kể về cuộc đối đầu kịch liệt giữa một bên là chàng Ngô Tử Văn với một bên là hồn ma tên tướng giặc bại trận .Đây là cuộc đối đầu giữa chính nghĩa và gian tà, giữa thiện và ác, giữa công bằng dân chủ và áp bức bất công
Chi tiết Diêm Vương xử kiện là một chi tiết giàu ý nghĩa bởi nó thể hiện niềm tin của con người thời trung đại về sự luân hồi" ở hiền gặp lành, ở ác gặp ác". Chi tiết cũng góp phần thúc đẩy kịch tính của chuyện lên tới đỉnh điểm
Kết thúc câu chuyện, Ngô Tử Văn được nhận chức phán sự ở đền Tản Viên. Đó là chức quan chuyên trông coi việc kiện tụng, xử án ở chốn công đường, giúp cho quá trình thực thi công lí được đảm bảo.
Bằng sự khéo léo, tác giả đã từng bước tạo ra xung đột đầy kịch tính và dẫn dắt những xung đột đó đi dần lên đỉnh cao, tạo nên sự hồi hộp, tò mò, kích thích hứng thú theo dõi của người đọc
Thông qua nhân vật Ngô Tử Văn tác giả Nguyễn Dữ muốn gửi gắm đến người đọc tư tưởng nhân đạo sâu sắc đó là: Ca ngợi người trí thức giàu dũng khí,thẳng thắn quyết tâm loại trừ cái xấu, cái ác bảo vệ nhân dân,đem lại cuộc sống bình yên cho nhân dân lao động.....
Kết thúc này vẫn đảm bảo được sự liền mạch trong chính thể văn bản vì sự nhất quán trong tính cách nhân vật và trong cốt truyện
Ngô Tử Văn, một kẻ sĩ nổi tiếng khẳng khái, chính trực vốn không chịu được sự tác yêu quái của hồn một tên tướng bại trận nên đã đốt đền của hắn, trừ hại cho dân
- Gợi dẫn 1. Thể loại Truyền kì là một thể văn xuôi tự sự thời trung đại mà khi viết tác giả thường đưa vào những yếu tố hoang đường, kì lạ. Qua câu chuyện về thánh thần, ma quỷ, truyền truyền kì thường phản ánh hiện thực, thể hiện tư tưởng và thái độ của người viết về cuộc sống và con người.