Soạn bài Chiếu dời đô SGK Ngữ văn 8 tập 1 Cánh diều - siêu ngắn

Chuẩn bị

(trang 118, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Đọc trước văn bản Chiếu dời đô. Xem lại phần Kiến thức ngữ văn, tìm hiểu bối cảnh lịch sử khi bài chiếu ra đời và ghi chép lại những thông tin về tác giả Lý Công Uẩn giúp cho việc đọc hiểu văn bản này.

Phương pháp giải:

Đọc trước văn bản Chiếu dời đô. Xem lại phần Kiến thức ngữ văn, tìm hiểu bối cảnh lịch sử khi bài chiếu ra đời và ghi chép lại những thông tin về tác giả Lý Công Uẩn

Lời giải chi tiết:

- Bối cảnh ra đời bài chiếu: Năm Canh Tuất niên hiệu Thuận Thiên thứ nhất (1010), Lí Công Uẩn viết bài chiếu bày tỏ dự tính dời đô từ Hoa Lư (Ninh Bình) ra thành Đại La (Hà Nội thời nay)

- Tác giả: Lí Công Uẩn (974 – 1028) tức Lí Thái Tổ, người châu Cổ Pháp, lộ Bắc Giang (nay là huyện Từ Sơn, Bắc Ninh). Là người mưu trí, nhân ái, có chí lớn và lập được nhiều chiến công. Dưới thời Tiền Lê, ông làm đến chức Tả thân vệ Điện tiền chỉ huy sứ. Khi Lê Ngọa Triều mất, ông được triều thần tôn lên làm vua, lấy niên hiệu là Thuận Thiên.

1

Câu 1 (trang 118, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Tác giả nêu lên việc dời đô của các triều đại xưa nhằm mục đích gì?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản

Lời giải chi tiết:

Mục đích: mưu toan nghiệp lớn, xây dựng vương triều thật thịnh vượng.

2

Câu 2 (trang 119, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Thành Đại La có lợi thế như thế nào?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ đoạn văn

Lời giải chi tiết:

- Là nơi Cao Vương từng định đô.

- Về địa lí: trung tâm của đất trời, mở ra 4 phương

- Về phong thủy: thế rồng cuộn hổ ngồi.

- Về sự giàu có: muôn vật phong phú, tốt tươi.

- Về chính trị: nơi tụ hội trọng yếu của đất nước.

3

Câu 3 (trang 119, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Câu hỏi kết thúc văn bản thể hiện điều gì?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ đoạn văn

Lời giải chi tiết:

Vừa là ban bố một quyết định vừa là lời phủ dụ yên dân

1

Câu 1 (trang 119, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Hãy trình bày hoàn cảnh ra đời bài Chiếu dời đô của Lý Công Uẩn. Nêu lên ý nghĩa lịch sử của văn bản này.

Phương pháp giải:

Tìm hiểu và nêu ý nghĩa lịch sử của văn bản

Lời giải chi tiết:

- Hoàn cảnh ra đời: Năm Canh Tuất niên hiệu Thuận Thiên thứ nhất (1010), Lí Công Uẩn viết bài chiếu bày tỏ dự tính dời đô từ Hoa Lư (Ninh Bình) ra thành Đại La (Hà Nội thời nay).

- Ý nghĩa lịch sử: ý tứ sâu sắc, thể hiện tầm nhìn xa trông rộng của Lí Công Uẩn

2

Câu 2 (trang 119, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Dựa vào nội dung phần (1) của bài chiếu, hãy trình bày lí do cần dời đô.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ phần 1

Lời giải chi tiết:

- Lí do: kinh đô cũ không còn thích hợp với sự mở mang của đất nước.

3

Câu 3 (trang 119, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Để thuyết phục triều đình về việc chọn kinh đô mới, Lý Công Uẩn đã nêu lên những lí lẽ và bằng chứng như thế nào?

Phương pháp giải:

Nêu ra lí lẽ, bằng chứng được tác giả sử dụng

Lời giải chi tiết:

- Lí lẽ: là nơi trung tâm của đất nước, rộng rãi, dễ thủ khó công, tiện lợi cho sự phát triển lớn mạnh.

- Bằng chứng: dựa vào những sự kiện lịch sử có thật, hợp tình hợp lí, đúng theo nguyện vọng của nhân dân và sự phát triển của đất nước.

4

Câu 4 (trang 119, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Văn bản Chiếu dời đô thể hiện sự kết hợp hài hòa giữa lí trí và tình cảm như thế nào?

Phương pháp giải:

Trả lời theo ý hiểu

Lời giải chi tiết:

Trong Chiếu dời đô, Lí Công Uẩn không dùng nhiều lời mà hướng đến cái lí sắc bén, thuyết phục lòng người.

5

Câu 5 (trang 119, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Hãy viết một đoạn văn (khoảng 8 – 10 dòng) nêu lên ý nghĩa, tác dụng việc dời đô của Lý Công Uẩn.

Phương pháp giải:

Viết đoạn văn theo yêu cầu

Lời giải chi tiết:

Việc rời đô của Lý Công Uẩn hay vua Lý Thái Tổ là một việc làm mang ý nghĩa lớn cũng như có tác động tích cực tới đất nước ta. Kinh đô Hoa Lư khi đó không còn đủ khả năng để phát triển đất nước, nơi đây địa thế không tốt, khiến các triều đại ngắn ngủi, cuộc sống nhân dân chưa được ấm no, hạnh phúc. Vậy nên việc chọn kinh đô mới là điều vô cùng cần thiết, ảnh hưởng tới vận mệnh quốc gia. Từ lý do đó, Lý Công Uẩn đã đưa ra một loạt những lý lẽ thấu tình đạt lí để thuyết phục triều đình và chiếu cáo cho nhân dân biết về việc rời đô đến Đại La, nơi vừa tốt về mặt tâm linh, vừa tốt về mặt thực tế khoa học. Nơi đây thiên thời địa lợi nhân hòa, đất bằng phẳng lại cao, muôn vật tươi tốt, nhân dân không phải chịu cảnh ngập lụt và có thể phát triển đất nước hơn. Và đúng như lời Lý Công Uẩn, thành Đại La hay Hà Nội bây giờ quả là thánh địa, giúp nước ta phát triển về cả chính trị, văn hóa và kinh tế xã hội. Vậy nên việc rời đô có ý nghĩa vô cùng lớn tới vận mệnh đất nước ta.

Bài đọc