Giáo án Địa lý 10 bài 15: Thủy quyển - Một số nhân tố ảnh hưởng tới chế độ nước sông - Một số sông lớn trên Trái đất

Hoạt động của GV và HS

Nội dung chính.

HĐ1: cả lớp.

+ GV: đọc SGK để phát biểu khái niệm thuỷ quyển.

+ HS: trả lời.

+ GV: chuẩn kiến thức và lưu ý cho HS: Nước ngọt trên Trái Đất chỉ chiém 3%, nước sông, hồ chỉ chiếm một phần nhỏ trong số đó.

HĐ2: cặp đôi.

+ GV: yêu cầu HS dựa vào hình 15 để trình bày vòng tuần hoàn nhỏ và vòng tuần hoàn lớn của nước trên Trái Đất.

+ HS: thảo luận và trình bày kết quả.

+ GV: chuẩn kiến thức.

HĐ3: Nhóm.

+ GV: chia lớp làm 4 nhóm và giao nhiệm vụ:

- Nhóm 1, 3: Đọc SGK, thảo luận, nêu ví dụ chứng minh chế độ mưa, băng tuyết và nước ngầm ảnh hưởng đến chế độ nước sông.

- Nhóm 2, 4: Giải thích vì sao địa thế, thực vật và hồ đầm lại ảnh hưởng đến sự điều hoà của chế độ nước sông.

GV gợi ý:

* Có thể chọn các sông ở các vĩ độ khác nhau để chứng minh.

* Dựa vào kiến thức đã học để giải thích sự khác nhau về mực nước lũ ở các sông miền Trung và sông ở đồng bằng sông Cửu Long….

+ HS: đại diện các nhóm trình bày.

+ GV: chuẩn kiến thức và hỏi thêm các câu hỏi:

- Tại sao phải bảo vệ rừng đầu nguồn?

- Vì sao sông Mê Công lại có chế độ nước điều hoà hơn sông Hồng?

- Các câu hỏi trong SGK.

HĐ4: Nhóm.

+ GV: chia lớp làm 3 nhóm, mổi nhóm chia thành những nhóm nhỏ để thảo luận về các sông lớn trên Trái Đất với nội dung:

- Nơi bắt nguồn.

- Diện tích lưu vực.

- Chiều dài.

- Vị trí.

- Nguồn cung cấp nước.

+ HS: đại điện nhóm trình bày kết hợp chỉ bản đồ.

+ GV; chuẩn kiến thức.

I. Thuỷ quyển.

1. Khái niệm.

Thuỷ quyển là lớp nước trên Trái Đất, bao gồm nước trong các biển, đại dương, nước trên lục địa và hơi nước trong khí quyển.

2. Tuần hoàn của nước trên Trái Đất.

a) Vòng tuần hoàn nhỏ.

Nước biển bốc hơi tạo thành mây, mây gặp lạnh tạo thành mưa rơi xuống biển.

→ Nước chỉ tham gia vào hai giai đoạn: bốc hơi và nước rơi.

b) Vòng tuần hoàn lớn.

+ Nước tham gia vào 3 giai đoạn: bốc hơi, nước rơi, dòng chảy, ngấm → dòng ngầm→ biển, biển lại bốc hơi.

II. Một số nhân tố ảnh hưởng tới chế độ nước sông.

1. Chế độ mưa, băng tuyết và nước ngầm.

+ Sông có nguồn tiếp nước chủ yếu là nước mưa: chế độ nước sông hoàn toàn phụ thuộc vào sự phân bố lượng mưa trong năm ở nơi đó.

+ Sông có nguồn tiếp nước chủ yếu là băng tuyết tan: mùa xuân đến, băng tuyết tan, sông được tiếp nước nhiều.

+ Nước ngầm phong phú, mực nước không sâu, sông được tiếp nước nhiều.

2. Địa thế, thực vật và hồ đầm.

+ Địa thế: Ở miền núi, nước sông chảy nhanh hơn ở đồng bằng.

+ Thực vật: Rừng cây giúp điều hoà chế độ nước sông, giảm lũ lụt.

+ Hồ, đầm: điều hoà chế độ nước sông.

III. Một số sông lớn trên Trái Đất.

1. Sông Nin.

2. Sông A-ma-zôn.

3. Sông I-ê-nit-xây.

(Xem bảng phụ lục).

Sông

Nơi bắt nguồn

Diện tích lưu vực (km²)

Chiều dài(km)

Vị trí

Nguồn cung cấp nước chính

Nin

Hồ Victoria

2881000

6685

Khu vực xích đạo, cận xích đạo, cận nhiệt, châu Phi

Mưa và nước ngầm

Amazôn

Dãy An đét

7170000

6437

Khu vực xích đạo; châu Mĩ

Mưa và nước ngầm.

I-ê-nít-xây

Dãy Xaian

2580000

4102

Khu vực ôn đới lạnh; châu Á

Băng, tuyết tan