Giáo án môn Ngữ văn lớp 6 bài 56

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung kiến thức

HĐ 1: Tìm hiểu về tác giả

- HS đọc chú thích *

- GV giảng: Nam Ông mộng lục - Nam Ông là tên hiệu - bút danh của tác giả.

Tập truyện kí được viết bằng chữ Hán trong thời gian Hồ Nguyên Trừng sống lưu vong ở TQ.

HĐ 2: Tìm hiểu chung

- GV đọc mẫu

- HS đọc tiếp

? Truyện có thể phân đoạn ntn? Nêu ND từng đoạn?

- HS: Chia bố cục

HĐ 3: Tìm hiểu văn bản

? Nhân vật thái y lệnh ... được giới thiệu qua những nét đáng chú ý nào về tiểu sử?

- HS: Có nghề gia truyền, là thầy thuốc trông coi việc chữa bệnh trong cung vua (Thái y)

? Điều đó cho thấy thầy là người có địa vị cao, là lương y giỏi. Tuy nhiên, người đương thời trọng vọng thầy chủ yếu vì lí do gì? chi tiết nào nói rõ điều đó?

- HS: Trả lời

? Những chi tiết đó nói lên phẩm chất gì của người thầy thuốc?

GV bình: Chỉ bằng vài lời giới thiệu hết sức ngắn gọn, tác giả đã cho người đọc hiểu hết công đức của bậc lương y. Không một chút nề hà, không nảy may vụ lợi, người thầy thuốc đã dốc toàn tâm toàn ý toàn lực đi cứu người. Cũng bởi công đức ấy mà thầy được muôn người trọng vọng, muôn đời nhớ ơn. Lời giới thiệu khái quát đó cũng là lời dẫn đưa người đọc vào câu chuyện loé sáng nhất về y đức của ông.

? Tấm lòng người thầy thuốc bộc lộ rõ nhất trong một tình huống đặc biệt. Đó là tình huống nào?

- HS: Phải lựa chọn: chữa bệnh cho dân nghèo hay khám bệnh cho bậc quý nhân theo lệnh nhà vua.

? Thầy thuốc họ Phạm đã quyết định thế nào? vì sao ngài quyết định như thế?

- HS: Trị bệnh cứu người trước vì biết mạng sống của con người này trông cậy vào mình.

? Làm như thế người thầy thuốc sẽ mắc tội gì với vua?

- HS: Tội chết, như lời quan trung sứ nói: “Phận làm tôi… chăng?”

? Em hiểu gì về người thầy thuốc qua câu nói của ông: “Tôi có mắc tội cũng không biết làm thế nào. Nếu người kia không được cứu sẽ chết trong khoảnh khắc, chẳng biết trông vào đâu. Tính mệnh của tiểu thần còn trông cậy vào Chúa thượng, may ra thoát. Tội tôi xin chịu”?

- HS: Bộc lộ nhân cách, bản lĩnh của ông : quyền uy không thắng nổi y đức; đặt mạng sống của người bệnh lên trên hết, tin ở việc mình làm.

GV bình: Tình huống gay go đặt ra thử thách y đức và bản lĩnh của vị Thái y lệnh. Hành động ấy là minh chứng hùng hồn nhất cho tấm lòng ngay thẳng, sạch trong, hết lòng vì người bệnh của bậc lương y. Không phân biệt sang hèn, bất chấp cả quyền uy của vua chúa hay thậm chí cả tính mạng mình, hành động theo lương tâm người thầy thuốc. Lời nói của ông thể hiện một thái độ vừa mềm mỏng vừa cứng cỏi, vừa có lý, vừa có tình.

? Trị bệnh cứu người trước, vào cung khám bệnh sau, cách xử thế can đảm đó của người thầy thuốc đã dẫn đến kết quả gì?

- HS: Người bệnh được cứu sống, vua gọi là “bậc lương y chân chính”

? Đọc lại hai câu trong đoạn cuối và suy nghĩ xem vì sao tác giả lại kết thúc truyện như vậy? Cách kết thúc đó (không nói đến nhân vật mà nói đến con cháu của ông) có đề cao được y đức của vị Thái y lệnh không?

GV bình: Cách kết thúc này không chỉ đề cao y đức của thái y họ Phạm mà còn khẳng định quan niệm truyền thống của nhân dân về thuyết nhân quả: ở hiền gặp lành.

? Truyện ca ngợi điều gì?

- HS: Rút ra ý nghĩa

? Y đức này có cần cho người thầy thuốc hôm nay không? Vì sao?

- HS: Rất cần, vì thời nào thầy thuốc giỏi cũng cốt ở tấm lòng. Lương y phải như từ mẫu.

? Nghệ thuật gì đã đem đến cho câu chuyện sự hấp dẫn?

? Hiệu quả giáo dục của câu chuyện rất cao, theo em là do cách viết như thế nào?

- HS: Trả lời

- HS đọc phân ghi nhớ (SGK)

HĐ 4: Hướng dẫn luyện tập

? Theo em một lương y chân chính phải ntn?

I. TÌM HIỂU CHUNG ( 4’)

* Hồ Nguyên Trừng

- Nam ông mộng lục - Viết trong thời gian sống ở TQ.

II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN

1. Đọc - tìm hiểu chú thích.

2. Bố cục: 3 đoạn

* Mở truyện: từ đầu đến “trọng vọng”

Giới thiệu mấy nét về tên họ, chức vụ công đức của cụ lương y.

* Thân truyện: tiếp đến lòng ta mong mỏi

Diễn biến của câu chuyện qua một tình huống gây cấn thử thách.

* Kết truyện:

Hạnh phúc chân chính lâu dài của gd lương y.

III. TÌM HIỂU VĂN BẢN

1. Công đức của bậc lương y:

- Đem hết của cải mua thuốc tốt, tích trữ thóc gạo… để cứu người.

- Không né tránh dù bệnh tình hiểm nghèo.

- Dựng nhà để chữa trị cho những kẻ khốn cùng, đói khát

=> Có tài trị bệnh, có đức thương người.

2. Hành động của bậc lương y:

- Chữa bệnh cho dân trước -> vào cung khám bệnh theo lệnh vua sau.

- Chọn lựa: tính mạng của người bệnh và tính mạng bản thân à chọn tính mạng người bệnh.

=> Bậc lương y chân chính, giỏi về nghề nghiệp lại có lòng nhân đức àvừa có tài vừa có tâm.

3. Hạnh phúc của bậc lương y:

- Con cháu làm quan lương y, không để sa sút nghiệp nhà.

à Tài đức của Thái y lệnh họ Phạm sống mãi vì được con cháu kế tục xứng đáng.

4. Ý nghĩa của truyện:

- Ca ngợi phẩm chất cao quý của người thầy thuốc, không chỉ tài chữa bệnh mà quan trọng hơn phải có lòng thương yêu và quyết tâm cứu sống người bệnh.

* Nghệ thuật:

- Khai thác tình huống mâu thuẫn để làm nổi rõ tính cách nhân vật.

- Truyện dùng hình thức ghi chép người thật và việc thật nên có hiệu quả giáo dục

trực tiếp.

* Ghi nhớ SGK

IV. LUYỆN TẬP (3’)

- Lương y chân chính phải vừa có tài năng , phải vừa có y đức.