Bài 34: Bài thực hành 4 Điều chế và tính chất của etilen và axetilen

1.1. Thí nghiệm 1: Điều chế và thử tính chất của etilen

Hình 1: Thí nghiệm điều chế etilen

Etilen được điều chế từ ancol etylic theo phương trình:

C2H5OH   CH2=CH2 + H2O

CH2=CH2 + Br2   →   BrCH2 - CH2Br

                              1,2-đibrometan

1.2. Thí nghiệm 2: Điều chế và thử tính chất của axetilen 

Hình 2: Điều chế axetilen

CaC2 + H2O → Ca(OH)2 + C2H2 ↑

C₂H₂  +  2AgNO₃ + 2NH₃    → AgC≡CAg + 2NH₄NO₃

Không dùng tay cầm trực tiếp hoá chất.

Không đổ hoá chất này vào hoá chất khác ngoài chỉ dẫn.

Không đổ lại hoá chất thừa lại lọ đựng ban đầu.

Không dùng hoá chất nếu không biết hoá chất gì.

Không nếm hoặc ngửi trực tiếp  hoá chất.

Khi mở lọ hoá chất và lấy hoá chất không để dây ra bàn, dùng xong đậy nắp lại ngay.

Trong 2 thí nghiệm trên khi dừng thí nghiệm phải tháo các ống nghiệm cẩn thận, đúng thứ tự các thao tác, tháo ống dẫn dd Ca(OH)2, dd Br2 trước sau đó mới tắt đèn cồn. 

Cách tiến hành:

Cho vào ống nghiệm 1 ít cát sạch, cho tiếp vào ống nghiệm khoảng 2 ml C₂H₅OH khan, và chừng 4 ml H₂SO₄ đặc, lắc đều.

Đậy ống nghiệm bằng nút có ống dẫn khí  bằng thủy tinh đầu vuốt nhọn. Kẹp ống nghiệm trên giá.

Dùng đèn cồn đun nóng đều ống nghiệm, sau đó tập trung đun phần chứa hóa chất đến khi hỗn hợp trong ống chuyển thành màu đen, có khí được tạo thành.

Đốt khí sinh ra ở đầu vuốt nhọn của ống dẫn khí, quan sát màu ngọn lửa.

Bông tẩm NaOH đặc có tác dụng giữu lại khí SO₂, CO₂ là những sản phẩm phụ được tạo thnàh do phản ứng của dd H₂SO₄ đặc với C₂H₅OH.

Dẫn khí C₂H₄ lần lượt vào ống nghiệm chứa dd Br₂ và dd KMnO₄

Video 1: Điều chế khí etylen

Video 2: Etilen tác dụng với dd KMnO₄

Hiện tượng: 

- Khí cháy sáng xanh ở đầu ống vuốt nhọn

- Brom bị mất màu nâu 

- KMnO₄ bị mất màu tím, xuất hiện kết tủa đen

Giải thích:

- Khí cháy sáng xanh ở đầu ống vuốt nhọn

- Brom bị mất màu nâu (do C₂H₄ tạo ra phản ứng với Br₂)

- KMnO₄ bị mất màu tím (do C₂H₄ tạo ra phản ứng với KMnO₄, kết tủa đen sinh ra là MnO₂) 

- Etilen được điều chế từ ancol etylic theo phương trình:

C2H5OH   CH2=CH2 + H2O

CH2=CH2 + Br2   →   BrCH2 - CH2Br

                             1,2-đibrometan

- Cách tiến hành:

Cho vài mẫu nhỏ canxicacbua vào ống nghiệm có nhánh chứa 1ml nước, đậy nhanh bằng nút có ống dẫn khí đầu vuốt nhọn. đốt khí sinh ra ở đầu ống vuốt nhọn.

Dẫn khí qua dung dịch KMnO₄, dung dịch AgNO₃ trong NH₃, dung dịch Br₂.

- Chú ý: Nên thực hiện phản ứng cộng trước rồi phản ứng cháy sau để đảm bảo không khí trong ống nghiệm đã bị đuổi hết hoàn toàn, tránh xảy ra nổ, nguy hiểm khi trong ống nghiệm còn không khí.

Video 3: Điều chế axetilen

Hiện tượng:

khí cháy sáng xanh ở đầu ống vuốt nhọn

KMnO₄ bị mất màu tím

có kết tủa màu vàng

Giải thích:

Khí cháy sáng xanh ở đầu ống vuốt nhọn

KMnO₄ bị mất màu tím (do C₂H₂ tạo ra phản ứng với KMnO₄)

có kết tủa màu vàng (AgC≡CAg) xuất hiện

CaC2 + H2O → Ca(OH)2 + C2H2 ↑

Axetilen là hiđrocacbon không no nên làm mất màu dd brom. Khi cho C₂H₂ qua dd AgNO₃ trong NH₃ thấy có kết tủa vàng nhạt:

C2H2  +  2AgNO3 + 2NH3    → AgC≡CAg  + 2NH4NO3

1.1. Thí nghiệm 1: Điều chế và thử tính chất của etilen

Hình 1: Thí nghiệm điều chế etilen

Etilen được điều chế từ ancol etylic theo phương trình:

C2H5OH   CH2=CH2 + H2O

CH2=CH2 + Br2   →   BrCH2 - CH2Br

                              1,2-đibrometan

1.2. Thí nghiệm 2: Điều chế và thử tính chất của axetilen 

Hình 2: Điều chế axetilen

CaC2 + H2O → Ca(OH)2 + C2H2 ↑

C₂H₂  +  2AgNO₃ + 2NH₃    → AgC≡CAg + 2NH₄NO₃

Không dùng tay cầm trực tiếp hoá chất.

Không đổ hoá chất này vào hoá chất khác ngoài chỉ dẫn.

Không đổ lại hoá chất thừa lại lọ đựng ban đầu.

Không dùng hoá chất nếu không biết hoá chất gì.

Không nếm hoặc ngửi trực tiếp  hoá chất.

Khi mở lọ hoá chất và lấy hoá chất không để dây ra bàn, dùng xong đậy nắp lại ngay.

Trong 2 thí nghiệm trên khi dừng thí nghiệm phải tháo các ống nghiệm cẩn thận, đúng thứ tự các thao tác, tháo ống dẫn dd Ca(OH)2, dd Br2 trước sau đó mới tắt đèn cồn. 

Cách tiến hành:

Cho vào ống nghiệm 1 ít cát sạch, cho tiếp vào ống nghiệm khoảng 2 ml C₂H₅OH khan, và chừng 4 ml H₂SO₄ đặc, lắc đều.

Đậy ống nghiệm bằng nút có ống dẫn khí  bằng thủy tinh đầu vuốt nhọn. Kẹp ống nghiệm trên giá.

Dùng đèn cồn đun nóng đều ống nghiệm, sau đó tập trung đun phần chứa hóa chất đến khi hỗn hợp trong ống chuyển thành màu đen, có khí được tạo thành.

Đốt khí sinh ra ở đầu vuốt nhọn của ống dẫn khí, quan sát màu ngọn lửa.

Bông tẩm NaOH đặc có tác dụng giữu lại khí SO₂, CO₂ là những sản phẩm phụ được tạo thnàh do phản ứng của dd H₂SO₄ đặc với C₂H₅OH.

Dẫn khí C₂H₄ lần lượt vào ống nghiệm chứa dd Br₂ và dd KMnO₄

Video 1: Điều chế khí etylen

Video 2: Etilen tác dụng với dd KMnO₄

Hiện tượng: 

- Khí cháy sáng xanh ở đầu ống vuốt nhọn

- Brom bị mất màu nâu 

- KMnO₄ bị mất màu tím, xuất hiện kết tủa đen

Giải thích:

- Khí cháy sáng xanh ở đầu ống vuốt nhọn

- Brom bị mất màu nâu (do C₂H₄ tạo ra phản ứng với Br₂)

- KMnO₄ bị mất màu tím (do C₂H₄ tạo ra phản ứng với KMnO₄, kết tủa đen sinh ra là MnO₂) 

- Etilen được điều chế từ ancol etylic theo phương trình:

C2H5OH   CH2=CH2 + H2O

CH2=CH2 + Br2   →   BrCH2 - CH2Br

                             1,2-đibrometan

- Cách tiến hành:

Cho vài mẫu nhỏ canxicacbua vào ống nghiệm có nhánh chứa 1ml nước, đậy nhanh bằng nút có ống dẫn khí đầu vuốt nhọn. đốt khí sinh ra ở đầu ống vuốt nhọn.

Dẫn khí qua dung dịch KMnO₄, dung dịch AgNO₃ trong NH₃, dung dịch Br₂.

- Chú ý: Nên thực hiện phản ứng cộng trước rồi phản ứng cháy sau để đảm bảo không khí trong ống nghiệm đã bị đuổi hết hoàn toàn, tránh xảy ra nổ, nguy hiểm khi trong ống nghiệm còn không khí.

Video 3: Điều chế axetilen

Hiện tượng:

khí cháy sáng xanh ở đầu ống vuốt nhọn

KMnO₄ bị mất màu tím

có kết tủa màu vàng

Giải thích:

Khí cháy sáng xanh ở đầu ống vuốt nhọn

KMnO₄ bị mất màu tím (do C₂H₂ tạo ra phản ứng với KMnO₄)

có kết tủa màu vàng (AgC≡CAg) xuất hiện

CaC2 + H2O → Ca(OH)2 + C2H2 ↑

Axetilen là hiđrocacbon không no nên làm mất màu dd brom. Khi cho C₂H₂ qua dd AgNO₃ trong NH₃ thấy có kết tủa vàng nhạt:

C2H2  +  2AgNO3 + 2NH3    → AgC≡CAg  + 2NH4NO3