Giáo án Giáo dục công dân lớp 10 bài 8: Tồn tại xã hội và ý thức xã hội (tiết 1)

Hoạt động của giáo viên và học sinh

Nội dung kiến thức cần đạt

? Theo em muốn tồn tại và phát triển con người phải làm gì?

? Vậy muốn tiến hành lao động để tạo ra của cải vật chất thì phải có những yếu tố nào?

Giáo viên tiến hành tổ chức thảo luận nhóm, giáo viên chia lớp làm 4 nhóm.

Nhóm 1 + 3:

MTTN có những yếu cơ bản nào? MTTN có vai trò gì đối với con người?

Nhóm 2 + 4

Dân số có vai trò gì? Nguyên nhân chi phối vấn đề dân số (tăng hoặc giảm)? dân số tăng quá nhanh dẫn đến hậu quả gì?

HS: Các nhóm thảo luận và ghi ý kiến của mình.

HS: Cử đại diện nhóm trình bày ý của nhóm mình

GV: Cả 3 nhóm trả lời – HS cả lớp tham gia đóng góp, nhận xét.

GV: Nhận xét, bổ xung và kết luận

1. Tồn tại xã hội.

- Để tồn tại và phát triển con người phải tạo ra của cải vật chất và tinh thần.

- Muốn lao động sản xuất con người phải có các yếu tố: MTTN, Dân số, PTSX.

- Tồn tại xã hội là toàn bộ sinh hoạt vật chất và những điều kiện sinh hoạt vật chất của xã hội bao gồm: MTTN, dân số và PTSX.

a. Môi trường tự nhiên.

- Các yếu tố của MTTN.

+ Điều kiện tự nhiên

Ví dụ: Đất, rừng, biển, khí hậu…

+ Của cải tự nhiên

Ví dụ: Tài nguyên, khoáng sản, hải sản…

+ Nguồn năng lượng

Ví dụ: Sức gió, năng lượng mặt trời, nước…

- Vai trò của MTTN: là điều kiện sinh hoạt tất yếu và thường xuyên của sự tồn tại và phát triển của xã hội.

+ Điều kiện thuận lợi

+ Điều kiện khó khăn

- Tác động của con người vào MTTN theo hai hướng.

+ Tích cực như: Tôn tạo, bảo tồn, tái tạo…

+ Tiêu cực như: Tàn phá, khai thác cạn kiệt..

- Khai thác MTTN phụ thuộc vào trình độ văn hóa, KHKT, chế độ xã hội. Trong đó nhận thức của con người giữ vai trò quyết định.

b. Dân số.

- Dân số là số dân sống trong một hoàn cảnh địa lý nhất định.

- Vai trò của dân số: Có ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển mọi mặt của nước đó, là điều kiện tất yếu của sự tồn tại và phát triển của xã hội.

- Nguyên nhân chi phối vấn đề dân số.

+ Kinh tế xã hội

+ Nhận thức của con người

+ Phong tục tập quán

+ Chủ trương chính sách pháp luật

- Hậu quả của việc tăng dân số quá nhanh.

+ Nghèo nàn

+ Chất lượng cuộc sống thấp

+ Sức ép về LTTP, GD, y tế, việc làm, nhà ở

+ Ô nhiễm môi trường

+ Tệ nạn xã hội, vấn đề giao thông…