Bài 4: Hừng đông mặt biển

Chia sẻ với bạn tên và vẻ đẹp của một bãi biển mà em biết.

HỪNG ĐÔNG MẶT BIỂN

Cảnh hừng đông mặt biển nguy nga, rực rỡ. Phía hai bên, những đám mây trắng hồng hầu như dựng đứng, hơi ngả về phía trước. Tất cả đều mời mọc lên đường.

Xa xa, mấy chiếc thuyền nữa cũng đang chạy ra khơi, cánh buồm lòng vút cong thon thả. Mảnh buồm nhỏ tí phía sau nom như một con chim đang đỗ sau lái, cổ rướn cao sắp lên tiếng hót. Nhìn từ xa, giữa cảnh mây nước long lanh, mấy chiếc thuyền lưới làm ăn nhiều khi vất vả nhưng trông cứ như những con thuyền du ngoạn.

Gió càng lúc càng mạnh, sóng cuộn ào ào. Biển khi nổi sóng, trông càng lai láng mênh mông. Thuyền chồm lên hụp xuống như nô giỡn. Sóng đập vào mũi thuyền ầm ầm, chiếc thuyền tựa hồ như một võ sĩ can trường giơ ức ra chịu đấm, vẫn lao mình tới.

Theo Bùi Hiển

- Du ngoạn: đi chơi ngắm cảnh.

- Can trường: gan dạ, không sợ nguy hiểm.

Cùng tìm hiểu

Câu 1. Tìm trong câu văn đầu tiên những từ ngữ tả cảnh hừng đông mặt biển.

- Những từ ngữ tả cảnh hừng đông mặt biển: nguy nga, rực rỡ.

Câu 2. Mảnh buồm nhỏ tí phía sau được so sánh với hình ảnh nào?

- Mảnh buồm nhỏ tí phía sau được so sánh với một con chim đang đỗ sau láu, cổ rướn cao sắp lên tiếng hát.

Câu 3. Đọc đoạn 3 và cho biết những thử thách mà chiếc thuyền đã vượt qua.

- Những thử thách chiếc thuyền đã vượt qua: gió mạnh, sóng cuộn ào ào, sóng đập vào mũi thuyền ầm ầm.

Câu 4. Câu văn nào nêu đúng nội dung bài?

- Câu văn nêu đúng nội dung bài “Cảnh hừng đông mặt biển nguy nga, rực rỡ.”

Câu 1. Nghe - viết: Hừng đông mặt biển (từ Gió càng lúc càng mạnh đến hết).

Gió càng lúc càng mạnh, sóng cuộn ào ào. Biển khi nổi sóng, trông càng lai láng mênh mông. Thuyền chồm lên hụp xuống như nô giỡn. Sóng đập vào mũi thuyền ầm ầm, chiếc thuyền tựa hồ như một võ sĩ can trường giơ ức ra chịu đấm, vẫn lao mình tới.

Theo Bùi Hiển

Câu 2. Giải các câu đố sau, biết rằng lời giải đố chứa tiếng có vần ui hoặc vần uy:

Thân tôi bằng sắt

Nổi được trên sông

Chở chú hải quân

Tuần tra trên biển.

(Là cái gì?)

Sừng sững mà đứng giữa trời

Ai lay chẳng chuyển, ai dời chẳng đi.

(Là cái gì?)

Trả lời

Thân tôi bằng sắt

Nổi được trên sông

Chở chú hải quân

Tuần tra trên biển.

(Là TÀU THỦY)

Sừng sững mà đứng giữa trời

Ai lay chẳng chuyển, ai dời chẳng đi.

(Là NGỌN NÚI)

Câu 1. Chọn tiếng trong ngoặc đơn phù hợp với mỗi :

Những cây (rầu, dầu, giầu)  con mới lớn, phiến lá đã to gần bằng lá già (rụng, dụng)  xuống. Lá như cái quạt nan che lấp cả thân cây. Đang (rữa, giữa)  trưa nắng, gặp rừng (rầu, dầu, giầu)  non, mắt bỗng dịu lại như đang lạc vào một vùng rau xanh mát.

Mùa hè, thời (tiếc, tiết)  vùng này thật đặc biệt. Trời trong xanh. Gió rào rạt thổi trong những vòm lá (biếc, biết) . Không khí dịu mát như mùa thu. Núi rừng yên tĩnh, nghe được cả những tiếng chim gù tha (thiếc, thiết)  từ đâu đó vọng lại.

Theo An Khuê

Câu 2. Chọn lời giải nghĩa phù hợp với mỗi từ ngữ:

a. Đặt 2 - 3 câu có sử dụng từ ngữ ở bài tập 3.

b. Chon từ ngữ trong khung phù hợp với mỗi :

Sau tiếng chuông của ngôi chùa cổ một lúc lâu, trắng đã  lên khỏi ngọn tre. Trời bây giờ , thăm thẳm và cao. Mặt trăng nhỏ lại, sáng  ở trên không và du du như sáo diều. Ánh trăng trong  khắp nhành cây kẽ lá,  con đường trắng xóa.

Theo Thạch Lam

a. Nghe kể chuyện.

b. Kể lại từng đoạn của câu chuyện theo tranh và từ ngữ gợi ý.

Ngày xưa, trên mặt đất…

Cây sồi nhỏ bé nhất…

Trong khi bạn bè…

Khi nhiều mạch nước ngầm…

c. Kể lại toàn bộ câu chuyện.

Trả lời

Chuyện của cây sồi

     Chuyện kể rằng, cách đây từ rất lâu rồi, khi Sahara còn là một khu rừng nhiệt đới rậm rạp, xanh tươi chứ không phải là sa mạc như bây giờ, các loài động vật chung sống với nhau cực kỳ hạnh phúc, còn cây cối thì um tùm đến mức, nếu từ trên cao bạn sẽ phải cực kỳ cố gắng mới có thể len lỏi xuống dưới mặt đất để lắng nghe một cuộc trò chuyện giữa một đám cây con.

“Thật tuyệt vời. Cứ như là đang ở thiên đường vậy. Thiên nhiên đã quá ưu đãi chúng ta!”, một cây nhỏ lên tiếng.

“Phải rồi. Mỗi sớm thức dậy, tớ luôn làm một hớp sương đọng trên lá từ đêm qua, sau đó chầm chậm chờ đợi ánh nắng ấm áp của Mặt trời tới sưởi ấm cho. Thật sảng khoái!“, một cây nọ thích thú.

“Còn có chim ca trên đầu, nước mát dưới chân, ngoài ra cứ chiều chiều là còn được chị gió tới massage nữa chứ. Đơn giản chỉ là hút và tận hưởng”, một cây béo ục ịch cất giọng thỏa mãn.

“Ừ đúng rồi, tớ cũng cảm thấy vậy… cả tớ nữa… nhiều nước thế này dùng cả đời không hết.“ – Nhiều cây khác hùa theo.

Giữa đám cây đang cười nói vui vẻ, xôn xao, thì một cây sồi còi cọc, yếu ớt nhất im lặng nãy giờ giữa đám bạn, mới chầm chậm lên tiếng: “Tớ thì không nghĩ vậy, ông tớ bảo rồi – không có gì trong vũ trụ trường cửu vĩnh viễn, cho nên một ngày nào đó nguồn nước có thể sẽ cạn kiệt. Chúng ta cần chuẩn bị cho tất cả mọi thứ từ bây giờ”.

“Tớ có nghe lầm không đấy. Ha ha ha…” – cây béo ú cúi đầu nhìn xuống người bạn bé xíu của mình cười vang, “Cậu có biết là mạch nước ngầm vĩ đại dưới chân chúng ta đã tồn tại từ hàng ngàn năm trước đến nay không? Làm sao mà có thể cạn được. Cậu đang mơ à?”

“Đúng rồi, đúng rồi!” Cả đám cây tán đồng và cười nhạo cây sồi nhỏ bé.

“Nhưng…” sồi con không còn biết nói gì nữa. Nó lủi thủi ngẫm nghĩ một mình, mặc kệ lũ bạn đang cười đùa bàn tán ầm ĩ. Nó phát hiện ra rễ mình vẫn còn yếu và ngắn quá! Thế là từ hôm đó, trong khi bạn bè tập trung phát triển thân cành lá thật to, thật khỏe, thật xanh để vươn cao đón ánh mặt trời, để khoe sức mạnh, khoe hình thể thì sồi con dùng phần lớn chất dinh dưỡng để chăm sóc phát triển bộ rễ để vươn xa và sâu hơn.

Đông đến, hè sang, mưa phùn giăng khắp lối. Cây sồi cần mẫn đâm sâu rễ xuống mặt đất, nhích từng chút từng chút một và khám phá ra rất nhiều thứ hay ho, được trải nghiệm rất nhiều thứ. Cũng không ít lần, sồi phải khó khăn lắm mới vượt qua được vùng đất cứng nào đó thì lại không có nước. Sồi con không hề nản chí, nó biết rằng chỉ có sự kiên trì mới đem lại những thay đổi, nó ước mơ đưa được rễ đến những vùng xa nhất, sâu nhất mà chưa ai đến được…

Nhưng rồi một ngày nọ, trời mưa bão, cây sồi đã bị sét đánh trúng. Nhưng rồi câu chuyện vẫn chưa kết thúc ở đó. Từ cây sồi đã có vô số hạt sồi rơi xuống, tiếp tục lớn và bắt đầu một chu trình tái sinh mới. Các con của cây sồi nhỏ bé ngày nào giữ vững truyền thống và đức tin của gia đình. Chúng không ngừng phát triển để vươn cao nhưng cũng không quên dành một phần nguồn nước cho bộ rễ của mình, âm thầm cắm rễ sâu xuống mặt đất, khám phá những vùng đất mới mẻ, tìm những mạch nước mới. Đôi khi chúng cũng gặp phải những tảng đá và rồi chúng phải đi ngoằn nghèo, nhưng điều đó không làm chúng nản lòng, vì cha đã dạy chúng rằng, những viên đá sẽ giúp chúng ta bám chắc vào đất hơn để có thể đối mặt được với giông bão.

Và rồi những ngày tháng yên bình ở Sahara cuối cùng cũng kết thúc. Sau hàng ngàn năm xanh tốt, một chấn động ngầm trong lòng đất khiến cho nhiều mạch nước ngầm bị chặn lại. Khu rừng bao ngàn năm nay dưới sự chăm sóc ân cần của người mẹ thiên nhiên, nay phải tự sống với những thử thách cuộc đời. Nguồn nước cạn kiệt, nhiều loài cây lần lượt ngã xuống, các loài thú cũng kéo nhau đi tìm kiếm những vùng đất hứa mới để sinh tồn.

Đám cây xưa kia ngày nào còn nói chuyện rôm rả dưới tán lá rộng, giờ chỉ còn lại lèo tèo dưới ánh mặt trời thiêu đốt.

“Trời ơi, làm sao bây giờ? Mặt đất nứt nẻ hết cả rồi! Chúng ta sẽ chết mất, chết mất” – cái cây béo ú dạo nọ kêu lên yếu ớt rồi từ từ đổ xuống cái “rầm”. Bộ rễ yếu ớt, mỏng manh không thể giữ được cái thân to khỏe.

Cách đó không xa, gia đình nhà sồi vẫn đứng vững, và giờ chính là lúc họ cần phải quyết tâm hơn bao giờ hết để chinh phục những độ sâu mới, tìm nguồn nước mới. Có lẽ thiên nhiên cũng khó có thể đánh gục được một loài cây với niềm tin sống mãnh liệt đến vậy!

Câu 1. Tình cảm của em khi được tham gia một ngày hội ở trường dựa vào gợi ý.

- Tham gia vào ngày hội mùa xuân em cảm thấy rất vui và hạnh phúc. Vì có rất nhiều hoạt động được tổ chức, các bạn và em vô cùng mong đợi.

Câu 2. Viết  4 - 5 câu về nội dung em vừa nói.

Đó là ngày hội mùa xuân. Có rất nhiều hoạt động vui chơi hay văn nghệ khác nhau. Những âm thanh náo nhiệt, hàng dài người nối đuôi nhau. Mọi người đều rất vui vè, hòa mình vào không khí ngày hội. 

a. Chia sẻ về bài thơ đã đọc.

b. Viết và phiếu đọc sách những điều em đã chia sẻ.

Trả lời

Trăng Xuân

Đầu năm gió mát tựa hè

Nứt bung hoa gạo bốn bề trăng xuân

Sông là người đẹp khoả thân

Núi xanh mơn mởn bước gần bước xa

Lá ngôi lá mía rì rà

Áo đêm xuân khéo mượt mà dải tơ.

Câu 2. Chơi trò chơi Họa sĩ nhí:

a. Vẽ cảnh biển

b. Đặt tên và giới thiệu bức vẽ với bạn hoặc người thân của em.

Sau khi học xong bài học này các em nắm được:

- Nói và viết về tình cảm đối với một sự việc. Viết phiếu đọc sách (tên tập thơ; tên bài thơ; tên tác giả; điều em thích như từ ngữ, hình ảnh; ….) .

- Đọc trôi chảy bài đọc, ngắt nghỉ đúng dấu câu, đúng logic ngữ nghĩa; phân biệt được lời của các nhân vật và lời người dẫn chuyện.

- Hiểu nội dung bài đọc: Tả vẻ đẹp của cảnh biển lúc bình minh, thể hiện tình yêu thiên nhiên thanh bình, tươi đẹp .

- Biết liên hệ bản thân yêu quý vẻ đẹp bình minh, vẻ đẹp thiên nhiên