Bài 16: Anh em thuận hòa


Tóm tắt lý thuyết

1.1. Chia sẻ

Câu 1: Quan sát các bức tranh trang 127 chọn một bức tranh về tình cảm anh, chị, em. Đặt tên cho bức tranh đó:

Hướng dẫn trả lời:

- Tranh 1: Anh sưởi ấm cho em

- Tranh 2: Chị buộc tóc cho em

- Tranh 3: Hai chị em chơi thổi bong bóng

- Tranh 4: Chị kể chuyện cho em

Câu 2: Giới thiệu tranh, ảnh em bé (anh, chị) trong gia đình.

Gợi ý:

- Đó là tranh, ảnh em bé hay anh, chị của em?

- Em bé (anh, chị) là con trong gia đình hay con của cô (chú, bác)?

- Em bé (anh, chị) bao nhiêu tuổi?

Hướng dẫn trả lời:

- Đây là ảnh của anh trai em

- Anh ấy tên là Nam, là anh trai lớn của em.

- Anh trai em ăm nay 12 tuổi.

1.2. Bài đọc 1

ĐỂ LẠI CHO EM

Chị lên tám tuổi
Để lại cho em
Dép đỏ, mũ len
Xinh xinh đôi tất.

Áo chị, mẹ mua
Bây giờ em mặc
Hai bên hàng cúc
Có đôi thỏ đùa.

Những ngày chị qua
Bây giờ em tới
Cơn ho, cơn sốt
Những ngày lên năm.

Để lại cái ngoan
Trên tay sạch sẽ
Quàng qua cổ mẹ
Thơm thơm thơm thơm…

Em học ngày ngày
Cái ngoan của chị
Những ngày chị bé
Như em bây giờ.

Hữu Thỉnh

1.2.1. Đọc hiểu

Câu 1: Chị để lại những đồ vật gì cho em bé dùng?

Hướng dẫn trả lời:

Những đồ vật mà chị để lại cho em bé dùng đó là: dép đỏ, mũ len, đôi tất, cái áo

Câu 2: Chị còn để lại cho em bé điều gì tốt đẹp?

Hướng dẫn trả lời:

Những điều tốt đẹp mà chị để lại cho em bé là: cái ngoan, cái sạch sẽ

Câu 3: Em đã làm được những việc gì giúp em bé của em (hoặc các em nhỏ ít tuổi hơn em)?

Hướng dẫn trả lời:

Những việc em làm là:

- Chơi với em bé

- Tặng em bé đồ chơi

- Tặng em bé quần áo cũ của mình

1.2.2. Luyện tập

Câu 1: Dựa vào nội dung bài thơ, hãy cùng bạn hỏi đáp về đặc điểm của một số sự vật: đôi dép, đôi tất, hai bàn tay.

(M)

Hướng dẫn trả lời:

* Đôi dép:

- A: Đôi dép chị để lại cho em thế nào?

- B: Đôi dép chị để lại cho em có màu đỏ và vẫn còn mới lắm.

* Đôi tất:

- A: Đôi tất chị để lại cho em thế nào?

- B: Đôi tất chị để lại cho em thật xinh xắn.

* Hai bàn tay:

- A: Hai bàn tay chị thế nào?

- B: Hai bàn tay chị thơm tho và sạch sẽ.

Câu 2: Đọc khổ thơ 3, hãy tưởng tượng và nói lời chị âu yếm, dỗ em khi em ốm.

Hướng dẫn trả lời:

Em cố gắng lên nhé! Chị cũng đã từng bị giống như em rồi. Chỉ cần em nghỉ ngơi và chịu khó ăn uống là khỏi thôi.

1.3. Bài viết 1

Câu 1: Nghe – viết:

Bé Hoa

Bây giờ, Hoa đã là chị rồi. Mẹ có thêm em Nụ. Em Nụ môi đỏ hồng, trông yêu lắm. Em đã lớn lên nhiều. Em ngủ ít hơn trước. Có lúc, mắt em mở to, tròn và đen láy. Hoa yêu em và rất thích đưa võng ru em ngủ.

Theo VIỆT TÂM

Câu 2: Chọn chữ hoặc vần phù hợp với ô trống rồi giải câu đố:

a) Chữ l hay n?

Chân đen mình trắng
Đứng ∎ắng giữa đồng
∎àm bạn nhà ∎ông
Thích mò tôm cá.

(Là con gì?)

b) Chữ i hay iê?

Cá gì đầu bẹp có râu
Cả đời ch∎m dưới bùn sâu k∎m mồi?

(Là con gì?)

c) Vần ăc hay ăt?

Thường có m∎ ở sân trường
Cùng em năm tháng thân thương bạn bè
Nấp trong tán lá tiếng ve
S∎ hoa đỏ rực gọi hè đến mau.

(Là cây gì?)

Hướng dẫn trả lời:

a) Chữ l hay n?

Chân đen mình trắng

Đứng nắng giữa đồng

Làm bạn nhà nông

Thích mò tôm cá.

=> Đáp án: con cò

b) Chữ i hay iê?

Cá gì đầu bẹp có râu

Cả đời chìm dưới bùn sâu kiếm mồi?

=> Đáp án: cá trê

c) Vần ăc hay ăt?

Thường có mặt ở sân trường

Cùng em năm tháng thân thương bạn bè.

Nấp trong tán lá tiếng ve

Sắc hoa đỏ rực gọi hè đến mau.

=> Đáp án: cây phượng

Câu 3: Tìm các tiếng:

a. Bắt đầu bằng l hoặc n, có nghĩa như sau:

- Trái ngược với lạnh

- Không quen

b. Chứa vần in hoặc iên, có nghĩa như sau:

- Trái ngược với dữ

- Quả (thức ăn) đến độ ăn được

c. Chứa vần ăc hoặc ăt, có nghĩa như sau:

- Trái ngược với (dao, kéo) lụt (cùn)

- Dùng dao hoặc kéo làm đứt một vật

Hướng dẫn trả lời:

a. Bắt đầu bằng l hoặc n, có nghĩa như sau:

- Trái ngược với lạnh: nóng

- Không quen: lạ

b. Chứa vần in hoặc iên, có nghĩa như sau:

- Trái ngược với dữ: hiền

- Quả (thức ăn) đến độ ăn được: chín

c. Chứa vần ăc hoặc ăt, có nghĩa như sau:

- Trái ngược với (dao, kéo) lụt (cùn): sắc

- Dùng dao hoặc kéo làm đứt một vật: cắt, chặt

Câu 4: Tập viết

a. Viết chữ hoa O

Hướng dẫn trả lời:

- Cấu tạo: gồm nét cong kín

- Cách viết: Đặt bút trên ĐK dọc 2, giữa hai ĐK ngang 3, 4 viết nét cong kín. Khi chạm điểm đặt bút thì lượn vòng vào trong và dừng bút bên phải ĐK dọc 2, dưới ĐK ngang 3 (ĐK dọc 2 là trục đối xứng của chữ O và nét lượn vòng).

b. Viết ứng dụng Ong chăm tìm hoa lấy mật

1.4. Bài đọc 2

Đón em

1. Dũng học lớp 5. Trường Dũng ở sát trường mầm non nên cứ tan học là Dũng qua trường mầm non đón bé Lan.

2. Một hôm, nhóm của Dũng phải làm báo tường nên về muộn, Dũng vội vàng chạy sang trường đón em gái. Nhưng lớp bé Lan đã đóng cửa. Dũng nghĩ là bố mẹ đi làm về sớm, đã đón em rồi.

Nhưng ở nhà, cửa vẫn khoá, bố mẹ chưa về. Dũng lo lắng quay trở lại trường mầm non.

3. Bác bảo vệ dẫn Dũng đến chỗ trong những em nhỏ chưa có người đón. Bước vào phòng, Dũng thấy em gái đang ngồi chơi một mình. Cô giáo thì đang dỗ một em nhỏ khóc thút thít. Dũng vừa mừng vừa thương, xuýt xoa: “Ôi, em ngoan quá!”.

Lúc ấy, Lan mới rơm rớm nước mắt, ôm chầm lấy anh.

4. Hôm đó, Dũng cõng em gái về nhà. Vừa ôm cổ anh, Lan vừa hát líu lo. Dũng thấy vui hơn hẳn mọi ngày.

MINH HOÀ

Từ ngữ:

- Thút thít: từ gợi tả tiếng khóc nhỏ và rời rạc, xen lẫn tiếng xịt mũi.

- Rơm rớm: (nước mắt) ứa ra một ít, chưa thành giọt, thành dòng.

1.4.1. Đọc hiểu

Câu 1: Hằng ngày, sau khi tan học, Dũng làm gì?

Hướng dẫn trả lời:

Hằng ngày, sau khi tan học, Dũng qua trường mầm non đón bé Lan.

Câu 2: Những từ ngữ nào ở đoạn 2 và đoạn 3 cho thấy Dũng rất thương em?

Hướng dẫn trả lời:

Những từ ngữ cho thấy Dũng rất thương em là: vội vàng, lo lắng, vừa mừng vừa thương, xuýt xoa.

Câu 3: Vì sao trên đường về, Lan vừa ôm cổ anh vừa hát líu lo?

Hướng dẫn trả lời:

Trên đường về, Lan vừa ôm cổ anh vừa hát líu lo vì hôm đó, Lan phải chờ anh Dũng rất lâu nhưng cuối cùng anh cũng tới đón mình. Được anh cõng về nhà nên Lan đã vừa ôm cổ anh vừa hát líu lo.

Câu 4: Theo em, Dũng thấy vui hơn mọi ngày vì điều gì? Chọn ý em thích:

a) Vì Dũng đã có mặt lúc em gái mong anh đến.

b) Vì Dũng thấy em gái vui hơn hẳn mọi ngày.

c) Vì Dũng đã đón được em gái ở trường.

Hướng dẫn trả lời:

Theo em, Dũng thấy vui hơn mọi ngày vì Dũng đã có mặt lúc em gái mong anh đến.

Chọn đáp án: a

1.4.2. Luyện tập

Câu 1: Các từ ngữ vội vàng, lo lắng, vừa mừng vừa thương, vui cho thấy Dũng là người anh thế nào?

Hướng dẫn trả lời:

Các từ vội vàng, lo lắng, vừa mừng vừa thương, vui cho thấy Dũng là người anh rất yêu thương và biết quan tâm tới em gái của mình.

Câu 2: Theo em, lúc bé Lan “rơm rớm nước mắt, ôm chầm lấy anh”, Dũng sẽ nói gì để an ủi em?

(M) Đừng khóc, anh đến đón em đây mà!

Hướng dẫn trả lời:

- Em đừng khóc nhé! Có anh bên cạnh em rồi nè!

1.5. Trao đổi

Câu 1: Cùng bạn thực hành nói và đáp lại lời mời, nhờ trong các tình huống sau:

a) Em nhờ anh (chị) đọc cho mình chép một bài thơ mà anh (chị) thuộc.

b) Anh (chị) nhờ em tìm giúp một quyển sách trên giá sách.

c) Anh (chị) rủ em cùng chơi cầu lông.

Hướng dẫn trả lời:

a.

Em: Anh ơi, anh đọc giúp em một bài thơ mà anh thuộc để em chép lại nhé!

Anh: Ừm, để anh chọn một bài rồi đọc cho em nhé!

b.

Anh: Ngọc ơi, em tìm giúp anh quyển Dế Mèn phiêu lưu ký trên giá sách nhé!

Ngọc: Dạ vâng ạ, em tìm luôn đây ạ.

c.

Anh: Ngọc ơi, anh em mình chơi cầu lông đi!

Ngọc: Dạ vâng ạ, để em lấy vợt và cầu.

Câu 2: Chọn hình một em bé (hoặc anh, chị) trong những bức hình ở trang 132. Nói 4 – 5 câu về một người trong hình.

Hướng dẫn trả lời:

Ví dụ:

- Em bé này thật đáng yêu. Em có khuôn mặt tròn tròn, bầu bĩnh. Mái tóc được chia làm hai nửa buộc lại gọn gàng. Đôi mắt to tròn và đen láy. Miệng nhỏ xinh chúm chím. Nước da trắng hồng vừa nhìn đã thấy yêu.

- Người anh này có khuôn mặt sáng sủa. Anh đeo kính cận nhìn rất điềm đạm. Mái tóc được chải gọn gàng. Nước da ngăm ngăm khỏe mạnh.

1.6. Bài viết 2

Câu 1: Hãy kể về em bé (hoặc anh, chị) của em.

Gợi ý:

a) Em nói về ai? Em bé (anh, chị) của em mấy tuổi?

b) Em bé (anh, chị) của em có gì đáng yêu (hình dáng, tính tình,...)?

c) Tình cảm giữa em với em bé (anh, chị) như thế nào?

Hướng dẫn trả lời:

a. Em nói về em gái của em. Tên là Bông. Năm nay, Bông 3 tuổi.

b. Bông có nước da trắng hồng. Khuôn mặt bụ bẫm. Hai mắt to tròn, đen láy. Em rất đáng yêu đặc biệt là lúc cười.

c. Em rất yêu quý Bông và Bông cũng rất yêu quý em.

Câu 2: Dựa vào những điều em vừa nói, hãy viết 4- 5 câu về em bé (hoặc anh, chị) của em. Trang trí đoạn viết bằng ảnh, tranh em vẽ em bé (hoặc anh, chị).

Hướng dẫn trả lời:

Đây là em gái của tôi. Em tên là Bông. Năm nay Bông 3 tuổi. Bông có nước da trắng hồng. Khuôn mặt bụ bẫm. Hai mắt em to tròn, đen láy như hòn bi ve. Em rất đáng yêu, đặc biệt là lúc cười. Thường ngày, tôi chơi với em để mẹ có nhiều thời gian làm việc nhà. Em Bông cũng rất quấn tôi. Hai anh em tôi rất yêu thương nhau.

Bài tập minh họa

Câu 1: Em mang đến lớp quyển sách, tờ báo có bài nói về tình cảm anh chị em. Giới thiệu quyển sách, tờ báo với các bạn.

Hướng dẫn trả lời:

Câu 2: Tự đọc truyện (thơ hoặc các câu ca dao, tục ngữ) em thích.

Câu 3: Đọc lại (hoặc kể lại cho các bạn nghe một truyện hoặc đoạn truyện, bài thơ, bài báo em vừa đọc.

Hướng dẫn trả lời:

Làm anh

Làm anh khó đấy

Phải đâu chyện đùa

Với em gái bé

Phải “người lớn” cơ.

 

Khi em bé khóc

Anh phải dỗ dành

Nếu em bé ngã

Anh nâng dịu dàng

 

Mẹ cho quà bánh

Chia em phần hơn

Có đồ chơi đẹp

Cũng nhường em luôn

 

Làm anh thật khó

Nhưng mà thật vui

Ai yêu em bé

Thì làm được thôi

 Phan Thị Thanh Nhàn

Luyện tập

- Học xong bài này, các em cần nắm:

+ Đọc rõ ràng, rành mạch, lưu loát toàn bài Tập đọc.

+ Hiểu nội dung bài tập đọc Để lại cho em, Đón em

+ Biết thể hiện sự quan tâm, chăm sóc anh em trong gia đình

Bài học bổ sung