Giáo án môn Khoa học lớp 4 bài 66

Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của HS

1. Ổn định

2. KTBC

-Yêu cầu HS lên bảng viết sơ đồ quan hệ thức ăn của sinh vật trong tự nhiên mà em biết, sau đó trình bày theo sơ đồ.

-Gọi HS trả lời câu hỏi: Mối quan hệ thức ăn giữa các sinh vật trong tự nhiên diễn ra như thế nào?

-Nhận xét sơ đồ, câu trả lời và cho điểm HS.

3.Bài mới

*Giới thiệu bài

Các sinh vật trong tự nhiên có mối quan hệ với nhau bằng quan hệ thức ăn. Sinh vật này là thức ăn của sinh vật kia rồi sinh vật nhận thức ăn đó lại là thức ăn của sinh vật khác. Cứ như vậy tạo thành một chuỗi thức ăn trong tự nhiên. Bài học hôm nay sẽ giúp các em hiểu thêm về mối quan hệ dinh dưỡng của các sinh vật thông qua các chuỗi thức ăn.

Ø Hoạt động 1: Mối quan hệ thức ăn giữa các sinh vật với nhau và giữa sinh vật với yếu tố vô sinh

-Chia nhóm, mỗi nhóm gồm 4 HS và phát phiếu có hình minh họa trang 132, SGK cho từng nhóm.

-Gọi 1 HS đọc yêu cầu trong phiếu (Dựa vào hình 1 để xây dựng sơ đồ (bằng chữ và mũi tên) chỉ ra mối quan hệ qua lại giữa cỏ và bò trong một bãi chăn thả bò).

-Yêu cầu HS hoàn thành phiếu sau đó viết lại sơ đồ mối quan hệ giữa bò và cỏ bằng chữ và giải thích sơ đồ đó. GV đi giúp đỡ các nhóm để đảm bảo HS nào cũng được tham gia.

-Gọi các nhóm trình bày. Yêu cầu các nhóm khác theo dõi và bổ sung.

-Nhận xét sơ đồ, giải thích sơ đồ của từng nhóm.

+Thức ăn của bò là gì?

+Giữa cỏp và bò có quan hệ gì?

+Trong quá trình sống bò thải ra môi trường cái gì? Cái đó có cần thiết cho sự phát triển của cỏ không?

+Nhờ đâu mà phân bò được phân huỷ?

+Phân bò phân huỷ tạo thành chất gì cung cấp cho cỏ?

+Giữa phân bò và cỏ có mối quan hệ gì?

-Viết sơ đồ lên bảng: phân bò -> cỏ -> bò

+Trong mối quan hệ giữa phân bò, cỏ, bò đâu là yếu tố vô sinh, đâu là yếu tố hữu sinh?

-Vừa chỉ vào hình minh họa, sơ đồ bằng chữ và giảng: Cỏ là thức ăn của bò, trong quá trình trao đổi chất, bò thải ra môi trường phân. Phân bò thải ra được các vi khuẩn phân hủy trong đất tạo thành các chất khoáng. Các chất khoáng này lại trở thành thức ăn của cỏ.

Ø Hoạt động 2: Chuỗi thức ăn trong tự nhiên

-Tổ chức cho HS hoạt động theo cặp.

-Yêu cầu: Quan sát hình minh họa trang 133, SGK , trao đổi và trả lời câu hỏi.

+Hãy kể tên những gì được vẽ trong sơ đồ?

+Sơ đồ trang 133, SGK thể hiện gì?

+Chỉ và nói rõ mối quan hệ về thức ăn trong sơ đồ?

-Gọi HS trả lời câu hỏi. Yêu cầu mỗi HS chỉ trả lời 1 câu, HS khác bổ sung.

-Đây là sơ đồ về một trong các chuỗi thức ăn trong tự nhiên: Cỏ là thức ăn của thỏ, thỏ là thức ăn của cáo, xác chết của cáo là thức ăn của nhóm vi khuẩn ngoại sinh. Nhờ có nhóm vi khuẩn ngoại sinh mà các xác chết hữu cơ trở thành các chất khoáng (chất vô cơ). Những chất khoáng này lại trở thành thức ăn của cỏ và các cây khác. Người ta gọi những mối quan hệ về thức ăn trong tự nhiên là chuỗi thức ăn. Chuỗi thức ăn là một dãy bao gồm nhiều sinh vật, mỗi loài là một mắc xích thức ăn, mỗi “mắc xích” thức ăn tiêu thụ mắt xích ở phía trước nó bị mắc xích ở phía sau tiêu thụ.

+Thế nào là chuỗi thức ăn?

+Theo em, chuỗi thức ăn bắt đầu từ sinh vật nào?

-Kết luận: Trong tự nhiên có rất nhiều chuỗi thức ăn, các chuỗi thức ăn thường bắt đầu từ thực vật. Thông qua chuỗi thức ăn, các yếu tố vô sinh và hữu sinh liên hệ mật thiết với nhau thành một chuỗi khép kín.

Ø Hoạt động 3: Thực hành: Vẽ sơ đồ các chuỗi thức ăn trong tự nhiên

Cách tiến hành

-GV tổ chức cho HS vẽ sơ đồ thể hiện các chuỗi thức ăn trong tự nhiên mà em biết. (Khuyến khích HS vẽ và tô màu cho đẹp).

-HS hoạt động theo cặp: đua ra ý tưởng và vẽ.

-Gọi một vài cặp HS lên trình bày trước lớp.

-Nhận xét về sơ đồ của HS và cách trình bày.

4.Củng cố

-Hỏi: Thế nào là chuỗi thức ăn?

-Nhận xét câu trả lời của HS.

5.Dặn dò

-Dặn HS về nhà học bài và chuẩn bị bài sau.

-Nhận xét tiết học.

Hát

-HS lên bảng viết sơ đồ và chỉ vào sơ đồ đó trình bày.

-HS đứng tại chỗ trả lời.

-Lắng nghe.

-4 HS ngồi 2 bàn trên dưới tạo thành một nhóm và làm việc theo hướng dẫn của GV.

-1 HS đọc thành tiếng.

-Hoàn thành sơ đồ bằng mũi tên và chữ, nhóm trưởng điều khiển các bạn lần lượt giải thích sơ đồ.

-Đại diện của 4 nhóm lên trình bày.

-Trao đổi theo cặp và tiếp nối nhau trả lời.

+Là cỏ.

+Quan hệ thức ăn, cỏ là thức ăn của bò.

+Bò thải ra môi trường phân và nước tiểu cần thiết cho sự phát triển của cỏ.

+Nhờ các vi khuẩn mà phân bò được phân huỷ.

+Phân bò phân huỷ thành các chất khoáng cần thiết cho cỏ. Trong quá trình phân huỷ, phân bò còn tạo ra nhiều khí các-bô-níc cần thiết cho đời sống của cỏ.

+Quan hệ thức ăn. Phân bò là thức ăn của cỏ.

-Lắng nghe.

+Chất khoáng do phân bò phân hủy để nuôi cỏ là yếu tố vô sinh, cỏ và bò là yếu tố hữu sinh.

-Quan sát, lắng nghe.

-2 HS ngồi cùng bàn hoạt động theo hướng dẫn của GV.

-Câu trả lời đúng là:

+Hình vẽ cỏ, thỏ, cáo, sự phân hủy xác chết động vật nhờ vi khuẩn.

+Thể hiện mối quan hệ về thức ăn trong tự nhiên.

+Cỏ là thức ăn của thỏ, thỏ là thức ăn của cáo, xác chết của cáo được vi khuẩn phân hủy thành chất khoáng, chất khoáng này được rễ cỏ hút để nuôi cây.

-3 HS trả lời câu hỏi, các HS khác bổ sung

-Quan sát, lắng nghe.

+Chuỗi thức ăn là mối quan hệ về thức ăn giữa các sinh vật trong tự nhiên. Sinh vật này ăn sinh vật kia và chính nó lại là thức ăn cho sinh vật khác.

+Từ thực vật.

-Lắng nghe.

-Hs lên bảng thực hiện.