Sự hình thành hai hệ thống xã hội đối lập

Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, thế giới diễn ra nhiều sự kiện quan trọng với xu hướng hình thành hai phe: Tư bản chủ nghĩa và xã hội chủ nghĩa đối lập nhau gay gắt.

* Thứ nhất, vấn đề nước Đức trở thành trung tâm trong nhiều cuộc gặp giữa nguyên thủ ba cường quốc Liên Xô, Mĩ và Anh.

Tại Hội nghị Pôxđam, ba cường quốc đã khẳng định:

+ Nước Đức phải trở thành một quốc gia thống nhất, hòa bình, dân chủ;

+ Tiêu diệt tận gốc chủ nghĩa phát xít;

+ Thỏa thuận việc phân chia các khu vực chiếm đóng và kiểm soát nước Đức sau chiến tranh: quân đội Liên Xô chiếm đóng vùng lãnh thổ phía Đông nước Đức, quân đội Anh, Mĩ, Pháp chiếm các vùng còn lại. 

- Tháng 9 - 1949, Nước Cộng hòa Liên bang Đức ra đời với vai trò của các nước Mĩ, Anh, Pháp.

- Tháng 10 - 1949 được sự giúp đỡ của Liên Xô các lực lượng dân chủ ở Đông Đức đã thành lập Nhà nước Cộng hòa Dân chủ Đức.

=> Như thế, trên lãnh thổ nước Đức đã xuất hiện hai nhà nước với hai chế độ chính trị khác nhau.

* Thứ hai, sự hợp tác về kinh tế giữa các nước:

- Năm 1949, Hội đồng tương trợ kinh tế (SEV) được thành lập. Đây là tổ chức hợp tác về chính trị, kinh tế, giữa Liên Xô và các nước Đông Âu.

- Sau chiến tranh Mĩ đề ra "Kế hoạch phục hưng châu Âu" (còn gọi là kế hoạch Mácsan) nhằm viện trợ các nước Tây Âu khôi phục kinh tế, đồng thời tăng cường ảnh hưởng và sự khống chế của Mĩ đối với các nước này. Nhờ đó, nền kinh tế các nước Tây Âu được phục hồi nhanh chóng.

=> Như vậy, ở châu Âu đã xuất hiện sự đối lập về chính trị và kinh tế giữa hai khối nước: Tây Âu tư bản chủ nghĩa và Đông Âu xã hội chủ nghĩa.