Giáo án Khoa học 4 bài 45: Ánh sáng

Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của HS

1. Ổn định

2. KTBC

- Gọi HS lên kiểm tra nội dung tiết trước:

+ Tiếng ồn có tác hại gì đối với con người?

+ Hãy nêu những biện pháp để phòng chống ô nhiễm tiếng ồn.

- GV nhận xét, ghi điểm.

3. Tiết mới

*Giới thiệu Tiết:

- GV hỏi:

+ Khi trời tối, muốn nhìn thấy vật gì ta phải làm thế nào?

- GV giới thiệu: Anh sáng rất quan trọng đối với cuộc sống của mọi sinh vật. Muốn nhìn thấy vật ta cần phải có ánh sáng, nhưng có những vật không cần ánh sáng mà ta vẫn nhìn thấy chúng. Đó là những vật tự phát sáng. Tại sao trong đêm tối, ta vẫn nhìn thấy mắt mèo? Các em cùng tìm hiểu sẽ biết.

ØHoạt động 1: Vật tự phát sáng và vật được phát sáng.

- GV cho HS thảo luận cặp đôi.

- Yêu cầu: Quan sát hình minh hoạ 1,2 / 90, 91 SGK, trao đổi và viết tên những vật tự phát sáng và những vật được chiếu sáng.

- Gọi HS trình bày, các HS khác bổ sung nếu có ý kiến khác.

- Nhận xét, kết luận: Ban ngày vật tự phát sáng duy nhất là Mặt trời, còn tất cả mọi vật khác được mặt trời chiếu sáng. Anh sáng từ mặt trời chiếu lên tất cả mọi vật nên ta dễ dàng nhìn thấy chúng. Vào ban đêm, vật tự phát sáng là ngọn đèn điện khi có dòng điện chạy qua.Còn Mặt trăng cũng là vật được chiếu sáng là do được Mặt trời chiếu sáng. Mọi vật mà chúng ta nhìn thấy ban đêm là do được đèn chiếu sáng hoặc do ánh sáng phản chiếu từ Mặt trăng chiếu sáng.

Ø Hoạt động 2: Ánh sáng truyền theo đường thẳng.

- GV hỏi:

+ Nhờ đâu ta có thể nhìn thấy vật?

+ Theo em, ánh sáng truyền theo đường thẳng hay đường cong?

- GV nêu: Để biết ánh sáng truyền theo đường thẳng hay đường cong, chúng ta cùng làm thí nghiệm.

ØThí nghiệm 1:

- GV phổ biến thí nghiệm: Đứng ở giữa lớp và chiếu đèn pin, theo em ánh sáng của đèn pin sẽ đi đến những đâu?

- GV tiến hành thí nghiệm. Lần lượt chiếu đèn vào 4 góc của lớp học (GV chú ý vặn cho ánh sáng đèn pin tụ lại càng nhỏ càng tốt)

- GV hỏi: Khi chiếu đèn pin thì ánh sáng của đèn đi được đến đâu?

- Như vậy ánh sáng đi theo đường thẳng hay đường cong?

ØThí nghiệm 2:

- GV yêu cầu HS đọc thí nghiệm 1/ 90 SGK.

- GV hỏi: Hãy dự đoán xem ánh sáng qua khe có hình gì?

- GV yêu cầu HS làm thí nghiệm.

- GV gọi HS trình bày kết quả.

- Hỏi: Qua thí nghiệm trên em rút ra kết luận gì về đường truyền của ánh sáng?

- GV nhắc lại kết luận: Anh sáng truyền theo đường thẳng.

ØHoạt động 3: Vật cho ánh sáng truyền qua và vật không cho ánh sáng truyền qua.

- Tổ chức cho lớp làm thí nghiệm theo nhóm 4 HS.

- GV hướng dẫn: Lần lượt đặt ở khoảng giữa đèn và mắt một tấm bìa, một tấm kính thuỷ tinh, một quyển vở, một thước mêka, chiếc hộp sắt,…sau đó bật đèn pin. Hãy cho biết với những đồ vật nào ta có thể nhìn thấy ánh sáng của đèn?

- GV đi hướng dẫn các nhóm gặp khó khăn.

- Gọi đại diện nhóm trình bày, yêu cầu các nhóm khác bổ sung ý kiến.

- Nhận xét kết quả thí nghiệm của HS.

- GV hỏi: Ứng dụng liên quan đến các vật cho ánh sáng truyền qua và những vật không cho ánh sáng truyền qua người ta đã làm gì?

- Kết luận: Anh sáng truyền theo đường thẳng và có thể truyền qua các lớp không khí, nước, thuỷ tinh, nhựa trong. Anh sáng không thể truyền qua các vật cản sáng như: tấm bìa, tấm gỗ, quyển sách, chiếc hộp sắt hay hòn gạch,… Ứng dụng tính chất này người ta đã chế tạo ra các loại kính vừa che bụi mà vẫn có thể nhìn được, hay chúng ta có thể nhìn thấy cá bơi, ốc bò dưới nước,…

ØHoạt động 4: Mắt nhìn thấy vật khi nào?

- GV hỏi:

+ Mắt ta nhìn thấy vật khi nào?

- Gọi HS đọc thí nghiệm 3 / 91, yêu cầu HS suy nghĩ và dự đoán xem kết quả thí nghiệm như thế nào?

- Gọi HS trình bày dự đoán của mình.

- Yêu cầu 4 HS lên bảng làm thí nghiệm. GV trực tiếp bật và tắt đèn, sau đó HS trình bày với cả lớp thí nghiệm.

- GV hỏi: Mắt ta có thể nhìn thấy vật khi nào?

- Kết luận: Mắt ta có thể nhìn thấy vật khi có ánh sáng từ vật đó truyền vào mắt. Chẳng hạn khi đặt vật trong hộp kín và bật đèn thì vật đó vẫn được chiếu sáng, nhưng ánh sáng từ vật đó truyền đến mắt lại bị cản bởi cuốn vở nên mắt không nhìn thấy vật trong hộp. Ngoài ra, để nhìn thấy vật cũng cần phải có điều kiện về kích thước của vật và khoảng cách từ vật tới mắt. Nếu vật quá bé mà lại để quá xa tầm nhìn thì bằng mắt thường chúng ta không thể nhìn thấy được.

3. Củng cố

- GV hỏi:

+ Ánh sáng truyền qua các vật nào?

+ Khi nào mắt ta nhìn thấy vật?

4. Dặn dò

- Chuẩn bị tiết sau, mỗi HS chuẩn bị 1 đồ chơi.

- Nhận xét tiết học.

- Hát

- HS trả lời.

- HS khác nhận xét, bổ sung.

- HS trả lời;

+ Khi trời tối, muốn nhìn thấy vật ta phải chiếu sáng vật.

+ Có những vật không cần ánh sáng ta cũng nhìn thấy: mắt mèo.

- HS nghe.

- HS quan sát hình và thảo luận cặp đôi.

+ Hình 1: Ban ngày.

Ø Vật tự phát sáng: Mặt trời.

Ø Vật được chiếu sáng: bàn ghế, gương, quần áo, sách vở, đồ dùng,….

+ Hình 2:

Ø Vật tự phát sáng: ngọn đèn điện, con đom đóm.

Ø Vật được chiếu sáng: Mặt trăng, gương, bàn ghế , tủ, …

- HS trả lời:

+ Ta có thể nhìn thấy vật là do vật đó tự phát sáng hoặc có ánh sáng chiếu vào vật đó.

+ Ánh sáng truyền theo đường thẳng.

- HS nghe phổ biến thí nghiệm và dự đoán kết quả.

- HS quan sát.

+ Ánh sáng đến được điểm dọi đèn vào.

+ Ánh sáng đi theo đường thẳng.

- HS đọc trước lớp, cả lớp đọc thầm.

- Một số HS trả lời theo suy nghĩ của từng em.

- HS làm thí nghiệm theo nhóm.

- Đại diện nhóm báo cáo kết quả thí nghiệm.

- Anh sáng truyền theo những đuờng thẳng.

- HS thảo luận nhóm 4.

- Làm theo hướng dẫn của GV, 1 HS ghi tên vật vào 2 cột kết quả.

- HS trình bày kết quả thí nghiệm.

- HS nghe.

- HS trả lời: Ứng dụng sự kiện quan, người ta đã làm các loại cửa bằng kính trong, kính mờ hay làm cửa gỗ.

- HS nghe.

+ Mắt ta nhìn thấy vật khi:

Ø Vật đó tự phát sáng.

Ø Có ánh sáng chiếu vào vật.

Ø Không có vật gì che mặt ta.

Ø Vật đó ở gần mắt…

- HS đọc.

- HS trình bày.

- HS tiến hành làm thí nghiệm và trả lời các câu hỏi theo kết quả thí nghiệm.

+ Khi đèn trong hộp chưa sáng, ta không nhìn thấy vật.

+ Khi đèn sáng ta nhìn thấy vật.

+ Chắn mắt bằng 1 cuốn vở, ta không nhìn thấy vật nữa.

+ Mắt ta có thể nhìn thấy vật khi có ánh sáng từ vật đó truyền vào mắt.

- Lắng nghe.

- HS trả lời.

- Lớp nhận xét, bổ sung.