Giáo án Ngữ văn 7 bài: Liệt kê theo CV 5512

Hoạt động của thầy-trò

Nội dung kiến thức

HĐ1 : I. Thế nào là phép liệt kê: 10p

1. Mục tiêu: HS

Hiểu được thế nào là phép liệt kê, tác dụng của phép liệt kê.

2. Phương thức thực hiện:

- Hoạt động cá nhân, nhóm, chung cả lớp

3.Sản phẩm hđ: Vở ghi HS

4. Phương án kiểm tra, đánh giá

- Học sinh tự đánh giá.

- Học sinh đánh giá lẫn nhau.

- Giáo viên đánh giá.

5. Tiến trình hoạt động

*GV chuyển giao nhiệm vụ:

- Giáo viên yêu cầu HS đọc và thảo luận nhóm y/c C1-2 SGK

?Nhận xét cấu tạo của các bộ phận in đậm trong câu

?Các cụm từ có cùng nội dung ý nghĩa gì?

? Việc miêu tả hàng loạt đồ vật lỉnh kỉnh tương tự và bằng những kết cấu tương tự như vậy có t/d gì?

* Học sinh tiếp nhận- Thực hiện nhiệm vụ

- Dự kiến sản phẩm:

- Kết cấu cú pháp, cụm danh từ, danh từ tương tự được sắp xếp nối tiếp nhau liên tiếp:

+ Bát yến hấp đường phèn

+ Tráp đồi mồi hình CN để mở

+ Nào ống thuốc bạc, nào dao chuôi ngà, …chạm

+Trầu vàng, cau đậu rễ tía

+ Ngoáy tai, vỉ thuốc, …..bông

-Về ý nghĩa: Chúng cùng nói về các đồ vật được bày biện chung quanh quan lớn.

-T/d: Làm nổi bật sự xa hoa của viên quan đối lập với tình cảnh của dân phu đang lam lũ ngoài mưa gió.

*Báo cáo kết quả

- Đd nhóm trình bày

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

?Việc sử dụng hàng loạt các cụm từ có kết cấu và ý nghĩa tương tự như vậy gọi là phép liệt kê. Em hiểu thế nào là phép liệt kê?

->Gv chốt ghi nhớ

Hs đọc lại

BT nhanh: Xác định phép liệt kê trong các câu văn sau:

Thể điệu ca Huế có sôi nổi, tươi vui, có buồn cảm, bâng khuâng, có tiếc thương ai oán... Lời ca thong thả, trang trọng, trong sáng gợi lên tình người, tình đất nước, trai hiền, gái lịch..

HS thảo luận cặp đôi và trả lời

HĐ II. II- Các kiểu liệt kê: 13p

1. Mục tiêu: HS phân biệt được các kiểu liệt kê.

2. Phương thức thực hiện:

- Hoạt động cá nhân, nhóm

3. Sản phẩm hoạt động

- Vở ghi HS và HS trình bày miệng

4. Phương án kiểm tra, đánh giá

- Học sinh đánh giá.

- Giáo viên đánh giá.

5. Tiến trình hoạt động:

*GV chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên yêu cầu HS đọc ví dụ và thảo luận nhóm theo bàn theo câu hỏi sgk

?Nhận xét về cấu tạo các phép liệt kê ở VD 1a, 1b?

?Vì sao câu a có thể thay đổi vị trí các từ liệt kê mà câu b không thay đổi được

*Học sinh tiếp nhận - Thực hiện nhiệm vụ- Báo cáo kết quả- Nhận xét, bổ sung, đánh giá kết quả

- Dự kiến sản phẩm:

*VD1:

-a.…tinh thần, lực lượng , tính mệnh, của cải -> phép liệt kê không theo từng cặp

b-…tinh thần và lực lượng, tính mệnh và của cải -> Sử dụng liệt kê theo từng cặp (với quan hệ từ và)

*VD2:

a-Tre, nứa , trúc, mai vầu

 Với câu a có thể thay đổi thứ tự các bộ phận liệt kê.vì chúng có ý nghĩa ngang bằng nhau

b-…hình thành và trưởng thành…gia đình, họ hàng, làng xóm…

 Với câu b, không thể dễ dàng thay đổi các bộ phận liệt kê, bởi các hiện tượng liệt kê được sắp xếp theo mức độ tăng tiến.

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

Có mấy căn cứ để phân loại LK?Có mấy kiểu LK?

->Giáo viên ->Gv chốt ghi nhớ

Hs đọc

? Qua hai bài tập em hãy vẽ sơ đồ phân loại các kiểu liệt kê

C-HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP:

1.Mục tiêu:

-Củng cố k/n, t/d của phép LK

-Rèn k/n nhận biết và sử dụng LK

2. Phương thức thực hiện:

- Hoạt động cá nhân, nhóm

3. Sản phẩm hoạt động

- Trình bày vào vở BT

4. Phương án kiểm tra, đánh giá

- Học sinh đánh giá.

- Giáo viên đánh giá.

5. Tiến trình hoạt động:

*GV chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên yêu cầu HS TL nhóm BT1, 2

?Tìm phép liệt kê trong bài Tinh thần yêu nước...

- tổ 1 đoạn 1, 2 - tổ 3: đoạn 4

- tổ 2 đoạn 3 - tổ 4: BT 2

*Học sinh tiếp nhận - Thực hiện nhiệm vụ- Báo cáo kết quả- Nhận xét, bổ sung, đánh giá kết quả

- Dự kiến sản phẩm:

-Bài 1 (106): Các phép liệt kê:

+Đ1: nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và cướp nước.-> diễn tả đầy đủ, sâu sắc: Sức mạnh của tinh thần yêu nước.

+Đ2: Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung,... -> Lòng tự hào về những trang sử vẻ vang qua tấm gương những vị anh hùng dân tộc.

- Đ3: Từ các cụ già tóc bạc... đến..., từ nhân dân miền ngược... đến... Từ những c.sĩ... đến..., từ những phụ nữ... đến...-> Sự đồng tâm nhất trí của mọi tầng lớp nhân dân đứng lên chống Pháp.

+Đ4: giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo-> diễn tả cụ thể những việc phải làm.

- Bài 2 (106):Các phép LK:

a - dưới lòng đường, trên vỉa hè, trong cửa tiệm.

- Những cu li xe; Những quả dưa hấu...; những xâu lạp sườn..; cái rốn một chú khách..; một viên quan...

b- Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung

- Giáo viên nhận xét, đánh giá, kết luận

I- Thế nào là phép liệt kê:

1. Ví dụ; SGK

2. Nhận xét:

+Về cấu tạo: Các bộ phận in đậm đều có kết cấu tương tự nhau.

+Về ý nghĩa: Chúng cùng nói về các đồ vật được bày biện chung quanh quan lớn.

->Làm nổi bật sự xa hoa của viên quan đối lập với tình cảnh của dân phu đang lam lũ ngoài mưa gió.

3.Ghi nhớ 1: sgk (105 ).

II- Các kiểu liệt kê:

1. Ví dụ: SGK

2. Nhận xét

- Xét theo cấu tạo:

+ kiểu liệt kê theo từng cặp

+ kiểu liệt kê không theo từng cặp

- Xét theo ý nghĩa:

+ kiểu liệt kê tăng tiến

+kiểu liệt kê không tăng tiến

*Ghi nhớ 1, 2 sgk/tr105

III-Luyện tập:

1-Bài 1 (106):

2- Bài 2 (106):

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung

Tìm hiểu khái niệm liệt kê

HS đọc đoạn văn mục I SGK trang 104.

Tìm cấu tạo ý nghĩa của các bộ phận in đậm.?

Kết cấu tương tự nhau.

Ý nghĩa giống nhau:đồ vật xa xỉ đắt tiền.

Tác dụng của cách diễn đạt trên?

Nhấn mạnh sự xa hoa của viên quan.

Liệt kê là gì?

Tìm hiểu các kiểu liệt kê

Xét về cấu tạo các phép liệt kê trong phần 1 mục II SGK trang 105?

Về cấu tạo

a. Sử dụng phép liệt kê không theo từng cặp

b. Sử dụng phép liệt kê theo từng cặp

Đảo lộn các bộ phận trong phép liệt kê mục 2 SGK trang 105 rồi rút ra kết luận?

Câu a dễ dàng thay đổi thứ tự các bộ phận liệt kê (tre nứa, trúc, mai, vầu).

Câu b không dễ dàng thay đổi thứ tự các bộ phận liệt kê, bởi các hiện tượng liệt kê được sắp xếp theo một thứ tự tăng tiến

Liệt kê có những kiểu nào?

Chỉ ra phép liệt kê?

Tìm phép liệt kê?

I. Thế nào là phép liệt kê

Liệt kê là sắp xếp hàng loạt từ hay cụm từ cùng loại để diễn tả được đầy đủ hơn sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế hay của tư tưởng tình cảm.

Ví dụ:

Một trứng ung.

Hai trứng ung

Ba trứng ung

Bốn trứng ung

Măm trứng ung

Sáu trứng ung.

Bảy trứng ung

Ba trứng nở ba con.

Con diều tha.

Con quạ bắt.

Con mặt cắt xơi.

Chớ tham phận khó ai ơi.

Còn da lông mọc còn chồi nảy cây

II. Các kiểu liệt kê.

1.Về cấu tạo:

_ Liệt kê theo từng cặp

_ Liệt kê không theo từng cặp

2. Về ý nghĩa

_ Liệt kê tăng tiến

_ Liệt kê không tăng tiến

II. Luyện tập

1/ Các phép liệt kê

_ “Từ xưa đến nay……….là lũ cướp nước”

_ “Bà Trưng ………Quang Trung”

_ “Đồng bào ta………Chính phủ”

2/ Phép liệt kê

a. “Dưới lòng đường……..Bắc Đẩu Bội Tinh hình chữ thập"

b. “Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung”

3/ HS về nhà làm