Giáo án Địa lý 12 bài 33: Vấn đề chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành ở đồng bằng sông Hồng

HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS

NỘI DUNG CHÍNH

HĐ 1. Cá nhân/cả lớp

Tìm hiểu các thế mạnh chủ yếu của vùng.

Nêu số liệu về diện tích và dân số.

Kể tên các tỉnh, thành phố tương đương cấp tỉnh của vùng.

Vùng có 10 tỉnh, thành: Hà Nội, Hải Phòng, Thái Bình, Nam Định, Ninh Bình, Hà Nam, Hải Dương, Bắc Ninh, Vĩnh Phúc, Hưng Yên.

Dựa vào sơ đồ Hình 33.1 nêu các thế mạnh chủ yếu của ĐBSH.

GV dẫn dắt HS phân tích các thế mạnh.

ĐBSH nằm giữa TD&MNBB với Biển Đông, liền kề với vùng có nhiều khoáng sản và tiềm năng thủy điện, có Biển Đông thuận lợi phát triển kinh tế biển và giao lưu kinh tế với thế giới.

Chuyển ý: bên cạnh các thế mạnh vùng có các hạn chế nhất định. Trong mục 2 chúng ta sẽ tìm hiểu các mặt hạn chế của vùng.

HĐ 2. Tìm hiểu những hạn chế chủ yếu của vùng.

Dựa vào nội dung SGK và sự hiểu biết trình bày các hạn chế chủ yếu của ĐBSH.

Phân tích sức ép về dân số đối với phát triển KT-XH ở ĐBSH. (SGK)

- Do có hệ thống đê bao bọc.

- Phần lớn nguyên liệu phát triển công nghiệp phải đưa từ vùng khác đến.

HĐ 3. Tìm về vấn đề chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành và các định hướng chính.

Dựa vào biểu đồ miền Hình 33.2 nhận xét sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành ở ĐBSH.

Từ 1986-2005 (trong 20 năm) KV II mới tăng được 17.8% (21.5 lên 39.3%).

Vấn đề đặt ra cần phải làm gì?

→ Trọng tâm là phát triển và hiện đại hóa công nghiệp chế biến, các ngành CN khác và dịch vụ gắn với yêu cầu phát triển nền nông nghiệp hàng hóa.

- Đáp ứng nhu cầu (mức sống) ngày càng cao của nhân dân.

Kể tên các ngành trọng điểm cần phát huy ở vùng ĐBSH.

Hà Nội và Hải Phòng có thế mạnh về du lịch.

1. Các thế mạnh chủ yếu của vùng:

* Qui mô:

Diện tích: gần 15.000km² (4,5% diện tích cả nước) gồm 10 tỉnh, thành phố.

Số dân đông: 18.2 triệu người (21.6% dân số cả nước 2006).

* Thế mạnh:

- Vị trí địa lí: nằm trong vùng kinh tế trọng điểm, thuận lợi trong giao lưu và phát triển kinh tế.

- Tự nhiên:

• Đất: đất nông nghiệp chiếm 51.2% diện tích đồng bằng (trong đó 70% là đất phù sa màu mỡ).
• Nước: phong phú
• Bờ biển dài 400km: nguồn lợi thủy sản, du lịch, cảng biển.
• Khoáng sản: đá vôi (HP, NB), sét, cao lanh (HD), than nâu, khí tự nhiên (TB).

- Kinh tế - xã hội:

• Dân cư - lao động: nguồn lao động dồi dào, thị trường tiêu thụ lớn.
• Cơ sở hạ tầng & CSVCKT: tốt nhất nước.
• Thế mạnh khác: vùng có lịch sử khai thác từ rất sớm.

2. Các hạn chế chủ yếu của vùng:

- Đất chật, người đông, mật độ dân số cao nhất nước (1225 người/km² 2006), gấp 4.8 lần so với cả nước.

→ Tạo sức ép lớn về vấn đề giải quyết việc làm.

- Thiên tai: bão, lũ lụt, hạn hán.

- Một số tài nguyên bị suy thoái do khai thác quá mức (nước mặt, đất…).

- Vùng thiếu nguyên liệu cho phát triển công nghiệp.

- Chuyển dịch cơ cấu kinh tế còn chậm, chưa phát huy hết thế mạnh của vùng.

* Vấn đề cần giải quyết: Quỹ đất nông nghiệp đang dần bị thu hẹp, sức ép việc làm…

3. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành và các định hướng chính.

a. Thực trạng:

* Xu hướng chuyển dịch:

- Giảm tỉ trọng khu vực Nông- Lâm- Ngư nghiệp (KV I).

- Tăng tỉ trọng khu vực Công nghiệp- xây dựng và Dịch vụ (KV II và III).

- Tuy nhiên, tốc độ chuyển dịch cơ cấu còn chậm, nhất là khu vực II.

b. Các định hướng chính:

- Tiếp tục giảm tỉ trọng KV I, tăng tỉ trọng KV II và III.

- Chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong nội bộ từng ngành:

• Đối với KV I: Giảm tỉ trọng trồng trọt, tăng tỉ trọng ngành chăn nuôi và thủy sản.
• Đối với KV II: Hình thành và phát triển các ngành công nghiệp trọng điểm.
• Đối với KV III: Phát triển du lịch và phát triển các dịch vụ khác như: tài chính, ngân hàng, GD&ĐT…