Bài 17: Chị ngã em nâng

Sử dụng các mẫu câu Ai làm gì?, Ai thế nào?, hỏi đáp theo tranh:

(M) (tranh 4)

Hướng dẫn trả lời:

* Tranh 1:

- Hỏi: Anh làm gì?

- Đáp: Anh đang chơi với em gái.

- Hỏi: Em gái thế nào?

- Đáp: Em gái rất dễ thương.

* Tranh 2:

- Hỏi: Hai chị em làm gì?

- Đáp: Hai chị em trồng cây.

- Hỏi: Em bé thế nào?

- Đáp: Em bé rất ngoan.

* Tranh 3:

- Hỏi: Anh làm gì?

- Đáp: Anh đón em đi học về.

- Hỏi: Anh thế nào?

- Đáp: Anh rất quan tâm em gái.

* Tranh 4:

- Hỏi: Chị làm gì?

- Đáp: Chị địu em.

- Hỏi: Chị thế nào?

- Đáp: Chị rất thương em.

Tiếng võng kêu

(Trích)

Kẽo cà kẽo kẹt

Kẽo cà kẽo kẹt

Tay em đưa đều

Ba gian nhà nhỏ

Đầy tiếng võng kêu

Kẽo cà kẽo kẹt

Bé Giang ngủ rồi

Tóc bay phơ phất

Vương vương nụ cười

Trong giấc mơ em

Có gặp con cò

Lặn lội bờ sông?

Có gặp cánh bướm

Mênh mông, mênh mông?

Em ơi cứ ngủ

Tay anh đưa đều

Ba gian nhà nhỏ

Đầy tiếng võng kêu

Kẽo cà kẽo kẹt

       Kẽo cà kẽo kẹt....

                       .... kẽo kẹt .....

TRẦN ĐĂNG KHOA

Từ ngữ:

- Gian nhà: một phần của nhà, có cột hoặc tường ngăn với phần khác.

- Phơ phất: bay qua bay lại theo gió.

- Vương vương: còn lại một ít, ở đây ý nói còn giữ lại nụ cười.

Câu 1: Tiếng võng kêu cho biết bạn nhỏ trong bài thơ đang làm gì?

Hướng dẫn trả lời:

Tiếng võng kêu cho biết bạn nhỏ trong bài thơ đang đưa võng ru em ngủ.

Câu 2: Tìm những hình ảnh cho thấy bé Giang đang ngủ rất đáng yêu.

Hướng dẫn trả lời:

Những hình ảnh cho thất bé Giang ngủ rất đáng yêu là: Tóc bay phơ phất, vương vương nụ cười.

Câu 3: Bạn nhỏ nói gì với em bé trong hai khổ thơ cuối?

Hướng dẫn trả lời:

Những điều mà bạn nhỏ đã nói với em bé là:

- Trong giấc mơ em / Có gặp con cò / Lặn lội bờ sông? / Có gặp cánh bướm / Mênh mông, mênh mông?

- Em ơi cứ ngủ / Tay anh đưa đều.

Câu 1: Tìm từ ngữ

a. Nói về hoat động, việc làm tốt đối với anh chị em.

M: giúp đỡ

b. Nói về tình cảm anh chị em

M: yêu quý

Hướng dẫn trả lời:

a. Nói về hoạt động, việc làm tốt đối với anh chị em: che chở, đùm bọc, bảo ban, dạy dỗ, quan tâm, nâng đỡ, chỉ bảo, chia sẻ, nhường nhịn,...

b. Nói về tình cảm anh chị em: yêu quý, yêu thương, quý mến, quý trọng, kính mến,...

Câu 2: Đặt câu với một từ tìm được ở bài tập 1

Hướng dẫn trả lời:

- Anh chị nhường nhịn các em.

- Anh chị em trong gia đình phải yêu thương nhau.

Câu 1: Nghe - viết: Tiếng võng kêu (khổ thơ 3 và 4)

Tiếng võng kêu

Trong giấc mơ em

Có gặp con cò

Lặn lội bờ sông?

Có gặp cánh bướm

Mênh mông, mênh mông?

Em ơi cứ ngủ

Tay anh đưa đều

Ba gian nhà nhỏ

Đầy tiếng võng kêu

Kẽo cà kẽo kẹt

Kẽo cà kẽo kẹt

Kẽo cà...

 ... kẽo kẹt ....

Câu 2: Chọn chữ hoặc vần phù hợp với ô trống:

a) Chữ s hay x?

Đám mây ∎ốp trắng như bông
Ngủ quên dưới đáy hồ trong lúc nào
Nghe con cá đớp ngôi ∎ao
Giật mình, mây thức bay vào rừng ∎a.

Nguyễn Bao

b) Vần âc hay ât?

Đố bạn quả gì to nh∎
Quả g∎ hay quả thanh trà?
Không! Đó chính là quả đ∎
Dành cho t∎ cả chúng ta.

Theo Định Hải

Hướng dẫn trả lời:

a) Chữ s hay x?

Đám mây xốp trắng như bông

Ngủ quên dưới đáy hồ trong lúc nào

Nghe con cá đớp ngôi sao

Giật mình, mây thức bay vào rừng xa.

NGUYỄN BAO

b) Vần âc hay ât?

Đố bạn quả gì to nhất

Quả gấc hay quả thanh trà?

Không! Đó chính là quả đất

Dành cho tất cả chúng ta.

Theo ĐỊNH HẢI

Câu 3: Chọn chữ hoặc vần phù hợp với ô trống:

a) Chữ s hay x?

cư ∎ử

∎ử dụng

nước ∎ôi

∎ôi nếp

b) Vần âc hay ât?

gi∎ mơ

th∎ thà

đấu v∎

nh∎ bổng

Hướng dẫn trả lời:

a) Chữ s hay x?

cư xử

sử dụng

nước sôi

xôi nếp

b) Vần âc hay ât?

giấc mơ

thật thà

đấu vật

nhấc bổng

Câu 4: Tập viết

a) Viết chữ hoa: Ô, Ơ

Hướng dẫn trả lời:

* Viết chữ hoa Ô

- Cấu tạo: gồm nét cong kín và dấu mũ.

- Cách viết:

+ Bước 1: (Viết như chữ O) Đặt bút trên ĐK dọc 2, giữa hai ĐK ngang 3, 4 viết nét cong kín. Khi chạm điểm đặt bút thì lượn vòng vào trong và dừng bút bên phải ĐK dọc 2, dưới ĐK ngang 3 (ĐK dọc 2 là trục đối xứng của chữ O và nét lượn vòng)

+ Bước 2: Lia bút viết dấu mũ dưới ĐK ngang 4 và đối xứng qua ĐK dọc 2.

* Viết chữ hoa Ơ

- Cấu tạo: gồm nét cong kín và dấu phụ (nét móc trái nhỏ)

- Cách viết:

+ Bước 1: (Viết như chữ O) Đặt bút trên ĐK dọc 2, giữa hai ĐK ngang 3, 4 viết nét cong kín. Khi chạm điểm đặt bút thì lượn vòng vào trong và dừng bút bên phải ĐK dọc 2, dưới ĐK ngang 3 (ĐK dọc 2 là trục đối xứng của chữ O và nét lượn vòng)

+ Bước 2: Lia bút viết nét móc trái dính vào chữ O tại ĐK ngang 3, lưng nét móc trái nhỏ tựa vào ĐK dọc 3.

b) Viết ứng dụng: Ở hiền thì sẽ gặp lành.

Câu chuyện bó đũa

1. Ngày xưa, ở một gia đình kia, có hai anh em. Lúc nhỏ, anh em rất hoà thuận. Khi lớn lên, anh có vợ, em có chồng, tuy mỗi người một nhà nhưng vẫn hay va chạm.

2. Thấy các con không yêu thương nhau, người cha rất buồn phiền. Một hôm, ông đặt một bó đũa và một túi tiền trên bàn, rồi gọi các con, cả trai, gái, dâu, rể lại và bảo:

- Ai bẻ gãy được bó đũa này thì cho thưởng cho túi tiền.

Bốn người con lần lượt bẻ bó đũa. Ai cũng cố hết sức mà không sao bẻ gãy được. Người cha bèn cởi bó đũa ra, rồi thong thả bẻ gãy từng chiếc một cách dễ dàng.

3. Thấy vậy, bốn người con cùng nói:

- Thưa cha, lấy từng chiếc mà bẻ thì có khó gì!

Người cha liền bảo:

Đúng. Như thế là các con đều thấy rằng chia lẻ ra thì yếu, hợp lại thì mạnh. Vậy các con phải biết thương yêu, đùm bọc lẫn nhau. Có đoàn kết thì mới có sức mạnh.

Theo Ngụ ngôn Việt Nam

Từ ngữ:

- Va chạm: ý nói cãi nhau vì những điều nhỏ nhặt.

- Đùm bọc: giúp đỡ, che chở.

Câu 1: Thấy các con không hòa thuận, người cha gọi họ đến, bảo họ làm gì?

Hướng dẫn trả lời:

Thấy các con không hòa thuận, người cha gọi họ đến, bảo họ rằng nếu ai bẻ gãy được bó đũa này thì cha thưởng cho túi tiền.

Câu 2: Vì sao không người con nào bẻ gãy được bó đũa? Chọn ý đúng:

a) Vì họ cầm cả bó đũa mà bẻ.

b) Vì họ bẻ từng chiếc một.

c) Vì họ bẻ không đủ mạnh.

Hướng dẫn trả lời:

Không người con nào bẻ gãy được bó đũa vì họ cầm cả bó đũa mà bẻ.

Chọn đáp án: a

Câu 3: Người cha bẻ gãy bó đũa bằng cách nào?

Hướng dẫn trả lời:

Người cha bẻ gãy bó đũa bằng cách cởi bó đũa ra rồi bẻ gãy từng chiếc một cách dễ dàng.

Câu 4: Qua câu chuyện, người cha muốn khuyên các con điều gì?

Hướng dẫn trả lời:

Qua câu chuyện, người cha muốn khuyên các con rằng: Chia lẻ ra thì yếu, hợp lại thì mạnh. Thế nên anh em trong nhà phải biết yêu thương, đùm bọc và đoàn kết với nhau.

Câu 1: Các dấu phẩy trong câu sau có tác dụng gì?

Ông cụ bèn gọi con trai, con gái, con dâu, con rể đến khuyên răn.

Hướng dẫn trả lời:

Dấu phẩy trong câu đã cho có tác dụng ngăn cách giữa các từ cùng chỉ người.

Câu 2: Cần thêm dấu phẩy vào những chỗ nào trong câu in nghiêng?

Anh Sơn đố Linh: “Đố em xe nào được đi trên vỉa hè?”. Linh lẩm nhẩm: “Xe máy xe đạp xe xích lô xe bò...”, rồi lắc đầu:

- Không xe nào được đi trên vỉa hè đâu. Vìa hè là của người đi bộ.

- Xe nôi được đi trên vỉa hè, em ạ.

                                                   Theo sách Ngụ ngôn hè phố

Hướng dẫn trả lời:

Anh Sơn đố Linh: “Đố em xe nào được đi trên vỉa hè?”. Linh lẩm nhẩm: “Xe máy, xe đạp, xe xích lô, xe bò...”, rồi lắc đầu:

- Không xe nào được đi trên vỉa hè đâu. Vỉa hè là của người đi bộ.

- Xe nôi được đi trên vỉa hè, em ạ.

Câu 1: Cùng bạn kể tiếp nối các đoạn Câu chuyện bó đũa.

Hướng dẫn trả lời:

* Tranh 1:

Ngày xưa, ở một gia đình nọ, cha mẹ sinh được hai người con trai. Lúc nhỏ, hai anh em luôn yêu thương, đùm bọc lẫn nha. Thế nhưng, lớn lên, anh có vợ, em có chồng, tình cảm anh em không còn như xưa nữa. Tuy ở cùng một nhà nhưng vẫn hay va chạm.

Thấy các con là anh em lại chẳng yêu thương nhau. Người cha rất buồn lòng. Một hôm, cha gọi cả bốn người con, con trai, con gái, con dâu, con rể lại phòng. Ông đặt trên bàn một bó đũa và một túi tiền rồi nói với các con rằng:

- Ai bẻ gãy được bó đũa này thì cha thưởng cho túi tiền.

* Tranh 2:

Nghe lời cha, bốn người con lần lượt bẻ bó đũa. Thế nhưng cho dù họ có cố gắng thế nào cũng không sao bẻ gãy được cả bỏ đũa.

* Tranh 3:

Đến lúc này, người cha mới cởi bó đũa ra. Ông thong thả bẻ gãy từng chiếc đũa một cách dễ dàng.

* Tranh 4:

Thấy vậy, bốn người con cùng nói:

- Thưa cha, lấy từng chiếc mà bẻ thì có khó gì!

Người cha bèn nói:

- Đúng vậy! Chia lẻ ra thì yếu, hợp lại mới mạnh. Cha hy vọng anh em con cũng như vậy. Các con là anh em cùng một nhà thì cần phải yêu thương, đùm bọc lẫn nhau. Có đoàn kết thì mới có sức mạnh.

Câu 2: Kể lại toàn bộ câu chuyện trên.

Hướng dẫn trả lời:

Ngày xưa, ở một gia đình nọ, cha mẹ sinh được hai người con trai. Lúc nhỏ, hai anh em luôn yêu thương, đùm bọc lẫn nha. Thế nhưng, lớn lên, anh có vợ, em có chồng, tình cảm anh em không còn như xưa nữa. Tuy ở cùng một nhà nhưng vẫn hay va chạm.

Thấy các con là anh em lại chẳng yêu thương nhau. Người cha rất buồn lòng. Một hôm, cha gọi cả bốn người con, con trai, con gái, con dâu, con rể lại phòng. Ông đặt trên bàn một bó đũa và một túi tiền rồi nói với các con rằng:

- Ai bẻ gãy được bó đũa này thì cha thưởng cho túi tiền.

Nghe lời cha, bốn người con lần lượt bẻ bó đũa. Thế nhưng cho dù họ có cố gắng thế nào cũng không sao bẻ gãy được cả bỏ đũa.

Đến lúc này, người cha mới cởi bó đũa ra. Ông thong thả bẻ gãy từng chiếc đũa một cách dễ dàng.

Thấy vậy, bốn người con cùng nói:

- Thưa cha, lấy từng chiếc mà bẻ thì có khó gì!

Người cha bèn nói:

- Đúng vậy! Chia lẻ ra thì yếu, hợp lại mới mạnh. Cha hy vọng anh em con cũng như vậy. Các con là anh em cùng một nhà thì cần phải yêu thương, đùm bọc lẫn nhau. Có đoàn kết thì mới có sức mạnh.

Câu 1: Đọc tin nhắn và trả lời câu hỏi:

a. Những ai nhắn tin cho Trang? Nhắn tin bằng cách nào?

b. Vì sao anh Tuấn và bạn Bích phải nhắn tin cho Trang bằng cách ấy?

c. Anh Tuấn nhắn Trang những gì? Bạn Bích nhắn Trang những gì?

Hướng dẫn trả lời:

a. Anh Tuấn và Bích nhắn tin cho Trang. Họ nhắn tin cho Trang bằng cách viết lại lời nhắn trên giấy.

b. Anh Tuấn và Bích phải nhắn tin cho Trang bằng cách ấy bởi vì họ không gặp trực tiếp Trang được.

c. Anh Tuấn nhắn cho Trang rằng: Anh để xôi choTrang ở trong nồi cơm. Tối về anh sẽ có quà sinh nhật tặng Trang.

Bạn Bích nhắn cho Trang rằng: Bạn đặt quyển truyện ở cửa sổ và nhờ Trang cất giúp.

Câu 2: Chọn 1 trong 2 đề:

a) Viết tin nhắn theo tình huống em tự nghĩ ra.

b) Viết tin nhắn theo tình huống sau: Chủ nhật, bố mẹ về quê. Anh đi học vẽ, trưa mới về. Ông ngoại đón em đến nhà ông bà chơi và ăn cơm ở đó. Hãy nhắn tin để anh biết.

Hướng dẫn trả lời:

a. Tình huống: Bố mẹ không có nhà, em đi học nhóm chiều mới về nên nhắn tin để bố mẹ yên tâm.

2 giờ chiều, chủ nhật

Bố mẹ ơi,

Con đi học nhóm với các bạn trong lớp. 5 giờ chiều con sẽ về nhà. Bố mẹ cứ yên tâm nhé!

Con gái

Bích Ngọc

b.

8 giờ sáng, chủ nhật

Anh Minh ơi,

Ông ngoại đến nhà mình sáng nay. Ông đón em về nhà ông bà chơi và ăn cơm ở đó. Trưa anh về thì không phải chờ em nhé! Chiều ông sẽ đưa em về nhà.

Em gái

Thùy Trang

Chọn 1 trong 2 đề:

a) Viết 4 – 5 câu kể một việc tốt em đã làm cho em bé (hoặc anh, chị) của em.

Gợi ý:

- Đó là việc gì (trông em, nhường đồ chơi cho em; giúp anh, chị, chia vui hoặc động viên, an ủi anh, chị,...)?

- Việc ấy diễn ra như thế nào?

- Làm được một việc tốt, em vui như thế nào?

b) Viết vài dòng thơ về em bé (hoặc anh, chị) của em. Hãy trang trí bài làm bằng ảnh, tranh em vẽ em bé (hoặc anh, chị).

Hướng dẫn trả lời:

a.  Tuần trước em đã làm một việc tốt nên được bố mẹ khen ngợi. Bố mẹ có việc gấp nên phải ra ngoài. Em đã ở nhà trông em Bống giúp bố mẹ suốt buổi chiều. Em chơi với Bống, nhường đồ chơi của mình cho Bống. Em còn ru Bống ngủ và cho Bống uống sữa khi Bống đói. Khi về nhà, bố mẹ em đã rất vui khi thấy em Bống ngủ say trên giường. Em cũng cảm thấy rất vui vì đã giúp đỡ được bố mẹ khi bố mẹ bận.

b.

Ví dụ:

Bé Bống nhà em

Làn da trắng hồng

Tóc mềm tựa bông

Dễ thương lắm ấy!

Ai ai cũng thấy

Bé Bống xinh yêu

Ai cũng muốn chiều

Muốn yêu Bống mãi.

- Học xong bài này, các em cần nắm:

+ Đọc rõ ràng, rành mạch, lưu loát toàn bài Tập đọc.

+ Hiểu nội dung bài tập đọc Tiếng võng kêu, câu chuyện bó đũa

+ Biết thể hiện sự quan tâm, chăm sóc anh em trong gia đình