Giáo án Ngữ văn 7 bài: Cách làm bài văn lập luận giải thích theo CV 5512

Hoạt động của thầy-trò

Nội dung kiến thức

Hoạt động 1: Các bước làm bài văn lập luận giải thích.

1. Mục tiêu: - Mục tiêu: Học sinh nắm được các bước làm bài văn lập luận giải thích. Thực hành các bước làm bài văn lập luận giải thích.

2. Phương thức thực hiện:

+Hoạt động cá nhân

+ Hoạt động nhóm

3- Sản phẩm hoạt động: Phiếu học của nhóm được chuẩn bị trước ở nhà

4- Phương án kiểm tra, đánh giá

+ Học sinh tự đánh giá.

+ Các nhóm đánh giá lẫn nhau.

+ Giáo viên đánh giá.

5- Tiến trình hoạt động

* Chuyển giao nhiệm vụ

-GV chép đề lên bảng

+ HS đọc đề bài.

? Nhắc lại các bước làm một bài văn?

+ Tìm hiểu đề.

+ Tìm ý, lập dàn ý.

+ Viết bài.

+ Đọc và sửa chữa.

* Chuyển giao nhiệm vụ:

- Nhóm 1: Tìm hiểu đề, tìm ý cho bài văn nghị luận giải thích cần thực hiện những bước nào? Dựa vào đâu em thực hiện được các yêu cầu đó?

- Nhóm 2: Trình bày dàn ý của bài văn Nghị luận giải thích

- Nhóm 3: Có mấy cách viết mở bài? Là những cách nào? Lưu ý gì khi viết các đoạn văn trong bài nghị luận giải thích?

Nhóm 4? Muốn làm một bài văn lập luận giải thích thì phải thực hiện những bước nào ?

?Em hãy nêu dàn ý chung của bài văn lập luận giải thích?

? Khi viết văn giải thích cần chú ý gì?

2.Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: + Các nhóm đọc nội dung thảo luận của nhóm mình trong sách giáo khoa, thảo luận trả lời câu hỏi vào phiếu học tập.

+ Các nhóm lần lượt trao đổi phiếu học tập cho nhau và bổ sung ý kiến bằng bút màu khác.

+ HS dán kết quả lên bảng

+ Trình bày ý kiến phiếu học tập

- Giáo viên: Hướng dẫn học sinh thực hiện nhiệm vụ

- Quan sát, động viên, lắng nghe học sinh trình bày

- Dự kiến sản phẩm:

a. N1:

* Tìm hiểu đề

Đọc đề, xác định từ quan trọng.

Xác định thể loại, yêu cầu của đề

+ Thể loại: Nghị luận giải thích.

- Vấn đề nghị luận: Đi ra ngoài, đi đây đi đó sẽ học được nhiều điều hay, mở rộng tầm hiểu biết, khôn ngoan từng trải.

- Các bước làm:

+ Đọc đề và gạch chân những từ quan trọng:

Đi một ngày đàng, học một sàng khôn

+ Chỉ ra nội dung, thể loại, yêu cầu của đề.

* Tìm ý:

- Các ý:

+Giải thích nghĩa đen

+Giải thích nghĩa bóng

+Ý nghĩa sâu xa

+Giải thích nguyên nhân, những mặt lợi khi đi ra ngoài.

b. Nhóm 2:

a. MB:

- Giới thiệu câu tục ngữ: Đúc kết kinh nghiệm nên đi đây đi đó để mở rộng tầm hiểu biết và khát vọng được đi nhiều nơi.

-Trích dẫn câu TN

b. TB:

b1. Giải thích nghĩa:

- Giải thích nghĩa đen.

- Giải thích nghĩa bóng.

- Giải thích ý nghĩa sâu xa.

b2. Giải thích nguyên nhân vì sao cần đi ra ngoài để học hỏi.

b3. Giải thích bằng cách thực hiện được lời khuyên đó.

c. KB:

- Khái quát lại vấn đề cần giải thích.

- Nêu suy nghĩ, nhận thức hành động hoặc rút ra bài học cho bản thân.

c. Nhóm 3:

- Có 3 cách viết mở bài: Đi thẳng vào vấn đề, suy từ chung đến riêng, suy từ tâm lí con người

- Viết đoạn thân bài cần lưu ý:

+ Viết đoạn có sự liên kết: Dùng các từ liên kết: Như vậy, thật vậy, như đã nói ở trên.

+ Giải thích ý nghĩa của câu tục ngữ (nghĩa đen, nghĩa bóng)

+ Viết đoạn phân tích lí lẽ: Nêu lí lẽ trước rồi mới phân tích lí lẽ.

+ Viết đoạn CM:

. Chọn dẫn chứng tiêu biểu.

. Sắp xếp dẫn chứng theo 1 trật tự hợp lí.

. Dẫn chứng người trong nước.

. Người ngoài nước.

+ cách thực hiện lời khuyên đó

c. Viết đoạn kết bài:

Hô ứng với luận điểm CM

Nhóm 4? Muốn làm một bài văn lập luận giải thích thì phải thực hiện những bước nào ?

Tìm hiểu đề và tìm ý, lập dàn ý, viết bài, đọc và sửa lại

?Em hãy nêu dàn ý chung của bài văn lập luận giải thích?

Mb: Giới thiệu điều cần giải thích và gợi ra phương hướng giải thích

Tb: Lần lượt trình bày các nội dung cần giải thích

Cần sử dụng các cách lập luận giải thích cho phù hợp

Kb: Nêu ý nghĩa của điều được giải thích

? Khi viết văn giải thích cần chú ý gì?

Lời văn cần sáng sủa, dễ hiểu

Giữa các phần, các đoạn cần có liên kết

3. Báo cáo kết quả:

Học sinh báo cáo kết quả làm việc mà nhóm được giao

4. Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, đánh giá, bổ sung

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

-> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

Hs tự ghi vở

I- Các bước làm một bài văn lập luận giải thích:

* Đề bài: Nhân dân ta có câu tục ngữ: "Đi một ngày đàng học một sàng khôn". Hãy giải thích nội dung câu tục ngữ đó.

1-Tìm hiểu đề và tìm ý:

- Thể loại: Nghị luận giải thích.

- Vấn đề nghị luận: Đi ra ngoài, đi đây đi đó sẽ học được nhiều điều hay, mở rộng tầm hiểu biết, khôn ngoan từng trải.

- Các ý:

+Giải thích nghĩa đen

+Giải thích nghĩa bóng

+Ý nghĩa sâu xa

+Giải thích nguyên nhân, những mặt lợi khi đi ra ngoài.

2- Lập dàn ý:

a. MB:

- Giới thiệu câu tục ngữ: Đúc kết kinh nghiệm nên đi đây đi đó để mở rộng tầm hiểu biết và khát vọng được đi nhiều nơi.

-Trích dẫn câu TN

b. TB:

b1. Giải thích nghĩa:

- Giải thích nghĩa đen.

- Giải thích nghĩa bóng.

- Giải thích ý nghĩa sâu xa.

b2. Giải thích nguyên nhân vì sao cần đi ra ngoài để học hỏi.

b3. Giải thích bằng cách thực hiện được lời khuyên đó.

c. KB:

- Khái quát lại vấn đề cần giải thích.

- Nêu suy nghĩ, nhận thức hành động hoặc rút ra bài học cho bản thân.

3- Viết bài:

4- Đọc và sửa lại bài:

*Ghi nhớ: sgk (86)

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung lưu bảng

Tìm hiểu đề và tìm ý

Đề đặt ra yêu cầu gì?

Làm thế nào để hiểu được chính xác và đầy đủ ý nghĩa câu tục ngữ?

Bài văn giải thích có nên gồm 3 phần chính giống như bài văn lập luận chứng minh không? Vì sao?

Có.Vì đó là bố cục thường có của một bài văn, giúp cho bài văn mạch lạc thống nhất.

Phần mở bài phải đạt yêu cầu gì?

Phần mở bài phải mang định hướng giải thích, phải gợi nhu cầu được hiểu.

Phần thân bài phải làm nhiệm vụ gì? Nên sắp xếp những ý đã tìm được theo thứ tự nào?

GV cho HS đọc các đoạn MB, TB, KB trong SGK trang 85, 86 để rút ra cách viết bài.

HS tự nhận xét bài làm của mình và sửa lỗi chính tả.

HS tự viết thêm các cách MB, KB khác cho đề bài trên

I. Các bước làm bài văn giải thích.

Cho đề bài: Nhân dân ta có câu tục ngữ “đi một ngày đàng học một sàng khôn”. Hãy giải thích câu tục ngữ đó.

1. Tìm hiểu đề và tìm ý

_ Đề yêu cầu giải thích câu tục ngữ (nghĩa đen, nghĩa bóng)

_ Hỏi người hiểu biết hơn, đọc sách báo tra từ điển để tìm ý nghĩa câu tục ngữ: khuyên mọi người nên đi đó đi đây để mở rộng hiểu biết.

2. Lập dàn bài

a. Mở bài: giới thiệu câu tục ngữ với ý nghĩa của nó.

b. Thân bài: giải thích câu tục ngữ.

_ Nghĩa đen: đi một ngày đàng sẽ học được một sàng khôn

_ Nghĩa bóng: có đi đây đi đó thì mới mở rộng hiểu biết.

_ Nghĩa sâu: khát vọng hiểu biết của người nông dân

c. Kết bài: câu tục ngữ ngày xưa vẫn còn ý nghĩa đến ngày hôm nay.

3.Viết bài

Khi viết bài lời văn giải thích cần sáng sủa dễ hiểu. Giữa các phần các đoạn phải có liên kết.

4.Đọc và sửa bài

♥ Ghi nhớ: SGK trang 81

II. Luyện tập

HS tự làm bài tập