Bài 13: Tiếng chổi tre

Tóm tắt lý thuyết

1.1. Hoạt động khởi động

Quan sát tranh 2 đường phố trong 2 bức tranh dưới đây có gì khác nhau? Theo em, vì sao có sự khác nhau đó?

Hướng dẫn trả lời:

- Hai bức tranh khác nhau ở chỗ:

+ Bức tranh thứ nhất vẽ cảnh ban đêm, có ánh trăng, đèn đường. Bức tranh thứ hai vẽ cảnh ban ngày, buổi sáng, có ánh mặt trời rực rỡ;

+ Bức tranh thứ nhất vẽ cảnh con đường đang được quét dọn, còn nhiều rác. Bức tranh thứ hai vẽ cảnh đường phố sạch đẹp, ngăn nắp.

+ Bức tranh thứ nhất có hình ảnh chị lao công đang quét rác. Bức tranh thứ hai không có hình ảnh chị lao công, thay vào đó là các bạn học sinh đang hớn hở tới trường.

- Sự khác nhau này là vì: có sự đóng góp của chị lao công. Mặc dù ở bức tranh thứ hai chị lao công không xuất hiện nhưng người ta vẫn có thể thấy sự cống hiến âm thầm của chị qua hình ảnh đường phố đã trở nên sạch đẹp hơn.

1.2. Đọc

Tiếng chổi tre

Những đêm hè
Khi ve ve
Đã ngủ
Tôi lắng nghe
Trên đường Trần Phú
Tiếng chổi tre
Xao xác
Hàng me
Tiếng chổi tre
Đêm hè
Quét rác…

Những đêm đông
Khi cơn dông
Vừa tắt
Tôi đứng trông
Trên đường lặng ngắt
Chị lao công
Như sắt
Như đồng
Chị lao công
Đêm đông
Quét rác...

Nhớ em nghe
Tiếng chổi tre
Chị quét
Những đêm hè
Đêm đông gió rét
Tiếng chổi tre
Sớm tối
Đi về
Giữ sạch lề
Đẹp lối
Em nghe!

(Tố Hữu)

Câu 1: Chị lao công làm việc vào những thời gian nào?

Hướng dẫn trả lời:

Chị lao công làm việc vào đêm hè và đêm đông.

Câu 2: Đoạn thơ thứ hai cho biết công việc của chị lao công vất vả như thế nào?

Hướng dẫn trả lời:

Chị lao công phải làm việc vào lúc đêm khuya, không khí lạnh giá, con đường vắng tanh,…

Câu 3: Những câu thơ sau nói lên điều gì?

“Những đêm hè

Đêm đông gió rét

Tiếng chối tre

Sớm tối

Đi về"

a. Sự chăm chỉ của chị lao công

b. Niềm tự hào của chị lao công

c. Sự thay đổi của thời tiết đêm hè và đêm đông

Hướng dẫn trả lời:

Đáp án a. Sự chăm chỉ của chị lao công.

Câu 4: Tác giả nhắn nhủ em điều gì qua 3 câu thơ cuối?

Hướng dẫn trả lời:

Tác giả nhắn nhủ em nhớ giữ gìn đường phố sạch đẹp.

* Luyện tập theo văn bản đọc:

Câu 1: Trong đoạn thơ thứ nhất, từ nào miêu tả âm thanh của tiếng chổi tre?

Hướng dẫn trả lời:

- Từ “xao xác”

Câu 2: Thay tác giả, nói lời cảm ơn đối với chị lao công.

Hướng dẫn trả lời:

Tôi rất biết ơn chị vì chị đã giúp đường phố sạch sẽ.

1.3. Viết

- Luyện viết chữ hoa X

Hướng dẫn trả lời:

- Quan sát chữ viết hoa X: cỡ vừa cao 5 li, cỡ nhỏ 2,5 li, gồm 1 nét viết liền là kết hợp của 3 nét cơ bản (2 nét móc hai đầu và 1 nét xiên)

- Cách viết:

+ Nét 1: đặt bút lên đường kẻ 5, viết nét móc hai đầu bên trái, dừng bút giữa đường kẻ 1 với đường kẻ 2.

+ Nét 2: từ điểm dừng bút của nét 1 viết nét xiên lượn từ trái sang phải, từ dưới lên trên, dừng bút trên đường kẻ 6.

+ Nét 3: từ điểm dừng bút của nét 2 đổi chiều bút, viết nét móc hai đầu bên phải từ trên xuống dưới, cuối nét uốn vào trong, dừng bút ở đường kẻ 2.

- Luyện viết ứng dụng: Xuân về, hàng cây bên đường thay áo mới.

Hướng dẫn trả lời:

- Viết chữ hoa X đầu câu, chú ý cách nối chữ viết hoa với chữ viết thường, khoảng cách giữa các tiếng trong câu, vị trí đặt dấu chấm cuối câu.

1.4. Nói và nghe

Câu 1: Dựa vào tranh và câu hỏi gợi ý, đoán nội dung của từng tranh.

Hạt giống nhỏ

(Theo 101 Tuyển tập truyện, thơ, câu đố Mầm non)

Hướng dẫn trả lời:

- Tranh 1: Hạt giống nhỏ trở thành cây cao to là nhờ đất, nắng, mưa.

- Tranh 2: Cây mong muốn quả đồi có thêm nhiều cây khác làm bạn.

- Tranh 3: Những hạt cây nảy mầm nhờ mưa, nắng,…

- Tranh 4: Quả đồi có thêm nhiều cây xanh.

Câu 2: Nghe kể chuyện.

Hướng dẫn trả lời:

Câu 3: Kể lại từng đoạn của câu chuyện theo tranh.

Hướng dẫn trả lời:

- Tranh 1: Có hạt giống nhỏ nằm ngủ yên trong lòng đất trên một quả đồi. Chẳng bao lâu hạt giống nhú thành chồi non tươi rói và xinh xắn. Nhờ có cô mây và ông mặt trời giúp đỡ mà nó dần thành cây non khỏe mạnh.

- Tranh 2: Sống một mình trên đồi buồn bã, nó mong muốn có những cây khác làm bạn. Hiểu được mong ước ấy, ông mặt trời, cô mây, chị gió đã bàn bạc và nghĩ cách giúp đỡ cây.

- Tranh 3: Chị gió kiếm những hạt giống nhỏ đem về gieo trên quả đồi. Cô mây tưới nước mát. Ông mặt trời chiếu nắng ấm. Chẳng bao lâu những hạt giống đó vươn mình và lớn lên.

- Tranh 4: Nhiều năm trôi qua, quả đồi có không biết bao nhiêu là cây xanh sinh sống. hàng ngày, các chú chim sâu, gõ kiến, sơn ca,… bay tới đậu trên những cành cây, vừa bắt sâu vừa líu lo ca hát.