng giặc. Đến đây đòi hỏi phải có một cách giải quyết.

e.  Nhờ bằng chứng xác thực từ thổ thần, sự thật được phơi bày, công lí được thực hiện: kẻ gây tội bị trừng trị, người cương trực chính nghĩa được đền đáp.

       Truyện giàu kịch tính, xung đột được xây dựng và dẫn dắt một cách chặt chẽ, lôgic, hấp dẫn, tạo được sức lôi cuốn đối với người đọc. Chủ đề, tư tưởng, tình cảm của tác giả được thể hiện sau mỗi sự kiện, mỗi tình huống và qua cách xây dựng nhân vật của nhà văn.