Bài 62: Phép trừ (có nhớ) trong phạm vi 1000
Tóm tắt lý thuyết
1.1. Kiến thức cần nhớ
Cách đặt tính và tính theo cột dọc của phép trừ (không nhớ) các số có ba chữ số.
386 - 139 = ?
6 không trừ được 9, láy 16 trừ 9 bằng 7, viết 7 nhớ 1.
8 trừ 1 bằng 7, 7 trừ 3 bằng 4, viết 4.
3 trừ 1 bằng 2, viết 2.
Vậy 386 - 139 = 247
1.2. Các dạng toán
Dạng 1: Đặt tính và tính
- Đặt tính với các hàng tương ứng đặt thẳng cột với nhau: Hàng trăm của số này thẳng hàng trăm của số kia, tương tự như vậy với hàng chục và hàng đơn vị.
- Thực hiện phép trừ từ phải sang trái.
Ví dụ:
182 - 127
209 - 145
670 - 3466
518 - 324
Dạng 2: Tính nhẩm phép trừ với số tròn chục
Thực hiện nhẩm phép trừ các số tròn chục bằng cách trừ các chữ số hàng trăm, hàng chục giữ nguyên hàng đơn vị.
Ví dụ:
630 - 150 = ?
700 - 450 = ?
Dạng 3: Toán đố
- Đọc và phân tích đề: Bài toán cho giá trị của các đại lượng hoặc bài toán về “nhiều hơn”, “ít hơn”
- Tìm cách giải: Muốn so sánh giá trị của các số thì ta thường sử dụng phép tính trừ để tìm lời giải.
- Trình bày lời giải
- Kiểm tra lại kết quả và lời giải của bài toán.
Bài tập minh họa
Câu 1: Số ghi ở sau mỗi chiếc áo là kết quả của một phép tính. Biết rằng áo màu đỏ ghi số lớn nhất, áo màu vàng ghi số bé nhất. Tìm số ghi ở sau mỗi chiếc áo.
Hướng dẫn giải
Ta có: 231 – 125 = 106
425 – 330 = 95
526 – 400 = 126
Mà: 95 < 106 < 126.
Do đó, trong 3 số trên, số bé nhất là 95, số lớn nhất là 126.
Vậy số áo ghi trên mỗi chiếc áo như sau:
Câu 2: Mùa xoài năm nay, gia đình bà Ba thu hoạch được 965 kg xoài, trong đó có 375 kg xoài tượng, còn lại là xoài cát. Hỏi gia đình bà Ba thu hoạch được bao nhiêu ki-lô-gam xoài cát?
Hướng dẫn giải
Gia đình bà Ba thu hoạch được bao nhiêu ki-lô-gam xoài cát là
965 – 375 = 590 (kg)
Đáp số: 590 kg
Luyện tập
Qua nội dung bài học trên, giúp các em học sinh:
– Nhận biết được phép trừ có nhớ trong phạm vi 1000, tính được phép trừ (có nhớ) bằng cách đặt tính, và tính nhẩm.
– Vận dụng được kiến thức kĩ năng về phép cộng đã học vào giải toán có lời văn, các bài toán thực tế liên quan đến phép cộng qua 1000.