Giáo án Lịch sử lớp 8 bài 2: Cách mạng tư sản Pháp năm 1789 - 1794 theo CV 5512 (tiết 1)

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung kiến thức

Hoạt động 1: Tình hình kinh tế:

- Mục tiêu: Biết được tình hình kinh tế Pháp trước cách mạng

- Phương pháp: Phát vấn, thuyết trình, phân tích, nhóm cặp đôi

- Phương tiện: giáo án, sách giáo khoa

- Thời gian: 5 phút

- Tổ chức hoạt động

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- Yêu cầu HS đọc mục 1 SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi:

+ Tình hình KT nước P trước C/m có gì nổi bật?

+ Vì sao NN Pháp lạc hậu?

+ Chế độ P/k đã có những chính sách gì đối với sự phát triển của CTN?

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập

HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập, GV đến các nhóm theo dõi, hỗ trợ HS làm việc những bằng hệ thống câu hỏi gợi mở:

+ Tình hình KT nước P trước C/m có gì nổi bật?

+ Vì sao NN Pháp lạc hậu?

+ Chế độ P/k đã có những chính sách gì đối với sự phát triển của CTN?

+ So với sự PT của CNTB ở Anh thì sự PT CNTB ở Pháp có đặc điểm gì khác?

Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Đại diện các nhóm trình bày.

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả của nhóm trình bày.

GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh.

Nhấn mạnh tình hình Kt P trước C/m…

Tích hợp môi trường: Tình hình lạc hậu của nông nghiệp nước Pháp

Hoạt động 2: Tình hình chính trị - xã hội:

- Mục tiêu: Biết được Tình hình chính trị xã hội Pháp trước cách mạng.

- Phương pháp: Trực quan, phát vấn, thuyết trình, phân tích, nhóm.

- Phương tiện hình 5 SGK, sơ đồ ba đẳng cấp.

- Thời gian: 7 phút

- Tổ chức hoạt động

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- Yêu cầu HS đọc mục 2 SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi:

- Tình hình chính trị, xã hội P trước C/m có gì nổi bật?

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập

HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập, GV đến các nhóm theo dõi, hỗ trợ HS làm việc những bằng hệ thống câu hỏi gợi mở:

Yêu cầu HS Q/s H5 (SGK) Em có nhận xét gì về bức tranh?

Nêu mqh giữa các đẳng cấp trong XH P lúc bấy giờ ntn?

Cho HS vẽ sơ đồ 3 đẳng cấp

Nêu vị trí, quyền lợi

Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Đại diện nhóm trình bày, cá nhân trình bày.

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả của nhóm trình bày.

GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh.

Tình hình nước P tước C/m về các mặt KT, CT, XH làm cho mâu thuẫn giữa g/c thống trị với TS, các tầng lớp nhân dân càng sâu sắc C/m bùng nổ

Hoạt động 3: Đấu tranh trên mặt trận tư tưởng:

- Mục tiêu: Biết được đấu tranh trên mặt trận tư tưởng ở Pháp diễn ra như thế nào:

- Phương pháp: Trực quan, phát vấn, thuyết trình, phân tích, nhóm.

- Phương tiện: Hình 6,7,8 SGK /11

- Thời gian: 7 phút

- Tổ chức hoạt động

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- Yêu cầu HS Q/s H6,7,8 (SGK), thảo luận và trả lời câu hỏi:

Em hãy nêu 1 vài điểm chủ yếu trong tư tưởng của Mông tex kie, Vôn ten Rút xô?

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập

HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập, GV đến các nhóm theo dõi, hỗ trợ HS làm việc những bằng hệ thống câu hỏi gợi mở:

Em hãy nêu 1 vài điểm chủ yếu trong tư tưởng:

Mông tex kie?

Vôn te?

Rút xô?

- GV giải thích: “Trào lưu triết học ánh sáng” là tiếng nói của G/c tư sản đấu tranh chống CĐPK, đề xướng quyền tự do của con người đóng góp tích cực về mặt tư tưởng cho việc thực hiện quyết tâm đánh đổ CĐPK.

Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Đại diện nhóm trình bày, cá nhân trình bày.

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả của nhóm trình bày.

GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh.

Hoạt động 4: Cách mạng bùng nổ

- Mục tiêu: Biết được diễn biến chính của cách mạng những nhiệm vụ đã giải quyết: chống thù trong giặc ngoài

- Phương pháp: Trực quan, phát vấn, thuyết trình, phân tích, nhóm.

- Phương tiện: Hình 9 SGK

- Thời gian: 15 phút

- Tổ chức hoạt động

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- Yêu cầu HS đọc mục II (SGK), thảo luận và trả lời câu hỏi:

Sự khủng hoảng của chế độ quân chủ chuyên chế thể hiện ở những điểm nào?

Vì sao nhân dân nổi dậy đấu tranh?

Trình bày tóm tắt về Hội nghị 3 đẳng cấp?

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập

HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập, GV đến các nhóm theo dõi, hỗ trợ HS làm việc những bằng hệ thống câu hỏi gợi mở:

Sự khủng hoảng của chế độ quân chủ chuyên chế thể hiện ở những điểm nào?

Vì sao nhân dân nổi dậy đấu tranh?

Trình bày tóm tắt về Hội nghị 3 đẳng cấp?

Dấu hiệu nào chứng tỏ sự mở đầu của CM?

Quan sát H9: Vì sao việc đánh chiếm pháo đài Ba-xti đã mở đầu cho thắng lợi của cách mạng?

Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Đại diện nhóm trình bày, cá nhân trình bày.

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả của nhóm trình bày.

GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh.

- Dùng bức tranh"Tấn công pháo đài..." để miêu tả.

Chốt ý ghi bảng...

I. Nước Pháp trước cách mạng:

1. Tình hình kinh tế:

- Nông nghiệp: lạc hậu, công cụ sản xuất thô sơ, năng suất thấp

- Công-Thương nghiệp: P/triển nhưng bị chế độ P/k kìm hãm

2. Tình hình chính trị - xã hội:

- Chế độ chính trị: quân chủ chuyên chế

- Xã hội chia 3 đẳng cấp:

+ Tăng lữ

+ Quý tộc

+ Đẳng cấp thứ ba

3. Đấu tranh trên mặt trận tư tưởng:

- Trào lưu triết học ánh sáng phê phán chế độ P/k tiêu biểu như Mông te xki ơ, Vônte, Rút xô

II. Cách mạng bùng nổ

1.Sự khủng hoảng của chế độ quân chủ chuyên chế

- Chế độ PK suy yếu

- Nhiều cuộc khởi nghĩa nổ ra

2. Mở đầu thắng lợi của cách mạng

-5/5/1789 hội nghị 3 đẳng cấp

- 17/6/1789 Đẳng cấp thứ ba tự họp thành lập Hội đồng dân tộc, tuyên bố thành lập Quốc hội lập hiến

- 14/7/1789 quần chúng tấn công pháo đài - nhà ngục Ba-xti

giai đoạn chính

Sự kiện

Nội dung sự kiện

Từ ngày 14-7-1789 đến ngày 10-8-1792 (Chế độ quân chủ lập hiến)

Từ ngày 10-8-1792 đến ngày 2-6-1793

(Bước đầu của nền cộng hòa)

Từ ngày 2-6-1793 đến ngày 27-7-1794

(Chuyên chính dân chủ cách mạng Giacôbanh, Đỉnh cao của cách mạng)

Giai đoạn chính

Sự kiện

Nội dung sự kiện

Từ ngày 14-7-1789 đến ngày 10-8-1792 (Chế độ quân chủ lập hiến)

Ngày 14-7-1789,

Khởi nghĩa của nhân dân Pari phá ngục Baxti

Tháng 8-1789,

thông qua bản Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền.

Ngày 11-7-1792

Quốc hội tuyên bố “Tổ quốc lâm nguy” và ra sắc lệnh động viên quân tình nguyện.

Tháng 4-1792,

Hiến pháp được thông qua, xác lập chế độ quân chủ lập hiến.

Tháng 9-1791,

Chiến tranh giữa Pháp và liên quân phong kiến Áo – Phổ bùng nổ.

Từ ngày 10-8-1792 đến ngày 2-6-1793

(Bước đầu của nền cộng hòa)

Ngày 10-8-1792

Khởi nghĩa của nhân dân Pari lật đổ nền quân chủ lập hiến, chính quyền chuyển sang tay tư sản công thương được gọi là phái Girôngđanh.

Ngày 21-9-1792,

Quốc hội khai mạc, phế truất nhà vua, thiết lập nền Cộng hòa thứ nhất.

Ngày 21-1-1793,

Vua Lu-I XVI bị xử chém.

Từ ngày 2-6-1793 đến ngày 27-7-1794

(Chuyên chính dân chủ cách mạng Giacôbanh, Đỉnh cao của cách mạng)

Tháng 6-1793,

Hiến pháp mới được thông qua, tuyên bố chế độ cộng hòa.

Ngày 23-8-1793,

Thông qua sắc lệnh “Tổng động viên toàn quốc”.

Cách mạng Pháp đạt tới đỉnh cao.

Ngày 27-7-1794,

Trong phiên họp của Quốc hội, lực lượng tư sản phản cách mạng tiến hành đảo chính lật đổ phái Giacôbanh, chấm dứt giai đoạn phát triển đi lên của phong trào.

Hoạt động của GV và HS

Nội dung

Hoạt động 1: Nhận biết những nét chính về tình hình kinh tế, chính trị - xã hội, đấu tranh tư tưởng ở Pháp trước khi Cách mạng bùng nổ:

GV: Tính chất lạc hậu của nền kinh tế Pháp thể hiện ở những điểm nào?

HS: Công cụ và phương thức canh tác vẫn thô sơ chủ yếu dùng cày và cuốc nên năng suất thấp.

GV: Nguyên nhân của lạc hậu này do đâu?

HS: Sự bóc lột của phong kiến địa chủ

* GDMT: Tình hình lạc hậu của nông nghiệp nước Pháp, một phần là do phương thức canh tác, một phần là con người đã tác động đến đất để làm nông nghiệp như thế nào, tác đến môi trường đất ra sao để mang lại kết quả tốt, thu hoạch được năng suất cao điều đó hoàn toàn thuộc vào mỗi người dân.

GV: Chế độ phong kiến đã kìm hãm sự phát triển của công thương nghiệp ra sao?

HS: Công thương nghiệp đã phát triển nhưng bị chế độ phong kiến chuyên chế cản trở.

GV: So với sự phát triển của CNTB ở Anh thì sự phát triển của CNTB ở Pháp có đặc điểm gì khác pháp?

HS: + Anh: CNTB phát triển trong nông nghiệp mạnh mẽ hơn trong công thương nghiệp.

+ Pháp: Ngược lại công thương nghiệp phát triển, nông nghiệp thì lạc hậu.

Hoạt động 2: Tìm hiểu tình hình chính trị, xã hội Pháp

GV:Giới thiệu khái niệm:

+ Đẳng cấp là những tầng lớp xã hội được hình thành dưới chế độ phong kiến, do luật pháp hoặc tục lệ quy định về vị trí xã hội, quyền lợi và nghĩa vụ khác nhau.

+ Giai cấp: Tập đoàn đông đảo người trong xã hội, có địa vị và vai trò nhất định trong nền sản xuất xã hội, hưởng thụ của cải làm ra trong xã hội.

+ Quân chủ chuyên chế: Chế độ chính trị của 1 nước, trong đó quyền lực của vua bị hạn chế bằng 1 Hiến pháp do Quốc hội tư sản định ra…Nhà vua tuy ở ngôi (trị vì) nhưng không cai trị.

GV: Treo sơ đồ xã hội Pháp

GV: Em có nhận xét gì về vị trí, vai trò, quyền lợi khác nhau giữa các đẳng cấp?

HS: + Tăng lữ và Quý tộc có mọi quyền và không phải đóng thuế.

+ Đẳng cấp thứ ba: Gồm nông dân, tư sản, các tầng lớp nhân dân khác không có quyền gì và phải đóng thuế, làm nghĩa vụ với phong kiến.

GV: Cho HS thảo luận nhóm : (3 phút)

Quan sát kỹ bức tranh hình 5/SGK, các em hãy cho biết bức tranh này muốn nói lên điều gì?

HS: Sơ đồ minh họa: “Một nông dân già, tay chống chiếc cuốc (tiêu biểu cho nông nghiệp lạc hậu), cõng trên lưng Tăng lữ và Quý tộc (chịu sự áp bức). Trong túi quần của người nông dân có những tờ văn tự vay nợ, cầm ruộng đất. Cánh chim, thỏ nói lên đặc quyền của thế lực phong kiến (có quyền nuôi các loài vật này, nếu nông dân bắt giết sẽ bị trừng phạt) và chuột (phá hoại mùa màng).

GV: Xem Hình 6,7,8/SGK. Dựa vào đoạn trích em hãy nêu 1 vài điểm chủ yếu trong tư tưởng của các nhân vật Mông-te-xki, Vôn-te, Rút-xô?

HS: + Phê phán và tố cáo gay gắt chế độ quân chủ chuyên chế.

+ Mông-te-xki-ơ, Rút xô: quyền tự do của con người và việc đảm bảo quyền tự do.

+ Vôn te thể hiện quyết tâm đánh đổ phong kiến thống trị (thể hiện sự dối trá) và tăng lữ (bọn đê tiện).

GV: Qua nội dung chủ yếu trong tư tưởng của 3 ông, hãy giải thích tại sao gọi là trào lưu triết học Ánh sáng?

HS: + Là tiếng nói của GCTS đấu tranh không khoan nhượng với chế độ phong kiến, đề xướng quyền tự do của con người và quyền được đảm bảo tự do.

+ Đóng góp tích cực về mặt tư tưởng cho việc thực hiện quyết tâm đánh đổ chế độ PK lỗi thời.

Hoạt động 3: Trình bày được nguyên nhân trực tiếp và diễn biến cuộc cách mạng

GV: Sự khủng hoảng (sự suy yếu) của chế độ quân chủ chuyên chế thể hiện ở những điểm nào?

HS: Do ăn chơi xa xỉ, mâu thuẫn giữa nông dân với phong kiến càng trở lên sâu sắc.

GV: Vì sao nhân dân nổi dậy đấu tranh?

HS: Tình hình nước pháp trước cách mạng, sự khủng hoảng của chế độ quân chủ chuyên chế -> cách mạng bùng nổ.

GV: Để thực hiện được việc tăng thuế thì Vua Lu-I đã tiến hành làm gì?

HS: 5-5-1789 Vua lại triệu tập Hội nghị 3 đẳng cấp.

GV: Trình bày tóm tắt về Hội nghị 3 đẳng cấp

GV: cho HS quan sát hình 9/SGK: Tấn công pháo đài – nhà tù Ba-xti và trình bày diễn biến cuộc tấn công này.

GV: Dùng bức tranh "Tấn công pháo đài" để miêu tả.

“Giữa trưa gần 30 vạn quần chúng tấn công ngục Ba-xti, xông vào của lớn của nhà tù nhưng cầu treo đã rút và hầu như không thể nào vào được pháo đài. Bọn quân đồn trú ở Ba-xti bắn xối xả vào quân khởi nghĩa nhiều người bị chết và bị thương… máu chảy làm tăng thêm lòng phẫn nộ của quần chúng. Cuộc tấn công mãnh liệt lại bắt đầu. Sau 4 giờ, đội quân đồn trú ở Ba-xti đầu hàng. Khởi nghĩa thắng lợi, quần chúng san phẳng nhà ngục Ba-xti”.

GV: Vì sao việc đánh chiếm pháo đài Ba-xti đã mở đầu cho thắng lợi của cách mạng?

HS: Chế độ quân chủ chuyên chế bị giáng đòn đầu tiên quan trọng, cách mạng bước đầu thắng lợi, tiếp tục phát triển.

I. Nước Pháp trước cách mạng

1. Tình hình kinh tế

- Nông nghiệp: Lạc hậu, công cụ canh tác rất thô sơ, nên năng suất thấp, đời sống nhân dân rất khổ cực.

- Công thương nghiệp: Phát triển, nhưng bị phong kiến kìm hãm.

2. Tình hình chính trị- xã hội

- Trước cách mạng: Pháp là nước quân chủ chuyên chế. Xã hội tồn tại ba đẳng cấp là: Tăng lữ, Quý ‎tộc và Đẳng cấp thứ ba.

- Đẳng cấp Tăng lữ và Quý tộc có mọi quyền, không phải đóng thuế.

- Đẳng cấp thứ ba (Nhân dân, tư sản, các tầng lớp nhân dân khác) không có quyền lợi gì, phải đóng thuế.

- Mâu thuẫn giữa Đẳng cấp thứ 3 với các đẳng cấp Tăng lữ, Quý tộc ngày càng gay gắt.

- Dưới sự lãnh đạo của giai cấp tư sản, nông dân Pháp hăng hái tham gia cách mạng để lật đổ chế độ phong kiến.

3. Đấu tranh trên mặt trận tư tưởng

- Đại diện cho trào lưu triết học Ánh sáng Pháp là Mông-te-xki, Vôn-te, Rút-xô đã ủng hộ tư tưởng tiến bộ của giai cấp tư sản, tố cáo chế độ quân chủ chuyên chế.

- Cuộc đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng đã thúc đẩy cách mạng sớm bùng nổ.

II. Cách mạng bùng nổ

1. Sự khủng hoảng của chế độ quân chủ chuyên chế

- Do ăn chơi xa xỉ, Vua Lu-i XVI vay của tư sản 5 tỉ livrơ, vì vậy Vua đã liên tiếp tăng thuế, dẫn đến mâu thuẫn giữa nông dân với phong kiến càng trở nên sâu sắc.

2. Mở đầu thắng lợi của cách mạng

- 5-5-1789 Vua lại triệu tập Hội nghị 3 đẳng cấp để tăng thuế.

- 14-7-1789 dưới sự lãnh đạo của phái Lập hiến, quần chúng nhân dân kéo đến tấn công và chiếm pháo đài – nhà ngục Ba-xti mở đầu cho thắng lợi CMTS Pháp.