Soạn bài Tác gia Hồ Chí Minh SGK Ngữ văn 12 tập 2 Kết nối tri thức
Bạn từng biết những sáng tác văn học nghệ thuật nào về lãnh tụ Hồ Chí Minh? Hãy chia sẻ cảm nghĩ của bạn về những sáng tác ấy.
1
Trả lời Câu hỏi 1 Trước khi đọc trang 6 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Bạn từng biết những sáng tác văn học nghệ thuật nào về lãnh tụ Hồ Chí Minh? Hãy chia sẻ cảm nghĩ của bạn về những sáng tác ấy.
Phương pháp giải:
Vận dụng tri thức Ngữ văn, vận dụng khả năng tổng hợp kiến thức văn học.
Lời giải chi tiết:
Những sáng tác văn học nghệ thuật về lãnh tụ Hồ Chí Minh:
*Văn học:
-Thơ:
+"Tố cáo" (Tố Hữu)
+"Khi con tu hú" (Tố Hữu)
+"Bầm ơi" (Trần Đăng Khoa)
+"Nhớ Bác" (Minh Huệ)
-Truyện ký:
+"Kính gửi cụ Nguyễn Du" (Hoàng Phủ Ngọc Tường)
+"Bác Hồ" (Tô Hoài)
+"Người con của Việt Nam" (Dương Khang)
*Tiểu thuyết:
+"Búp sen xanh" (Sơn Tùng)
+"Giải phóng" (Hoàng Quảng Uyên)
*Nghệ thuật:
-Âm nhạc:
+"Sáng tháng năm" (Văn Cao)
+"Tiến quân ca" (Văn Cao)
+"Lên đàng" (Nhạc sĩ: Nguyễn Xuân Khoát, Thơ: Lê Anh Xuân)
-Mỹ thuật:
+"Bác Hồ đọc báo" (Bùi Xuân Phái)
+"Hồ Chí Minh - Một chân dung" (Nguyễn Tư Nghiêm)
+"Phù Đổng Thiên Vương" (Bùi Quốc Châu)
-Cảm nghĩ:
+Những sáng tác văn học nghệ thuật về lãnh tụ Hồ Chí Minh đã thể hiện tình cảm yêu kính, sự ngưỡng mộ của nhân dân ta đối với vị lãnh tụ vĩ đại. Các tác phẩm đã khắc họa hình ảnh Bác Hồ giản dị, gần gũi, yêu thương con người, đồng thời cũng toát lên khí phách anh hùng, tầm vóc vĩ đại của một vị lãnh tụ.
-Cá nhân tôi cảm thấy:
+Các tác phẩm đã giúp tôi hiểu hơn về cuộc đời, sự nghiệp và phẩm chất cao quý của Bác Hồ.
+Qua các tác phẩm, tôi cảm nhận được tình yêu thương bao la của Bác dành cho dân tộc, cho con người.
+Các tác phẩm đã truyền cảm hứng cho tôi sống tốt hơn, có ích hơn cho xã hội.
-Một số tác phẩm tiêu biểu:
+"Tố cáo" (Tố Hữu): Bài thơ tố cáo tội ác của thực dân Pháp và thể hiện niềm tin vào tương lai tươi sáng của dân tộc.
+"Khi con tu hú" (Tố Hữu): Bài thơ thể hiện tâm trạng bồn chồn, bức xúc của người tù trước cảnh đất nước lầm than và khát vọng tự do mãnh liệt.
+"Bầm ơi" (Trần Đăng Khoa): Bài thơ thể hiện tình cảm yêu thương, kính trọng của người con đối với mẹ và Bác Hồ.
+"Kính gửi cụ Nguyễn Du" (Hoàng Phủ Ngọc Tường): Bài ký thể hiện sự trân trọng, ngưỡng mộ của tác giả đối với đại thi hào Nguyễn Du và Bác Hồ.
+"Bác Hồ" (Tô Hoài): Cuốn sách kể về những câu chuyện đời thường giản dị của Bác Hồ, giúp người đọc hiểu thêm về cuộc sống và phẩm chất của Bác.
-Kết luận: Những sáng tác văn học nghệ thuật về lãnh tụ Hồ Chí Minh là một phần không thể thiếu trong kho tàng văn hóa Việt Nam. Các tác phẩm đã góp phần giáo dục truyền thống yêu nước, tinh thần đoàn kết và ý chí tự cường cho thế hệ trẻ.
2
Trả lời Câu hỏi 2 Trước khi đọc trang 6 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Kể tên các tác phẩm của tác gia Hồ Chí Minh mà bạn đã được học ở cấp Tiểu học và Trung học cơ sở.
Phương pháp giải:
Vận dụng tri thức Ngữ văn, vận dụng khả năng tổng hợp kiến thức văn học.
Lời giải chi tiết:
* Các tác phẩm của tác giả Hồ Chí Minh mà tôi đã được học ở cấp Tiểu học và Trung học cơ sở:
-Tiểu học:
+"Totto-chan: Cô bé bên cửa sổ" (Bản dịch tiếng Việt của Bác Hồ)
+"Bài ca nhà tranh" (Thơ)
+"Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến" (Văn chính luận)
-Trung học cơ sở:
+"Ngục trung nhật ký" (Thơ)
+"Tuyên ngôn độc lập" (Văn chính luận)
+"Sáng tháng năm" (Lời ca)
-Ngoài ra, tôi còn được học một số bài viết khác của Bác Hồ như:
+"Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta."
+"Nhiệm vụ của thanh niên là gì?"
+"Hãy yêu thương con người."
-Cảm nghĩ:
+Những tác phẩm của Bác Hồ đã giúp tôi hiểu thêm về cuộc đời, sự nghiệp và phẩm chất cao quý của Bác. Qua các tác phẩm, tôi cảm nhận được tình yêu thương bao la của Bác dành cho dân tộc, cho con người. Các tác phẩm đã truyền cảm hứng cho tôi sống tốt hơn, có ích hơn cho xã hội.
-Ví dụ:
+"Totto-chan: Cô bé bên cửa sổ" là một tác phẩm văn học Nhật Bản được Bác Hồ dịch sang tiếng Việt. Cuốn sách kể về câu chuyện của một cô bé tên Totto-chan bị đuổi học vì không hợp với môi trường giáo dục truyền thống. Bác Hồ đã dịch cuốn sách này với mong muốn giáo dục cho thế hệ trẻ Việt Nam biết yêu thương, trân trọng những giá trị tốt đẹp của con người.
+"Ngục trung nhật ký" là tập thơ được Bác Hồ sáng tác trong thời gian bị chính quyền Tưởng Giới Thạch giam cầm. Tập thơ thể hiện tinh thần lạc quan, ý chí kiên cường và niềm tin vào tương lai tươi sáng của dân tộc.
+"Tuyên ngôn độc lập" là văn kiện lịch sử quan trọng, đánh dấu sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Văn kiện thể hiện tinh thần yêu nước, độc lập, tự do của nhân dân Việt Nam.
-Kết luận: Tác phẩm của Hồ Chí Minh là một phần không thể thiếu trong kho tàng văn học Việt Nam. Các tác phẩm đã góp phần giáo dục truyền thống yêu nước, tinh thần đoàn kết và ý chí tự cường cho thế hệ trẻ.
1
Trả lời Câu hỏi 1 Trong khi đọc trang 6 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Chú ý những sự kiện nổi bật, quan trọng trong cuộc đời hoạt động cách mạng của tác gia Hồ Chí Minh.
Phương pháp giải:
Đọc kĩ phần tiểu sử trong SGK kết hợp với việc tự tìm hiểu thông tin trên các trang mạng uy tín.
Lời giải chi tiết:
- Xuất thân từ một gia đình nhà Nho có tinh thần yêu nước, quê ở làng Sen, thuộc xã Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An.
- Năm 1910 Nguyễn Tất Thành vào Phan Thiết dạy học ở Trường Dục Thanh một thời gian ngắn rồi tiếp tục vào Sài Gòn
- Đầu tháng 6 năm 1911 dưới tên Văn Ba, Nguyễn Tất Thành xuống tàu Pháp và một số nước phương Tây, vừa lao động vất vả để mưu sinh, vừa tích cực tham gia hoạt động yêu nước, cách mạng
- Năm 1919 sau khi thay mặt hội những người Việt Nam yêu nước gửi tới hội nghị Vec-xây bản Yêu sách của nhân dân An Nam.
- Năm 1920 Nguyễn Ái Quốc tham gia Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XVIII của Đảng Xã hội Pháp, bỏ phiếu ủng hộ việc thành lập Đảng Cộng sản Pháp
- Từ năm 1923 – 1941 Nguyễn Ái Quốc chủ yếu hoạt động ở Liên Xô, Trung Quốc và Thái Lan
2
Trả lời Câu hỏi 2 Trong khi đọc trang 7 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Vai trò lãnh tụ cách mạng Việt Nam của Hồ Chí Minh được khẳng định dựa trên cơ sở nào?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, tìm ra các lập luận cho thấy những cơ sở thể hiện vai trò lãnh tụ cách mạng Việt Nam của Hồ Chí Minh.
Lời giải chi tiết:
- Vai trò lãnh đạo của Bác được thể hiện rõ qua việc chủ trì Hội nghị hợp nhất các tổ chức Cộng sản trong nước và thành lập Đảng cộng sản Việt Nam.
-Cuối tháng 1 năm 1941, vị lãnh tụ cách mạng về nước thành lập Mặt trận Việt Minh.
-2/9/1945 Hồ Chí Minh đọc bản tuyên ngôn độc lập khai sinh nước Việt Nam dân chủ Cộng Hòa
-Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, ở cương vị chủ tịch Hồ Chí Minh đã lãnh đạo cuộc cách mạng của nhân dân Việt Nam giành được những thắng lợi to lớn.
3
Trả lời Câu hỏi 3 Trong khi đọc trang 7 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Liên hệ đến những đánh giá khái quát về Hồ Chí Minh mà bạn từng biết.
Phương pháp giải:
Vận dụng tri thức Ngữ văn đã được học.
Dựa vào kiến thức của bản thân
Lời giải chi tiết:
-Lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam:
+Cha già dân tộc: Người đã lãnh đạo nhân dân Việt Nam giành chiến thắng trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ, thống nhất đất nước.
+Anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới: UNESCO đã công nhận danh hiệu này cho Bác vào năm 1987.
+Tấm gương sáng về đạo đức cách mạng: Bác luôn giản dị, thanh liêm, yêu nước thương dân.
-Một nhà tư tưởng vĩ đại:
+Sáng lập tư tưởng Hồ Chí Minh: là hệ thống quan điểm về cách mạng Việt Nam, bao gồm:
Giải phóng dân tộc
Xây dựng chủ nghĩa xã hội
Bảo vệ Tổ quốc
-Kết hợp nhuần nhuyễn giữa chủ nghĩa Mác - Lênin với điều kiện cụ thể của Việt Nam: Bác đã sáng tạo ra con đường đi lên chủ nghĩa xã hội phù hợp với nước ta.
-Một nhà văn, nhà thơ lớn:
+Tác phẩm:
"Ngục trung nhật ký"
"Tuyên ngôn độc lập"
"Hồn Trương Ba, da hàng thịt"
...
+Phong cách:
Giản dị, mộc mạc, gần gũi
Sâu sắc, tinh tế
Mang đậm tính dân tộc
-Một nhà ngoại giao tài ba:
+Có công lớn trong việc tranh thủ sự ủng hộ của quốc tế cho cuộc kháng chiến của Việt Nam:
Tham dự Hội nghị Versailles
Gặp gỡ các nhà lãnh đạo quốc tế
...
-Giữ gìn mối quan hệ hữu nghị với các nước trên thế giới:
+"Việt Nam muốn làm bạn với tất cả các nước trên thế giới"
-Một con người giản dị, thanh liêm:
+Lối sống giản dị:
Ăn uống thanh đạm
Ở nhà sàn đơn sơ
...
+Cần kiệm liêm chính:
Luôn đặt lợi ích của dân tộc lên hàng đầu
Chống tham nhũng, lãng phí
...
4
Trả lời Câu hỏi 4 Trong khi đọc trang 7 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Quan điểm sáng tác của Hồ Chí Minh có những điểm gì nổi bật?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, chú ý các từ ngữ tác giả nhắc đến quan niệm sáng tác của Hồ Chí Minh
Lời giải chi tiết:
Quan điểm sáng tác của Hồ Chí Minh được thể hiện tập trung, nhất quán trong nhiều bài phát biểu, nói chuyện và trong tác phẩm văn, thơ cụ thể.
Quan điểm sáng tác của Hồ Chí Minh có những điểm nổi bật sau:
-Văn học nghệ thuật là một công cụ sắc bén phục vụ cho sự nghiệp cách mạng:
+Người quan niệm văn học nghệ thuật là một "vũ khí" quan trọng để thức tỉnh lòng yêu nước, khơi dậy tinh thần đoàn kết, cổ vũ cho cuộc chiến đấu chống giặc ngoại xâm và xây dựng đất nước.
+Các tác phẩm văn học nghệ thuật phải hướng đến mục đích giáo dục, tuyên truyền, cổ vũ cho con người sống đẹp, sống có ích cho xã hội.
-Luôn chú trọng tính chân thực và tính dân tộc:
+Người yêu cầu các tác phẩm văn học nghệ thuật phải phản ánh trung thực hiện thực cuộc sống, miêu tả con người một cách sinh động, chân thực.
+Các tác phẩm phải thể hiện được bản sắc văn hóa dân tộc, phù hợp với tâm lý, tình cảm và trình độ của người đọc.
-Kết hợp hài hòa giữa tính hiện thực và tính lãng mạn:
+Người cho rằng văn học nghệ thuật phải phản ánh hiện thực cuộc sống một cách chân thực, nhưng đồng thời cũng phải thể hiện được niềm tin vào tương lai tươi sáng.
+Các tác phẩm phải có sức lay động, khơi gợi cảm xúc và hướng con người đến những giá trị cao đẹp.
-Sử dụng ngôn ngữ giản dị, dễ hiểu:
+Người chủ trương sử dụng ngôn ngữ giản dị, gần gũi với đời sống của nhân dân để cho mọi người dễ hiểu.
+Người cũng rất coi trọng việc sáng tạo những hình ảnh thơ ca độc đáo, giàu sức gợi cảm.
-Phê phán những quan điểm sai trái trong sáng tác văn học nghệ thuật:
+Người phê phán những quan điểm cho rằng văn học nghệ thuật chỉ là "con đẻ của nhàn hạ" hoặc chỉ để phục vụ cho giai cấp thống trị.
+Người khẳng định văn học nghệ thuật phải là tiếng nói của nhân dân, phải hướng đến phục vụ cho lợi ích của nhân dân.
5
Trả lời Câu hỏi 5 Trong khi đọc trang 8 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Cơ sở hình thành quan điểm sáng tác của Hồ Chí Minh là gì?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, chú ý các luận điểm, luận cứ cho thấy cơ sở hình thành quan điểm sáng tác của Hồ Chí Minh.
Lời giải chi tiết:
Cơ sở hình thành quan điểm sáng tác của Hồ Chí Minh là:
-Nền tảng tư tưởng:
+Hồ Chí Minh là một nhà cách mạng, nhà tư tưởng lỗi lạc, người đã tiếp thu một cách sáng tạo những tinh hoa văn hóa của nhân loại, đặc biệt là chủ nghĩa Mác - Lênin.
+Tư tưởng của Người được thể hiện qua các tác phẩm như: "Bản án chế độ thực dân Pháp", "Đường Kách mệnh", "Sơ thảo lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam",...
+Tư tưởng của Người là nền tảng cho quan điểm sáng tác văn học nghệ thuật của Người.
-Kinh nghiệm thực tiễn:
+Hồ Chí Minh đã trải qua nhiều năm hoạt động cách mạng, trực tiếp tham gia vào cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc cho đất nước.
+Những kinh nghiệm thực tiễn phong phú đã giúp Người hiểu rõ về cuộc sống của nhân dân, về những nhu cầu và nguyện vọng của họ.
+Những kinh nghiệm này là cơ sở để Người sáng tạo những tác phẩm văn học nghệ thuật có giá trị hiện thực và nhân đạo sâu sắc.
-Nền tảng văn hóa:
+Hồ Chí Minh là một người có vốn văn hóa uyên bác, am hiểu sâu sắc về văn hóa dân tộc và văn hóa thế giới.
+Người đã tiếp thu một cách sáng tạo những tinh hoa văn hóa của nhân loại để làm phong phú thêm quan điểm sáng tác của mình.
+Nền tảng văn hóa là cơ sở để Người sáng tạo những tác phẩm văn học nghệ thuật có giá trị thẩm mỹ cao.
-Tình yêu thương con người:
+Hồ Chí Minh là một người có lòng yêu thương con người vô bờ bến.
+Người luôn quan tâm đến cuộc sống của nhân dân, đến những người lao động nghèo khổ.
+Tình yêu thương con người là nguồn cảm hứng cho Người sáng tạo những tác phẩm văn học nghệ thuật có giá trị nhân đạo sâu sắc.
6
Trả lời Câu hỏi 6 Trong khi đọc trang 9 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Liên hệ đến những tác phẩm chính luận của Hồ Chí Minh đã được học hoặc đã đọc.
Phương pháp giải:
Vận dụng tri thức Ngữ văn, khả năng tổng hợp.
Lời giải chi tiết:
Phân tích quan điểm sáng tác của Hồ Chí Minh qua các tác phẩm chính luận:
- Tác phẩm "Bản án chế độ thực dân Pháp":
+Tác phẩm thể hiện quan điểm của Hồ Chí Minh về bản chất tàn ác, phi nhân đạo của chế độ thực dân Pháp.
+Người sử dụng các lập luận chặt chẽ, dẫn chứng cụ thể để tố cáo tội ác của thực dân Pháp.
+Tác phẩm thể hiện tinh thần yêu nước nồng nàn và ý chí quyết tâm giành độc lập dân tộc của nhân dân Việt Nam.
-Tác phẩm "Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến":
+Tác phẩm thể hiện quan điểm của Hồ Chí Minh về tầm quan trọng của cuộc kháng chiến chống Pháp.
+Người kêu gọi toàn thể nhân dân Việt Nam đoàn kết một lòng, đứng lên chống giặc ngoại xâm.
+Tác phẩm thể hiện tinh thần dũng cảm, kiên cường và niềm tin vào chiến thắng của nhân dân Việt Nam.
-Tác phẩm "Tuyên ngôn độc lập":
+Tác phẩm thể hiện quan điểm của Hồ Chí Minh về quyền tự do, độc lập của dân tộc.
+Người khẳng định quyền tự quyết của dân tộc Việt Nam và tuyên bố độc lập cho nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
+Tác phẩm thể hiện tinh thần yêu nước nồng nàn và ý chí quyết tâm giành độc lập dân tộc của nhân dân Việt Nam.
7
Trả lời Câu hỏi 7 Trong khi đọc trang 9 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Truyện, kí của Hồ Chí Minh chủ yếu được viết trong những khoảng thời gian nào?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản trong SGK
Lời giải chi tiết:
Truyện, kí của Hồ Chí Minh chủ yếu được viết trong những khoảng thời gian sau:
-Giai đoạn 1911 - 1930:
+Đây là giai đoạn Bác Hồ bôn ba khắp năm châu bốn biển, tìm đường cứu nước.
+Các tác phẩm tiêu biểu:
Truyện: "Lênin", "Vi hành", "Con người biết bay",...
Kí: "Dân quê", "Bên đảng", "Tây du ký",...
-Giai đoạn 1930 - 1945:
+Đây là giai đoạn Bác Hồ trực tiếp lãnh đạo phong trào cách mạng trong nước.
+Các tác phẩm tiêu biểu:
Truyện: "Từ Ấn Độ sang Pháp", "Prisonnier politique",...
Kí: "Nhật ký trong tù", "Ký ức tù",...
-Giai đoạn 1945 - 1969:
+Đây là giai đoạn Bác Hồ lãnh đạo nhân dân Việt Nam kháng chiến chống Pháp và Mỹ.
+Các tác phẩm tiêu biểu:
Truyện: "Bài ca giữ nước", "Sự thật về cuộc đảo chính Pháp",...
Kí: "Về làng", "Đi Bến Tre",...
8
Trả lời Câu hỏi 8 Trong khi đọc trang 10 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Liên hệ đến những bài thơ của Hồ Chí Minh đã được học hoặc đã đọc.
Phương pháp giải:
Vận dụng tri thức Ngữ văn, khả năng tổng hợp kiến thức.
Lời giải chi tiết:
-Bài thơ "Tức cảnh Pác Bó":
+Bài thơ thể hiện quan điểm của Hồ Chí Minh về cuộc sống giản dị, thanh tao của Người.
+Người hòa mình vào thiên nhiên, lấy thiên nhiên làm bạn.
+Bài thơ thể hiện tinh thần lạc quan, yêu đời của Người.
-Bài thơ "Ngắm trăng":
+Bài thơ thể hiện quan điểm của Hồ Chí Minh về sự hòa hợp giữa con người với thiên nhiên.
+Người thưởng thức trăng trong hoàn cảnh tù đày nhưng vẫn giữ được phong thái ung dung, tự tại.
+Bài thơ thể hiện tinh thần lạc quan, yêu đời của Người.
9
Trả lời Câu hỏi 9 Trong khi đọc trang 11 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Chú ý nguyên nhân dẫn đến sự đa dạng về cấu trúc, ngôn ngữ và giọng điệu trong các tác phẩm ngôn từ của Hồ Chí Minh.
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, đọc kĩ phần phân tích về phong cách nghệ thuật của Hồ Chí Minh
Lời giải chi tiết:
Nguyên nhân dẫn đến sự đa dạng về cấu trúc, ngôn ngữ và giọng điệu trong các tác phẩm ngôn từ của Hồ Chí Minh:
- Mục đích và đối tượng:
+Các tác phẩm của Hồ Chí Minh được viết cho nhiều mục đích khác nhau: tuyên truyền, giáo dục, cổ vũ, động viên,...
+Các tác phẩm hướng đến nhiều đối tượng khác nhau: cán bộ, đảng viên, quân dân, nhân dân,...
-Thể loại:
+Các tác phẩm của Hồ Chí Minh thuộc nhiều thể loại khác nhau: chính luận, thơ ca, nhật ký, thư tín,...
+Mỗi thể loại có những đặc điểm riêng về cấu trúc, ngôn ngữ và giọng điệu.
-Nội dung:
+Các tác phẩm của Hồ Chí Minh phản ánh nhiều nội dung khác nhau: đời sống xã hội, cuộc đấu tranh cách mạng, tình cảm con người,...
+Mỗi nội dung đòi hỏi cách thể hiện khác nhau về cấu trúc, ngôn ngữ và giọng điệu.
-Phong cách sáng tác:
+Hồ Chí Minh là một nhà văn, nhà thơ có phong cách sáng tác độc đáo.
+Người sử dụng nhiều biện pháp tu từ, sáng tạo ngôn ngữ, giọng điệu linh hoạt để thể hiện nội dung tác phẩm.
-Hoàn cảnh sáng tác:
+Các tác phẩm của Hồ Chí Minh được sáng tác trong nhiều hoàn cảnh khác nhau: trong tù, khi ra trận, khi đi công tác,...
+Mỗi hoàn cảnh sáng tác ảnh hưởng đến cấu trúc, ngôn ngữ và giọng điệu của tác phẩm.
10
Trả lời Câu hỏi 10 Trong khi đọc trang 11 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Giữa hai mảng truyện, kí của Hồ Chí Minh có sự khác nhau như thế nào?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, sử dụng khả năng tổng hợp, so sánh hai vấn đề.
Lời giải chi tiết:
So sánh hai mảng truyện và kí của Hồ Chí Minh:
- Đề tài:
+Truyện: thường tập trung vào những sự kiện, nhân vật hư cấu, thể hiện quan điểm, tư tưởng của tác giả về cuộc sống, con người.
+Kí: ghi chép lại những sự kiện, nhân vật có thật, thể hiện những trải nghiệm, cảm xúc của tác giả về cuộc sống.
-Cấu trúc:
+Truyện: thường có cấu trúc chặt chẽ, logic, với các yếu tố như: mở đầu, thân bài, kết thúc.
+Kí: thường có cấu trúc linh hoạt, có thể theo trình tự thời gian hoặc theo mạch cảm xúc.
-Ngôn ngữ:
+Truyện: có thể sử dụng nhiều biện pháp tu từ, sáng tạo ngôn ngữ để thể hiện nội dung.
+Kí: thường sử dụng ngôn ngữ giản dị, mộc mạc, gần gũi với đời sống.
-Giọng điệu:
+Truyện: có thể linh hoạt, thay đổi tùy theo nội dung và nhân vật.
+Kí: thường chân thực, giản dị, thể hiện cảm xúc của tác giả.
-Giá trị:
+Truyện: thể hiện giá trị hiện thực, giá trị nhân đạo, giá trị tư tưởng của tác giả.
Kí: thể hiện giá trị tư liệu, giá trị lịch sử, giá trị nhân đạo của tác giả.
-Tuy có những khác biệt nhất định, nhưng cả hai mảng truyện và kí của Hồ Chí Minh đều thể hiện tài năng văn chương, quan điểm sáng tác và phẩm chất cao quý của Người.
Bảng so sánh:
|
Đặc điểm |
Truyện |
Kí |
|
Đề tài |
Hư cấu |
Thực tế |
|
Cấu trúc |
Chặt chẽ |
Linh hoạt |
|
Ngôn ngữ |
Biện pháp tu từ |
Giản dị, mộc mạc |
|
Giọng điệu |
Linh hoạt |
Chân thực |
|
Giá trị |
Hiện thực, nhân đạo, tư tưởng |
Tư liệu, lịch sử, nhân đạo |
11
Trả lời Câu hỏi 11 Trong khi đọc trang 11 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Bạn liên hệ đến những bài thơ đã học, đã đọc nào cho thấy sự đa dạng trong phong cách thơ Hồ Chí Minh?
Phương pháp giải:
Vận dụng tri thức Ngữ văn đã học, vận dụng khả năng tìm hiểu thông tin.
Lời giải chi tiết:
Phân tích sự đa dạng trong phong cách thơ Hồ Chí Minh qua các bài thơ đã học, đã đọc:
- Phong cách thơ trữ tình:
+Bài thơ "Cảnh khuya": thể hiện sự hòa hợp giữa con người với thiên nhiên, tâm hồn thanh cao, ung dung của Bác trong hoàn cảnh gian khổ.
+Bài thơ "Ngắm trăng": thể hiện tinh thần lạc quan, yêu đời của Bác trong tù.
- Phong cách thơ triết lý:
+Bài thơ "Phong cách Hồ Chí Minh": ca ngợi phẩm chất cao quý của Bác.
+Bài thơ "Đi Bến Tre": thể hiện tình yêu thương con người, niềm tin vào tương lai của Bác.
-Ngoài ra, còn có những bài thơ khác thể hiện sự kết hợp hài hòa giữa các phong cách thơ trên.
Bảng so sánh:
|
Phong cách |
Đặc điểm |
Ví dụ |
|
Trữ tình |
Tả cảnh ngụ tình, thể hiện tâm tư, tình cảm của tác giả |
"Cảnh khuya", "Ngắm trăng" |
|
Triết lý |
Giãi bày những suy tư, trăn trở về cuộc sống, con người |
"Phong cách Hồ Chí Minh", "Đi Bến Tre" |
1
Trả lời Câu hỏi 1 Sau khi đọc trang 12 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Những tri thức về tiểu sử Hồ Chí Minh trong văn bản đã đem lại cho bạn cảm xúc, suy nghĩ gì?
Phương pháp giải:
Vận dụng tri thức Ngữ văn, đọc kĩ văn bản, tìm ra các luận điểm được triển khai trong văn bản.
Lời giải chi tiết:
Những tri thức về tiểu sử của Chủ tịch Hồ Chí Minh đem lại cho em những cảm xúc và suy nghĩ sau:
-Cảm xúc:
+Tự hào: Bác là vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam, người đã dẫn dắt nhân dân ta giành chiến thắng trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ.
+Kính phục: Bác có lòng yêu nước nồng nàn, ý chí kiên cường, nghị lực phi thường và phẩm chất đạo đức cao quý.
+Cảm động: Bác dành cả cuộc đời cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, hy sinh thầm lặng vì hạnh phúc của nhân dân.
+Xúc động: Bác sống giản dị, gần gũi với nhân dân, luôn quan tâm đến đời sống của người dân.
-Suy nghĩ:
+Noi gương Bác: cần học tập và làm theo tấm gương của Bác về tinh thần yêu nước, ý chí quyết tâm, lối sống giản dị và phẩm chất đạo đức cao quý.
+Cố gắng học tập để góp phần xây dựng đất nước ngày càng giàu đẹp, văn minh.
+Trân trọng hòa bình: cần gìn giữ và bảo vệ hòa bình, độc lập mà Bác và các thế hệ cha ông đã giành được.
-Ngoài ra, em còn có những suy nghĩ sau:
+Bác là một tấm gương sáng cho mọi thế hệ noi theo.
+Cần học tập và làm theo lời Bác dạy để trở thành một người có ích cho xã hội.
+Cần biết ơn những hy sinh của Bác và các thế hệ cha ông để có được cuộc sống ngày hôm nay.
-Kết luận:
+Tìm hiểu về tiểu sử của Chủ tịch Hồ Chí Minh giúp em hiểu thêm về cuộc đời, sự nghiệp và phẩm chất cao quý của Bác. Từ đó, em biết ơn Bác và các thế hệ cha ông đã hy sinh cho độc lập tự do của đất nước. Em cũng biết mình cần phải học tập và làm gì để góp phần xây dựng đất nước ngày càng giàu đẹp, văn minh.
2
Trả lời Câu hỏi 2 Sau khi đọc trang 12 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Bạn hiểu như thế nào về sự thống nhất giữa sự nghiệp cách mạng và sự nghiệp văn học ở tác gia Hồ Chí Minh.
Phương pháp giải:
Vận dụng tri thức Ngữ văn, đọc kĩ các luận điểm, luận cứ, các dẫn chứng đề cập tới sự thống nhất giữa sự nghiệp cách mạng và sự nghiệp văn học.
Lời giải chi tiết:
Sự thống nhất giữa sự nghiệp cách mạng và sự nghiệp văn học ở tác gia Hồ Chí Minh:
-Mục đích:
+Sự nghiệp cách mạng: giải phóng dân tộc Việt Nam khỏi ách áp bức bóc lột của thực dân, phong kiến.
+Sự nghiệp văn học: phục vụ cho sự nghiệp cách mạng, góp phần cổ vũ, động viên nhân dân đấu tranh giành độc lập tự do.
-Nội dung:
+Sự nghiệp cách mạng: tập trung vào việc lãnh đạo nhân dân đấu tranh giành độc lập tự do.
+Sự nghiệp văn học: phản ánh cuộc sống xã hội, con người Việt Nam trong thời kỳ đấu tranh cách mạng.
-Nghệ thuật:
+Sự nghiệp cách mạng: sử dụng nhiều hình thức như: tuyên truyền, vận động, tổ chức, lãnh đạo...
+Sự nghiệp văn học: sử dụng nhiều thể loại như: thơ, văn, báo chí...
-Kết quả:
+Sự nghiệp cách mạng: thành công vang dội, đưa Việt Nam trở thành một nước độc lập, tự do.
+Sự nghiệp văn học: để lại cho đời một kho tàng tác phẩm giá trị, góp phần làm phong phú thêm nền văn học Việt Nam.
-Biểu hiện:
+Sự nghiệp cách mạng và sự nghiệp văn học của Hồ Chí Minh: có sự thống nhất về mục đích, nội dung, nghệ thuật và kết quả.
+Hồ Chí Minh: là một nhà cách mạng vĩ đại, đồng thời là một nhà văn, nhà thơ lớn của dân tộc Việt Nam.
3
Trả lời Câu hỏi 3 Sau khi đọc trang 12 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Khi nêu công khai quan điểm sáng tác của mình, Hồ Chí Minh muốn hướng tới điều gì? Dựa trên sự suy luận và những kiến thức đã học, hãy cho biết quan điểm sáng tác của Hồ Chí Minh đã có tác động như thế nào đến xu hướng phát triển của nền văn học cách mạng Việt Nam
Phương pháp giải:
Vận dụng tri thức Ngữ văn, vận dụng tư duy tổng hợp các kiến thức.
Lời giải chi tiết:
Quan điểm sáng tác của Hồ Chí Minh và tác động đến nền văn học cách mạng Việt Nam:
-Khi nêu công khai quan điểm sáng tác của mình, Hồ Chí Minh muốn hướng tới:
+Xác định mục đích, vai trò của văn học: phục vụ cho sự nghiệp cách mạng, góp phần giải phóng dân tộc, xây dựng đất nước.
+Nhấn mạnh tính chân thực, giản dị trong sáng tác: văn học phải phản ánh đúng thực tế cuộc sống, phù hợp với trình độ nhận thức của nhân dân.
+Khẳng định tính dân tộc, đại chúng của văn học: văn học phải thể hiện tâm tư, nguyện vọng của nhân dân, sử dụng ngôn ngữ dễ hiểu, gần gũi với đời sống.
-Tác động của quan điểm sáng tác Hồ Chí Minh đến xu hướng phát triển của nền văn học cách mạng Việt Nam:
+Thúc đẩy sự phát triển của các thể loại văn học phục vụ cho công cuộc cách mạng: văn học chính luận, thơ ca cách mạng, báo chí cách mạng,...
+Khuyến khích các nhà văn, nhà thơ sáng tác những tác phẩm phản ánh chân thực cuộc sống, con người Việt Nam trong thời kỳ đấu tranh cách mạng: "Văn nghệ phục vụ kháng chiến", "Văn nghệ là tiếng nói của thời đại".
+Nâng cao nhận thức cho các nhà văn, nhà thơ về vai trò, trách nhiệm của mình trong sự nghiệp cách mạng: "Nhà văn là chiến sĩ trên mặt trận văn hóa".
-Biểu hiện của sự tác động:
+Sự xuất hiện nhiều tác phẩm văn học có giá trị: phản ánh cuộc sống, con người Việt Nam trong thời kỳ đấu tranh cách mạng, cổ vũ, động viên nhân dân tham gia kháng chiến.
+Sự phát triển của các phong trào văn học: thơ ca kháng chiến, văn học viết về đề tài nông thôn,...
+Sự ra đời của các nhà văn, nhà thơ lớn: Nguyễn Đình Thi, Tố Hữu, Chính Hữu,...
-Kết luận:
+Quan điểm sáng tác của Hồ Chí Minh đã có tác động sâu sắc đến xu hướng phát triển của nền văn học cách mạng Việt Nam, góp phần tạo nên những thành tựu to lớn cho nền văn học nước nhà.
4
Trả lời Câu hỏi 4 Sau khi đọc trang 12 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Vì sao có thể nói Hồ Chí Minh đã để lại cho hậu thế một di sản văn học lớn? Trong di sản văn học đó, bộ phận nào chiếm ưu thế về khối lượng? Điều này có thể được giải thích như thế nào?
Phương pháp giải:
Vận dụng tư duy phản biện và khả năng phân tích, chứng minh yêu cầu của đề bài.
Lời giải chi tiết:
- Di sản văn học của Hồ Chí Minh:
+ Số lượng tác phẩm: Hồ Chí Minh đã để lại cho đời một kho tàng tác phẩm phong phú, đa dạng về thể loại, bao gồm: thơ ca, văn xuôi, báo chí, nhật ký,...
+Chất lượng tác phẩm: Các tác phẩm của Hồ Chí Minh đều có giá trị tư tưởng và nghệ thuật cao, thể hiện tầm nhìn xa, tư tưởng lớn và phẩm chất cao quý của Người.
+Tầm ảnh hưởng: Di sản văn học của Hồ Chí Minh đã và đang có ảnh hưởng sâu rộng đến đời sống tinh thần của nhân dân Việt Nam và bạn bè quốc tế.
-Trong di sản văn học đó, bộ phận nào chiếm ưu thế về khối lượng?
+Bộ phận văn chính luận: chiếm ưu thế về khối lượng trong di sản văn học của Hồ Chí Minh.
-Lý giải:
+Hoạt động chính: Hồ Chí Minh là một nhà cách mạng vĩ đại, hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực chính trị.
+Mục đích sáng tác: Nhằm tuyên truyền, giáo dục, cổ vũ, động viên nhân dân tham gia cách mạng.
-Các bộ phận khác:
+Thơ ca: tuy không nhiều nhưng cũng có những bài thơ xuất sắc như "Cảnh khuya", "Ngắm trăng",...
+Văn xuôi: bao gồm các bài báo, truyện ký,...
+Nhật ký: "Nhật ký trong tù" là một tác phẩm đặc sắc, ghi lại những chặng đường gian khổ nhưng đầy ý chí của Bác trong tù.
-Kết luận: Di sản văn học của Hồ Chí Minh là một kho tàng vô giá, là nguồn tài liệu quý báu cho các thế hệ mai sau. Chúng ta cần học tập và làm theo tấm gương sáng của Bác, góp phần xây dựng đất nước ngày càng giàu đẹp, văn minh.
5
Trả lời Câu hỏi 5 Sau khi đọc trang 12 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Hãy tìm một số bằng chứng khẳng định sức tác động mạnh mẽ của những tác phẩm do Hồ Chí Minh viết ra trong suốt cuộc đời cống hiến cho sự nghiệp cách mạng.
Phương pháp giải:
Vận dụng tri thức Ngữ văn
Lời giải chi tiết:
*Sức tác động mạnh mẽ của những tác phẩm do Hồ Chí Minh viết ra:
-Gây ảnh hưởng sâu sắc đến nhận thức và hành động của con người:
+Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến: khơi dậy lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết của nhân dân, cổ vũ cho cuộc kháng chiến chống Pháp.
+Tuyên ngôn độc lập: khẳng định chủ quyền quốc gia, nêu cao tinh thần tự chủ, độc lập của dân tộc Việt Nam.
-Góp phần cổ vũ, động viên tinh thần cho nhân dân trong các cuộc đấu tranh:
+Văn xuôi: "Nhật ký trong tù", "Kính gửi đồng bào toàn quốc",... thể hiện ý chí kiên cường, tinh thần lạc quan của Bác trong tù.
-Lan tỏa tư tưởng, đạo đức của Hồ Chí Minh:
+Tác phẩm "Đường Kách mệnh": thể hiện con đường giải phóng dân tộc, khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.
+Tác phẩm "Sửa đổi lối làm việc": đề cao tinh thần trách nhiệm, đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên.
- Khẳng định vị trí của Hồ Chí Minh trên văn đàn thế giới:
+Tác phẩm "Ngục trung nhật ký": được dịch ra nhiều thứ tiếng, được UNESCO công nhận là Di sản tư liệu thế giới.
+Hồ Chí Minh: được Nhà thơ Rabindranath Tagore (Ấn Độ) đề cử Giải Nobel Hòa bình.
- Bằng chứng cụ thể:
+Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến: được in hàng triệu bản, truyền tay nhau, được dịch ra nhiều thứ tiếng, được đọc trên đài phát thanh quốc tế.
+Thơ ca: được phổ nhạc, được in trong sách giáo khoa, được nhiều người thuộc nằm lòng.
+Tư tưởng Hồ Chí Minh: được học tập, nghiên cứu, áp dụng vào thực tiễn đời sống.
-Kết luận: Những tác phẩm do Hồ Chí Minh viết ra có sức tác động mạnh mẽ đến nhận thức, hành động của con người, góp phần cổ vũ, động viên tinh thần cho nhân dân trong các cuộc đấu tranh, lan tỏa tư tưởng, đạo đức của Bác và khẳng định vị trí của Hồ Chí Minh trên văn đàn thế giới.
6
Trả lời Câu hỏi 6 Sau khi đọc trang 12 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Tìm trong văn bản những câu hay những lí giải tính đa dạng của phong cách nghệ thuật Hồ Chí Minh.
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, tìm ra những câu nói hay, những lí giải tính đa dạng của phong cách nghệ thuật Hồ Chí Minh.
Lời giải chi tiết:
Những câu hay và lí giải tính đa dạng của phong cách nghệ thuật Hồ Chí Minh:
-Về sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại:
+"Phong cách Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống văn hóa dân tộc và tinh hoa văn hóa nhân loại."
-Về sự giản dị và thanh cao:
+"Vẻ đẹp của phong cách Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống văn hóa dân tộc và tinh hoa văn hóa nhân loại, giữa thanh cao và giản dị."
-Về sự độc đáo trong ngôn ngữ:
+"Hồ Chí Minh là một nhà văn lớn, một nhà thơ lớn, một nhà báo lớn. Ngôn ngữ của Người giản dị, trong sáng, dễ hiểu, nhưng cũng rất uyên bác, tinh tế và giàu sức gợi cảm."
-Về tính logic và sức thuyết phục:
+"Lập luận của Người chặt chẽ, logic, giàu sức thuyết phục. Lời văn của Người ngắn gọn, súc tích, nhưng cũng rất sinh động, hấp dẫn."
-Về sự đa dạng trong thể loại:
+"Hồ Chí Minh sáng tác ở nhiều thể loại khác nhau: văn chính luận, thơ ca, truyện ký, bút ký,... Mỗi thể loại đều có những đặc sắc riêng, nhưng đều thể hiện rõ phong cách của Người."
-Lí giải tính đa dạng:
+Sự ảnh hưởng của môi trường sống và hoạt động: Hồ Chí Minh sinh ra và lớn lên trong một gia đình nhà nho yêu nước, được tiếp thu nền giáo dục truyền thống. Sau đó, Người bôn ba khắp năm châu bốn biển, tiếp xúc với nhiều nền văn hóa khác nhau. Những điều này đã góp phần tạo nên sự đa dạng trong phong cách nghệ thuật của Người.
+Sự kết hợp giữa tài năng và đạo đức: Hồ Chí Minh là một nhà văn, nhà thơ, nhà báo lớn, đồng thời là một lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam. Tài năng và đạo đức của Người hòa quyện vào nhau, tạo nên một phong cách nghệ thuật độc đáo, mang đậm dấu ấn cá nhân.
-Mục đích phục vụ nhân dân: Hồ Chí Minh sáng tác văn học nghệ thuật với mục đích phục vụ nhân dân, giải phóng dân tộc. Do đó, phong cách nghệ thuật của Người luôn hướng đến sự giản dị, dễ hiểu, phù hợp với trình độ của đông đảo quần chúng nhân dân.
7
Trả lời Câu hỏi 7 Sau khi đọc trang 12 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Bạn có cảm nhận và đánh giá như thế nào về tài năng văn học và phẩm chất nghệ sĩ của Hồ Chí Minh?
Phương pháp giải:
Vận dụng tri thức Ngữ văn đã được học để lí giải yêu cầu của câu hỏi.
Lời giải chi tiết:
-Về tài năng văn học:Hồ Chí Minh là một nhà văn, nhà thơ, nhà báo lớn của Việt Nam. Các tác phẩm của Người thể hiện phong cách nghệ thuật độc đáo, mang đậm dấu ấn cá nhân.
-Về phẩm chất nghệ sĩ:Hồ Chí Minh là một nghệ sĩ lớn với những phẩm chất cao quý:
-Lòng yêu nước: Lòng yêu nước là nguồn cảm hứng chủ đạo trong sáng tác của Hồ Chí Minh. Các tác phẩm của Người luôn hướng về Tổ quốc, về nhân dân, thể hiện niềm tin vào tương lai tươi sáng của đất nước.
-Tính dân tộc: Phong cách nghệ thuật của Hồ Chí Minh mang đậm tính dân tộc. Người sử dụng ngôn ngữ giản dị, dễ hiểu, gần gũi với đời sống của nhân dân. Các tác phẩm của Người thể hiện những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc.
-Tính nhân văn: Hồ Chí Minh là một nhà văn, nhà thơ có tầm nhìn rộng lớn, hướng đến những giá trị chung của nhân loại. Các tác phẩm của Người thể hiện tình yêu thương con người, sự đồng cảm với những người cùng khổ, niềm tin vào hòa bình và công lý.
Kết nối đọc - viết
Trả lời Câu hỏi Kết nối đọc viết trang 12 SGK Văn 12 Kết nối tri thức
Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) nêu những thu hoạch bổ ích của bạn sau khi đọc văn bản Tác gia Hồ Chí Minh
Phương pháp giải:
Dựa vào phần phân tích ở trên
Dựa vào kĩ năng viết đoạn văn đã học
Lời giải chi tiết:
Hồ Chí Minh, vị cha già kính yêu của dân tộc Việt Nam, không chỉ là một lãnh tụ vĩ đại mà còn là một nhà văn, nhà thơ, nhà báo lớn. Tác phẩm của Người là một kho tàng vô giá, là nguồn cảm hứng cho mọi thế hệ. Bác Hồ là một con người giản dị, thanh cao, cống hiến trọn vẹn cuộc đời cho sự nghiệp giải phóng dân tộc. Bác là tấm gương sáng về đạo đức, lối sống cho mọi người noi theo. Bác luôn yêu thương con người, đồng cảm với những người cùng khổ, tin tưởng vào hòa bình và công lý. Bác sáng tác ở nhiều thể loại khác nhau: văn chính luận, thơ ca, truyện ký, bút ký,... Các tác phẩm của Bác thể hiện phong cách nghệ thuật độc đáo, mang đậm dấu ấn cá nhân. Bác sử dụng ngôn ngữ giản dị, dễ hiểu, gần gũi với đời sống của nhân dân. Các tác phẩm của Bác thể hiện những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Học tập và noi theo tấm gương đạo đức, lối sống của Bác Hồ là trách nhiệm của mỗi người. Chúng ta cần rèn luyện cho mình lòng yêu nước, tinh thần cống hiến cho đất nước. Chúng ta cần trau dồi kiến thức, học tập văn học nghệ thuật để nâng cao trình độ thẩm mỹ. Tác phẩm "Tác gia Hồ Chí Minh" đã giúp em hiểu thêm về con người và sự nghiệp của Bác Hồ. Đây là một tài liệu quý giá giúp em học tập và noi theo tấm gương sáng của Bác.
Search google: "từ khóa + timdapan.com" Ví dụ: "Soạn bài Tác gia Hồ Chí Minh SGK Ngữ văn 12 tập 2 Kết nối tri thức timdapan.com"
