Giáo án Lịch sử lớp 8 bài 1: Những cuộc cách mạng tư sản đầu tiên theo CV 5512 (tiết 1)

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung kiến thức

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập

HS đọc phần 1 và trả lời các câu hỏi sau:

- Nguyên nhân cách mạng bùng nổ là gì?

- Trình bày diễn biến chính của cuộc cách mạng?

- Cách mạng Hà Lan diễn ra dưới hình thức nào?

- Vì sao cách mạng Hà Lan được xem là cuộc cách mạng tư sản đầu tiên trên thế giới?

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập

HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập

Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động

- HS lần lượt trả lời các câu hỏi

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả của học sinh.

GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh.

1. Nguyên nhân: Phong kiến Tây Ban Nha kìm hãm sự phát triển của chủ nghĩa tư bản ở Nê-đéc-lan.

- Chính sách cai trị hà khắc của phong kiến Tây Ban Nha ngày càng tăng thêm mâu thuẫn dân tộc.

2. Diễn biến

+ 8/1566, nhân dân Nê-đéc-lan nổi dậy chống lại Tây Ban Nha

+ 1581, các tỉnh Miền Bắc thành lập nước cộng hòa

3. Kết quả: Năm 1648 Tây Ban Nha công nhận nền độc lập của Hà Lan→ Hà Lan được giải phóng.

4. Ý nghĩa: Là cuộc cách mạng tư sản đầu tiên trên thế giới

- Lật đổ ách thống trị của Tây Ban Nha

- Mở đường cho CNTB phát triển

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung kiến thức

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- Chia thành 6 nhóm. Các nhóm đọc mục 1 phần II SGK (4 phút), thảo luận và thực hiện các yêu cầu sau:

Nhóm 1+ 2: Những biểu hiện sự phát triển của CNTB Anh có gì khác với Tây Âu?

Nhóm 3+ 4: Sự phát triển kinh tế TBCN ở Anh đưa tới hệ quả? (Thành phần xã hội có biến đổi gì? Vì sao nhân dân phải bỏ quê hương đi nơi khác ?)

Nhóm 5+ 6: Xã hội Anh trong TK XVII đã tồn tại những mâu thuẫn nào? Kết quả của những mâu thuẫn đó?

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập

HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập

Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động

- Các nhóm trình bày kết quả

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả của học sinh.

GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh.

GV: Yêu cầu HS chú ý vào phần chữ in nhỏ trong SGK và cho biết các con số chứng tỏ điều gì?

GV: Em có nhận xét gì về vị trí, t/c của tầng lớp quý tộc mới trong XH Anh trước C/m?

GDBVMT: Nhiều thành thị trở thành trung tâm sản xuất và buôn bán.Tình trạng nông dân bị đuổi khỏi ruộng đất vì địa chủ quý tộc rào đất cướp đất làm đồng cỏ thuê công nhân nuôi cười lấy lông bán làm len.

a.Kinh tế:

- Đầu thế kỉ XVII nền kinh tế tư bản chủ nghĩa ở Anh đã phát triển mạnh với nhiều công trường thủ công như luyện kim, làm đồ sứ, dệt len dạ… Trong đó, Luân Đôn trở thành trung tâm công nghiệp, thương mại và tài chính lớn nhất nước Anh.

b. Xã hội:

- Hình thành tầng lớp quý tộc mới

- Mâu thuẫn gay gắt giữa TS, quý tộc mới với CĐ quân chủ chuyên chế

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung kiến thức

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập

Cuộc cách mạng Tư sản Anh có ý nghĩa gì đối với nước Anh? Cuộc cách mạng này đem lại quyền lợi cho giai cấp nào?

Phân tích điểm hạn chế của cách mạng?

Tại sao nói đây là cuộc cách mạng không triệt để?

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập

HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập. GV đưa ra các câu hỏi gợi mở.

Tại sao nói đây là cuộc cách mạng không triệt để?

- Những kết quả của cuộc cách mạng Anh cho thấy đó là cuộc cách mạng Tư sản không triệt để vì lãnh đạo cách mạng là liên minh Tư sản + quí tộc mới nên không tiêu diệt được chế độ Phong kiến (vẫn duy trì quân chủ lập hiến) không giải quyết ruộng đất cho nông dân nghèo chỉ đem lại quyền lợi cho giai cấp tư sản và quý tộc. Đây chính là hạn chế của cuộc cách mạng Tư sản Anh.

Em hiểu thế nào về câu nói của Mác: “Thắng lợi của giai cấp tư bản có nghĩa là thắng lợi của chế độ xã hội mới, của chế độ tư hữu TBCN với phong kiến”(G)

- GCTS thắng lợi đã xác lập CNTB hình thức là quân chủ lập hiến, SXTBCN phát triển và thoát khỏi sự thống trị của chế độ phong kiến

- Cuộc CM TS Anh nổ ra dưới hình thức là một cuộc nội chiến, giữa nhà vua và quốc hội. Kết quả: Nhà vua bị xử tử, Anh trở thành nước cộng hòa, chế độ quân chủ lập hiến được thành lập.

Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động

- HS lần lượt trả lời các câu hỏi

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả của học sinh.

GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh.

- Mở đường cho CNTB phát triển.

- Đem lại quyền lợi cho TS và quí tộc mới, còn nhân dân không được hưởng chút quyền lợi gì.

->Cuộc cách mạng không triệt để.

Hoạt động của GV và HS

Nội Dung

Hoạt động 1: Tìm hiểu sự biến đổi về kinh tế, xã hội Tây Âu trong các thế kỷ XV –XVII

GV: Nền sản xuất mới ra đời trong điều kiện lịch sử như thế nào?

HS: Trong lòng xã hội phong kiến đã suy yếu, bị chính quyền phong kiến kìm hãm, song không ngăn được sự phát triển của nó.

GV: Vì sao nó không bị ngăn chặn?

GV: Những điều kiện nào chứng tỏ nền sản xuất mới, chủ nghĩa tư bản phát triển?

HS: Sự ra đời các xưởng, thuê mướn nhân công, các trung tâm sản xuất, buôn bán, ngân hàng.

GV: Cùng với sự phát triển của sản xuất xã hội biến đổi ra sao?

HS: Ngoài các giai cấp, tầng lớp cũ của xã hội phong kiến, các giai cấp mới hình thành giai cấp đó là TS và VS.

GV: Mâu thuẫn mới nào nảy sinh? Dẫn tới hệ quả gì?

HS: Mâu thuẫn giữa chế độ phong kiến với giai cấp tư sản và các tầng lớp nhân dân ngày càng gay gắt.

Hoạt động 2: Tìm hiểu nguyên nhân, diễn biến và kết quả của Cách mạng Hà Lan

GV: Tình hình vùng đất Nê Đéc lan như thế nào?

HS: Có nền kinh tế phát triển nhất Châu Âu

GV: Vì sao nhân dân Nê Đéc Lan nổi dậy?

HS: Nhân dân Nê Đéc Lan nhiều lần nổi dậy chống sự đô hộ của Vương Quốc Tây Ban Nha.

GV: Cuộc đấu tranh của nhân dân Nê-đéc-lan diễn ra như thế nào?

HS: Nhiều cuộc đấu tranh của nhân dân Nê-đéc-lan chống lại chính quyền phong kiến Tây Ban Nha đã diễn ra, mạnh nhất là cuộc đấu tranh 8-1566, cuộc đấu tranh bị đàn áp đẫm máu.

GV: Kết quả cuộc đấu tranh?

HS: 1648 phải công nhận nền độc lập của Hà Lan.

GV chốt: Cuộc đấu tranh của nhân dân Nê-đéc-lan để giải phóng đất nước và thành lập nước cộng hòa là cuộc cách mạng tư sản đầu tiên trên thế giới.

GV: Vì sao lại là cuộc cách mạng tư sản đầu tiên?

HS: Vì đánh đổ chế độ phong kiến xây dựng 1 xã hội tiến bộ hơn.

Hoạt động 3: Tìm hiểu nguyên nhân, trình bày được diễn biễn và ý‎ nghĩa của cách mạng tư sản Anh.

GV: Quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa ở Anh phát triển như thế nào?

HS: Nhiều công trường thủ công: luyện kim, cơ khí, làm đồ sứ, dệt len dạ, nhiều trung tâm thương mại, tài chính được hình thành...

GV: Sự phát triển của các công trường thủ công và ngoại thương đã làm cho quan hệ tư bản chủ nghĩa phát triển mạnh.

* GDMT: khi nhiều thành thị trở thành trung tâm sản xuất và buôn bán thì chúng ta cần chú ý đến vệ sinh môi trường chung quanh các khu đô thị để không làm cho môi trường bị ô nhiễm.

GV: Sự phát triển của CNTB ở Anh dẫn đến hệ quả gì? Vì sao nông dân bỏ làng đi nơi khác?

HS: - Sự biến đổi của thành phần xã hội, cảnh cùng khổ của nhân dân.

- Sự bần cùng hóa của nông dân bị tước đoạt ruộng đất, sống khốn khổ -> phải rời bỏ quê hương.

- Sự giàu có của tầng lớp qu‎ý tộc mới.

* GDMT: Với nạn “rào đất cướp ruộng” để chăn nuôi cừu thì chúng ta cũng cần phải lưu ý vấn đề vệ sinh môi trường khi chăn nuôi. Ngày nay cũng vậy chúng ta cần biết giữ gìn môi trường xanh sạch đẹp.

GV: Thế nào là tầng lớp quý tộc mới?

HS: Quý tộc kinh doanh theo lối tư bản.

GV: Xã hội tồn tại mâu thuẫn gì?Mâu thuẫn đó sẽ dẫn đến điều gì?

HS: Vua mâu thuẫn với TS và Quý tộc mới -> cách mạng bùng nổ

GV: Treo lược đồ trình bày cuộc nội chiến.

HS: Cuộc nội chiến xảy ra giữa nhà vua và Quốc hội (được nhân dân ủng hộ)

GV: Kết quả thu được trong giai đoạn này là gì?

HS: Sác-lơ I bị bắt

GV: Giới thiệu thêm đôi nét về Crôm-Oen: “Crôm-Oen, nhân vật chủ chốt trong CMTS Anh (1640-1660), người có nhiều công lao đưa cuộc cách mạng đến thắng lợi và nắm quyền độc tài quân sự (1653-1658). Ông là 1 địa chủ, đại diện cho tầng lớp quý tộc mới có tinh thần cách mạng, khả năng tổ chức và chỉ huy quân sự. Năm 1640 ông được bầu là đại biểu Quốc hội. Trong Quốc hội ông đã tham gia hăng hái chống lại nhà vua và Giáo hội Anh”.

GV: Cho HS quan sát hình 1/SGK- Lược đồ nội chiến Anh, qua đó cho HS xác định vùng ủng hộ nhà vua và vùng ủng hộ Quốc hội.

HS: quan sát và nhận xét.

GV: Cho HS quan sát hình 2/ SGK- Xử tử Sác-lơ I và nhận xét về sự kiện vua Sác-lơ I bị xử tử

GV: Tường thuật quang cảnh xử tử Sác lơ I

Hs: Ngày 30-1-1649 đông đảo nhân dân tụ họp tại quảng trường trước lâu đài “ Phòng Trắng” ở Luân Đôn để dự buổi hành hình nhà vua. Cụ thể “ Ở giữa quảng trường đặt một sàn gỗ cao, xung quanh có lính gác, nhà vua bị dẫn lên sân, có vệ binh, đao phủ, linh mục đi theo. Một người đọc bản án kết tội nhà vua là phản quốc. Nhà vua bị bắt quỳ, kê đầu lên một chiếc bục. Một nhát rìu dáng xuống cổ nhà vua giữa tiếng reo hò của quần chúng, người đao phủ giơ cao chiếc đầu lâu của tên vua chuyên chế”.

GV: Cuộc đảo chính 1688 dẫn đến kết quả gì?

HS: Anh trở thành nước quân chủ lập hiến

GV: Vì sao phải lập chế độ quân chủ lập hiến?

HS: Chống lại cuộc đấu tranh của nhân dân, bảo vệ quyền lợi của tư sản và quý tộc mới.

GV: Giải thích “Quân chủ lập hiến” là chế độ chính trị 1 nước trong đó quyền lực của vua bị hạn chế bằng 1 hiến pháp do Quốc hội (Tư sản) định ra.

GV: Vậy cách mạng có ý nghĩa như thế nào?

GV cho lớp thảo luận nhóm

Theo tổ (thời gian 3 phút)

1. Cuộc cách mạng Anh mang lại quyền lợi cho ai?

2. Ai lãnh đạo cách mạng?

3.Cách mạng có triệt để không?

HS: Thảo luận

***Đáp án:

+ Cuộc cách mạng Anh mang lại quyền lợi cho giai cấp tư sản và quý tộc mới.

+ Cuộc cách mạng tư sản Anh do tầng lớp quý tộc mới liên minh với giai cấp tư sản lãnh đạo.

+ Đây là cuộc cách mạng không triệt để, vì cách mạng chỉ đáp ứng được quyền lợi cho giai cấp tư sản và quý tộc mới, còn nhân dân không được hưởng chút quyền lợi nào.

GV: Giải thích thêm: “Cách mạng tư sản là cuộc CM do giai cấp tư sản lãnh đạo nhằm đánh đổ chế độ phong kiến đã lỗi thời, mở đường cho CNTB phát triển.

I. Sự biến đổi về kinh tế, xã hội Tây Âu trong các thế kỉ XV – XVII. Cách mạng Hà Lan thế kỉ XVI

1. Một nền sản xuất mới ra đời: (đọc thêm)

- Thế kỷ XV, kinh tế tư bản chủ nghĩa ở Tây Âu đã phát triển khá mạnh, biến Tây Âu thành trung tâm sản xuất và buôn bán lớn.

- Xã hội: hai giai cấp mới được hình thành là tư sản và vô sản. Giai cấp tư sản có thế lực lớn về kinh tế, nhưng họ vẫn là giai cấp bị trị, bị chế độ phong kiến kìm hãm, chèn ép. Vì vậy mâu thuẫn giữa giai cấp tư sản và nhân dân nói chung với chế độ phong kiến rất gay gắt.

2. Cách mạng Hà Lan thế kỷ XVI

* Nguyên nhân:

- Thế kỉ XVI, nền kinh tế tư bản chủ nghĩa ở Nê-đéc-lan phát triển mạnh nhất Châu Âu, nhưng bị Vương quốc Tây Ban Nha thống trị (từ thế kỉ XII), ra sức ngăn cản sự phát triển này.

- Chính sách cai trị hà khắc của phong kiến Tây Ban Nha ngày càng làm tăng thêm mâu thuẫn dân tộc.

* Diễn biến

- Nhiều cuộc đấu tranh của nhân dân Nê-đéc-lan chống lại chính quyền phong kiến Tây Ban Nha đã diễn ra.

- Năm 1581, Miền Bắc Nê-đéc-lan đã thành lập “Các tỉnh liên hiệp” (sau này là cộng hòa Hà Lan)

- Năm 1648 nền độc lập của Hà Lan được công nhận.

* Ý nghĩa:

Đây là cuộc cách mạng tư sản đầu tiên trên thế giới, đã lật đổ ách thống trị của thực dân Tây Ban Nha, mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển.

II. Cách mạng Anh thế kỷ XVII.

1. Nguyên nhân

- Thế kỉ XVII, nền kinh tế tư bản chủ nghĩa Anh đã phát triển mạnh. Luân Đôn trở thành trung tâm công nghiệp, thương mại và tài chính lớn nhất nước Anh.

- Ở nông thôn, nhiều quý tộc phong kiến đã chuyển sang kinh doanh theo lối tư bản, bằng cách “rào đất cướp ruộng”. Họ trở thành tầng lớp qu‎ý tộc mới, còn nông dân mất đất trở nên nghèo khó.

- Giai cấp tư sản và quý tộc mới đã liên minh lại với nhau nhằm lật đổ chế độ phong kiến chuyên chế.

2. Tiến trình cách mạng (đọc thêm)

* Giai đoạn 1(1642-1648)

- Năm 1640 Vua Sác-lơ I triệu tập Quốc hội Anh nhằm đặt ra thuế mới, thực hiện chính sách cai trị độc đoán của mình.

- Năm 1642 nội chiến bùng nổ. Ô-li-vơ Crôm-oen lên làm chỉ huy đã đánh bại quân đội của nhà Vua. Sác-lơ I bị bắt.

*Giai đoạn 2 (1649 -1688)

- Ngày 30 – 1 – 1649 vua Sác-lơ I bị xử tử. Nước Anh chuyển sang nền cộng hòa.

- Tuy nhiên chỉ có giai cấp tư sản và quý‎ tộc mới được hưởng quyền lợi, còn nhân dân thì không có.

- Quý‎ tộc mới và tử sản thỏa hiệp với phong kiến đưa Vin-hem O-ran-giơ lên ngôi, thiết lập chế độ quân chủ lập hiến.

3. Ý nghĩa lịch sử của cuộc cách mạng

- Cuộc cách mạng tư sản Anh do tầng lớp quý tộc mới liên minh với giai cấp tư sản lãnh đạo, được đông đảo quần chúng nhân dân ủng hộ đã giành được thắng lợi, đưa nước Anh phát triển theo con đường tư bản chủ nghĩa.

- Đây là cuộc cách mạng không triệt để, vì cách mạng chỉ đáp ứng được quyền lợi cho giai cấp tư sản và quý tộc mới, còn nhân dân thì không.