Giáo án Văn 9: Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí theo Công văn 5512

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung

HĐ1. HOẠT ĐỘNG 1: MỞ ĐẦU:

* Mục tiêu:

- Tạo tâm thế hứng thú cho HS.

- Kích thích HS tìm hiểu về đặc điểm của bài văn nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí

* Nhiệm vụ: HS theo dõi và thực hiện yêu cầu của GV.

* Phương thức thực hiện: HĐ cá nhân, HĐ cả lớp.

* Yêu cầu sản phẩm: HS suy nghĩ trả lời.

* Cách tiến hành:

- GV chuyển giao nhiệm vụ:

Đê 1: Suy nghĩ về hiện tượng ô nhiễm môi trường ở địa phương em.

Đề 2: Tác hại của tệ nạn xã hội.

Đề 3: Bàn về vấn đề thực phẩm bẩn hiện nay.

Đề 4: Suy nghĩ về lòng biết ơn.

? Em hãy cho biết các đề trên đề nào thuộc kiểu bài nghị luận về một sự việc hiện tượng đời sống?

- Dự kiến TL:

+ Đề 1,2,3: Nghị luận về một sự việc hiện tượng đời sống

+ Đề 4: ?

? Đặc điểm bài văn nghị luận về một sự việc đời sống?

- Dự kiến TL: Bàn về sự việc, hiện tượng xảy ra trong đời sống hàng ngày của con người.

* GV chốt lại và dẫn dắt vào bài: Đề 4 có phải là dạng bài nghị luận về một sự việc hiện tượng đời sống không? Bài học hôm nay cô và các em sẽ tìm hiểu để có được câu trả lời.

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI.

* Mục tiêu: Giúp học sinh tìm hiểu về một vấn đề tư tưởng đạo lí

* Nhiệm vụ: HS thực hiện yêu cầu của GV.

* Phương thức thực hiện: HĐ chung, Thảo luận nhóm, Hoạt động cặp đôi.

* Yêu cầu sản phẩm: vở ghi HS.

* Cách tiến hành:

1. GV chuyển giao nhiệm vụ:

THẢO LUẬN NHÓM (3p)

a. Cho biết văn bản trên bàn về vấn đề gì?

b. Văn bản trên chia làm mấy phần, chỉ ra nội dung từng phần và mối quan hệ của chúng với nhau.

2. HS tiếp nhận và thực hiện nhiệm vụ:

+ HS đọc yêu cầu.

+ HS hoạt động cá nhân.

+ HS thảo luận.

- Đại diện trình bày.

- Dự kiến TL:

a. Văn bản bàn về vấn đề vai trò của tri thức và người trí thức trong đời sống xã hội.

b. Chia làm ba phần:

+ Phần mở bài (đoạn 1): đặt vấn đề tri thức là sức mạnh

+ Phần thân bài (đoạn văn 2,3): Chứng minh tri thức đúng là sức mạnh trong công việc và khẳng định tri thức là sức mạnh cách mạng.

+ Phần kết bài (đoạn còn lại): Phê phán những người không biết quý trọng tri và sử dụng tri thức không đúng mục đích.

Þ Mối quan hệ giữa các thành phần là chặt chẽ, cụ thể:

- Phần mở bài: nêu vấn đề

- Phần thân bài: Lập luận chứng minh vấn đề

- Phần kết bài: Mở rộng vấn đề để bàn luận

- 2 HS phản biện.

- GV đánh giá quá trình thảo luận nhóm, đánh giá sản phẩm của HS.

- GV chốt kiến thức

HĐ cá nhân

?Chỉ ra các câu mang luận điểm chính trong bài. Các luận điểm ấy đã diễn đạt được rõ ràng, dứt khoát ý kiến của người viết chưa?

HS hoạt động cá nhân => trình bày kết quả.

Dự kiến TL:

* Các câu mang luận điểm trong bài:

- 2 câu đầu tiên của đoạn mở bài

- Câu đầu tiên của đoạn thứ 2: đúng là tri thức là sức mạnh.

- 2 câu kết của đoạn 2

- câu mở đoạn 3

- câu mở đoạn 4 và câu kết đoạn 4

Cụ thể:

Nhà khoa học... sức mạnh.

Sau này Lê Nin... được sức mạnh.

Tri thức đúng là sức mạnh.

Rõ ràng người có... làm nổi.

Tri thức ... cách mạng.

Tri thức... quý trọng tri thức.

Họ không ... trên mọi lĩnh vực.

Þ Các luận điểm trên đã diễn đạt được rõ ràng, dứt khoát ý kiến của người viết. Nói cách khác, người viết muốn tô đậm, nhấn mạnh hai ý:

- Tri thức là sức mạnh

- Vai trò to lớn của người tri thức trên mọi lĩnh vực của đời sống.

HĐ cá nhân

? Văn bản trên đã sử dụng phép lập luận chính nào? Cách lập luận có thuyết phục không?

Dự kiến TL:

- Phép lập luận chứng minh là chủ yếu.

- Thuyết phục mọi người bởi đẫn chứng rõ ràng, cụ thể

GV chốt: Với phép lập luận chứng minh này có sức thuyết phục vì đã giúp cho người đọc nhận thức được vai trò của tri thức và vai trò người trí thức đối với sự phát triển, tiến bộ của xã hội, phê phán tư tưởng không biết trọng tri thức dùng sai mục đích. Vì vậy, nó mang tầm vóc là một vấn đề tư tưởng đạo lí của cả xã hội.

HĐ cặp đôi

? Qua đây em hiểu thế nào là bài văn nghị luận về tư tưởng, đạo lí ? Theo em muốn làm nổi bật một vấn đề tư tưởng đạo lí bằng cách nào? Về hình thức đảm bảo yêu cầu gì?

HS hoạt động cá nhân => Hoạt động cặp đôi => trình bày kết quả.

* Dự kiến TL:

- Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí là bàn về một vấn đề thuộc lĩnh vực tư tưởng, đạo đức, lối sống.

- Giải thích, chứng minh, so sánh, đối chiếu, phân tích.

? Về hình thức bài viết phải đảm bảo yêu cầu gì?

- Có bố cục 3 phần, luận điểm đúng đắn rõ ràng, lời văn chính xác, sinh động.

I- Tìm hiểu bài nghị luận về vấn đề tư tưởng, đạo lí.

1. Ví dụ: văn bản: ‘Tri thức là sức mạnh”.

2. Nhận xét

- Văn bản bàn về vấn đề vai trò của tri thức và người trí thức trong đời sống xã hội..

- Mở bài: nêu vấn đề.

- Thân bài: lập luận, chứng minh vấn đề.

- Kết bài: mở rộng bàn luận vấn đề.

*Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí là bàn về một vấn đề thuộc lĩnh vực tư tưởng, đạo đức, lối sống.

- Giải thích, chứng minh, so sánh, đối chiếu, phân tích.

- - Có bố cục 3 phần, luận điểm đúng đắn rõ ràng, lời văn chính xác, sinh động.

3. Ghi nhớ:

II. Luyện tập: