Giáo án môn Ngữ văn lớp 11 bài 37

Hoạt động của Thầy – Trò

Nội dung

Hoạt động 1: GV hướng dẫn học sinh đọc Tiểu dẫn:

HS đọc tiểu dẫn SGK và tóm tắt ý chính.

- Phần tiểu dẫn SGK trình bày những nội dung chính nào?

Nhiều bút danh:

+Thanh Hà (Thanh Hoá- Hà Nội) nơi khởi nghiệp sự nghiệp văn chương của ông.

+ Ngột lôi quật: Ngột ngạt quá muốn làm Thiên lôi quật phá lung tung

+ Ân Ngũ Tuyên: Nguyễn Tuân

+ Nhất Lang: Chàng trai số 1

+ Tuấn thừa sắc: Tuân.

I. Đọc hiểu tiểu dẫn.

1. Tác giả.

- Nguyễn Tuân: 1910 - 1987 - Người Hà nội. Sinh ra trong một gia đình nhà nho.

- Nhà văn tài hoa, phong cách nghệ thuật độc đáo: Luôn tiếp cận cuộc sống từ góc độ tài hoa uyên bác ở phương diện văn hoá, nghệ thuật.

- Ngòi bút phóng túng và có ý thức sâu sắc về cái tôi cá nhân.

- Sở trường là tuỳ bút.

2. Những tác phẩm chính. SGK

3. Giới thiệu truyện ngắn: Chữ người tử tù.

- Lúc đầu có tên là: Dòng chữ cuối cùng, in 1938 trên tạp chí Tao đàn, sau đó đổi tên thành: Chữ người tử tù và được in trong tập truyện: Vang bóng một thời.

- Tác phẩm tiêu biểu: Vang bóng một thời

+ Được in lần đầu 1940 gồm 11 truyện ngắn viết về một thời đã xa nay chỉ còn vang bóng.

+ Nhân vật chính: Phần lớn là nho sĩ cuối mùa - những con người tài hoa, bất đắc chí, dùng cái tôi tài hoa ngông nghênh và sự thiên lương để đối lập với xã hội phàm tục.

Hoạt động 2: GV hướng dẫn học sinh tìm hiểu tiếp nội dung.

GV hướng dẫn HS đọc theo đoạn.

Định hướng cách tìm hiểu nội dung.

- Em thường nhìn thấy các kiểu viết chữ nho ở đâu? Có hình dáng như thế nào?

TP chưa đầy 3000 chữ nhưng chứa đựng một nội dung tư tưởng lớn. Chỉ có 3 nhân vật ở 3 cảnh khác nhau:

+ Quản ngục đọc công văn về tên tử tù Huấn Cao.

+ Huấn Cao bị giải vào ngục và sự biệt đãi.

+ Cảnh Huấn Cao cho chữ.

à Cảnh nào cũng hội tụ đủ cả 3 nhân vật.

- Thầy Thơ lại là người như thế nào?

Lấy dẫn chứng minh hoạ?

* Hoạt động 3.

Trao đổi thảo luận nhóm: 5 phút.

Đại diện nhóm trình bày giấy trong.

GV chuẩn xác kiến thức.

Nhóm 1:

Quản ngục là người như thế nào: nghề nghiệp, sở thích?

Nhóm 2.

Quản ngục có thái độ như thế nào khi gặp Huấn Cao? Tại sao lại có thái độ như vậy?

Nhóm 3.

Đánh giá của em về nhân vật Quản ngục?

Nhóm 4.

Ngục quan có phẩm chất gì khiến Huấn Cao cảm kích?

II. Đọc hiểu văn bản.

1. Đọc.

2. Giải thích từ khó.

- Chú thích SGK.

3. Giới thiệu thú chơi chữ.

- Chữ Hán (Chữ nho): Chữ tượng hình, viết bằng bút lông, mực tàu. Viết theo khối vuông, tròn, nét thanh, nét đậm, nét cứng, nét mềm khác nhau.

- Có 4 kiểu viết:

+ Chân: Chân phương

+ Thảo: Viết thoáng

+ Triện: theo hình vuông.

+ Lệ: Uốn lượn, hoa mĩ

- Nghệ thuật chơi chữ nho, viết chữ nho là thú chơi của các nhà nho mà người xưa gọi là Thư pháp.

→ Thú chơi đài các, thanh tao, lịch sự của những người có văn hoá và khiếu thẩm mĩ, thường diễn ra ở thư phòng sang trọng.

4. Tóm tắt.

- HS tóm tắt theo cảnh, nội dung truyện.

5. Tìm hiểu giá trị nội dung và nghệ thuật.

5.1.Thầy thơ lại.

- Kẻ giúp việc giấy tờ cho ngục quan

- Là người biết yêu mến khí phách, biết trọng người tài, nhiệt tình tận tâm với chủ.

- Từ thái độ, cử chỉ, đến hành động y trở thành kẻ tâm phúc của ngục quan

- Nhân vật phụ nhưng thần tình, góp phần làm rõ chủ đề tác phẩm.

5.2. Nhân vật Quản ngục.

- Kẻ say mê chơi chữ đến kỳ lạ.

- Kiên trì nhẫn nại, công phu, quyết xin chữ cho bằng được.

- Suốt đời chỉ có một ao ước: Có được chữ Huấn Cao mà treo trong nhà ...

- Có sở thích cao quí đến coi thường cả tính mạng sống của mình:

+ Muốn chơi chữ Huấn Cao.

+ Dám nhờ Thơ lại xin chữ.

+ Đối đãi đặc biệt với tử tù.

→ Đó là cuộc chạy đua nguy hiểm, nếu lộ chuyện quản ngục chắc chắn không giữ được mạng sống.

- Lần đầu: Bí mật sai thầy Thơ dâng rượu thịt đều đều.

- Lần hai: Nhẹ nhàng, khiêm tốn nhưng bị Huấn Cao miệt thị, xua đuổi, mà vẫn ôn tồn, nhã nhặn.

→ Muốn xin chữ của Huấn Cao.

- Chọn nhầm nghề. Giữa bọn người tàn nhẫn, lừa lọc, thì hắn lại có tính cách dịu dàng… biết trọng người ngay.

- Một tâm hồn nghệ sỹ tài hoa đã lạc vào chốn nhơ bẩn. Tuy làm nghề thất đức nhưng có một tâm hồn.

→ Trong XHPK suy tàn, chốn quan trường đầy rãy bất lương vô đạo, Quản ngục đúng là một con người Vang bóng

- Một tấm lòng trong thiên hạ…. một âm thanh trong trẻo chen vào giữa một bản đàn mà nhạc luận đều hỗn loạn xô bồ.

→ Biết phục khí tiết, biết qúi trọng người tài và yêu quí cái đẹp - một tấm lòng Biệt nhỡn liên tài.