Giáo án Ngữ văn 10: Đặc điểm của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết

Hoạt động của GV - HS

Nội dung cần đạt

Nêu khái niệm ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết?

Đặc điểm của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết.

Gv: kẻ bảng hệ thống với các phương diện so sánh: ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết

Gv: để hs chủ động làm việc: điền các nội dung theo câu hỏi của giáo viên

Nhấn mạnh các trọng tâm chính giúp hs dễ nhớ.

Đọc phận ghi nhớ sgk- 88

Hướng dẫn hs làm phần luyện tập.

Bài tập 1:

Phân tích đặc điểm của NN viết:

Bài tập 2:

Phân tích đặc điểm của NN nói

Bài tập 3:

Phân tích lỗi - Chữa lại

Hs chữa nhanh tại lớp. đọc lỗi sai và chữa lại cho đúng.

Gv: nhận xét, bổ sung….

I. Khái niệm

1. Ngôn ngữ nói

Là ngôn ngữ âm thanh, là lời nói trong giao tiếp hàng ngày.

2. Ngôn ngữ viết

Là ngôn ngữ được thể hiện bằng chữ viết trong văn bản và được tiếp nhận bằng thị giác.

II. Đặc điểm của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết

Xét 4 mặt:

- Tình huống giao tiếp.

- Phương tiện ngôn ngữ

- Phương tiện hỗ trợ

- Hệ thống các yếu tố ngôn ngữ: Từ ngữ, câu, văn bản

* Ghi nhớ (sgk – 88)

III. Luyện tập

1. Bài tập 1

Dùng thuật ngữ:

vốn chữ của tiếng ta, phép tắc tiếng ta, bản sắc, tinh hoa, phong cách

- Thay thế:

+ Vốn chữ = Từ vựng

+ Phép tắc của tiếng ta = Ngữ pháp

- Tách dòng để trình bày rõ từng luận điểm

- Dùng từ ngữ chỉ thứ tự “một, hai, ba”

- Dùng dấu câu “”: () …

2. Bài tập 2

- Từ hô gọi

- Từ tình thái

- Khẩu ngữ

- Phối hợp giữa lời nói và cử chỉ

- Hai nhân vật thay vai nhau (nói – nghe: giữa Tràng và cô gái)

3. Bài tập 3

a). Trong thơ ca Việt Nam thì đã có nhiều bức tranh mùa thu đẹp hết ý.

- Nhầm TN với CN:“trong…

- Dùng từ thừa: thì đã

- Dùng khẩu ngữ: hết ý

→ Thơ ca Việt Nam có nhiều bức tranh mùa thu rất đẹp

b) Còn như máy móc, thiết bị do nước ngoài đưa vào góp vốn thì không được kiểm soát, họ sẵn sàng khai vống lên đến mức vô tội vạ

- Dùng khẩu ngữ: vô tội vạ

- Thừa từ: còn như, thì

- Dùng từ địa phương: vống

→ Máy móc, thiết bị do nước ngoài đưa vào góp vốn không được kiểm soát, họ sẵn sàng khai tăng lên một cách tùy tiện

c). Cá, rùa, ba ba, ếch, nhái, chim ở gần nước thì như cò, vạc, vịt, ngỗng, ...thì cả ốc, tôm, cua,... chúng chẳng chừa ai sất

- Dùng khẩu ngữ: thì như, thì cả

- Dùng từ địa phương: sất

→ Cá, rùa, ba ba, tôm, cua, ốc, ếch, nhái, sống ở dưới nước đến các loài chim cò, vạc, gia cầm như vịt, ngỗng,,... chúng cũng chẳng chừa một loài nào