Luyện từ và câu: Liên kết các câu trong bài bằng cách lặp từ ngữ trang 71 SGK Tiếng Việt lớp 5 tập 2

I. Nhận xét

1. Trong câu in nghiêng dưới đây, từ nào lặp lại từ đã dùng ở câu trước ?

Đền Thượng nằm chót vót trên đỉnh núi Nghĩa Lĩnh. Trước đền, những khóm hải đường đâm bông rực đỏ, những cánh bướm nhiều màu sắc bay dập dờn như đang múa quạt xoè hoa.

ĐOÀN MINH TUẤN

Gợi ý:

Con đọc kĩ hai câu để xác định xem từ nào được lặp lại.

Trả lời:

Trong câu in nghiêng Trước đền, những khóm hải đường đâm bông rực rỡ, những cánh bướm... như đang múa quạt xoè hoa. Từ "đền" lặp lại từ đứng trước.

2. Nếu ta thay từ được dùng lặp lại bằng một trong các từ nhà, chùa, trường, lớp thì hai câu trên có còn gắn bó với nhau không ?

Gợi ý:

Con thử xét xem các từ nhà, chùa, trường, lớp có phải là những từ cùng chỉ chung một sự vật và có ý nghĩa ăn khớp với nhau hay không?

Trả lời:

Nếu thay từ đền ở câu thứ 2 bằng một câu trong các từ nhà, chùa, trường, lớp thì nội dung hai câu không còn ăn nhập gì với nhau vì mỗi câu nói đến một sự vật khác nhau: Câu 1 nói về đền Thượng, còn câu 2 lại nói về ngôi nhà, ngôi chùa hoặc trường, lớp...

3. Việc lặp lại từ trong trường hợp này có tác dụng gì ?

Gợi ý:

Con suy nghĩ và trả lời.

Trả lời:

Hai câu cùng nói về một đối tượng (ngôi đền). Từ đền giúp ta nhận ra sự liên kết chặt chẽ về nội dung giữa hai câu trên. Nếu không có sự liên kết giữa các câu văn thì sẽ không tạo thành đoạn văn, bài văn.

II. Luyện tập

1. Tìm những từ ngữ được lặp lại để liên kết câu :

a) Niềm tự hào chính đáng của chúng ta trong nền văn hoá Đông Sơn chính là bộ sưu tập trống đồng hết sức phong phú. Trống đồng Đông Sơn đa dạng không chỉ về hình dáng, kích thước mà cả về phong cách trang trí, sắp xếp hoa văn.

NGUYỄN VĂN HUYÊN

b) Trong một sáng đào công sự, lưỡi xẻng của anh chiến sĩ xúc lên một mảnh đồ gốm có nét hoa văn màu nâu và xanh, hình đuôi rồng. Anh chiến sĩ quả quyết rằng những nét hoa văn này y như hoa văn trên hũ rượu thờ ở đình làng anh.

HÀ ĐÌNH CẨN

Gợi ý:

Con đọc kĩ các câu để phát hiện ra các từ được lặp lại để nhằm tác dụng liên kết câu.

Trả lời：

a) Từ trống đồng và Đông Sơn được lặp lại để liên kết câu.

b) Cụm từ anh chiến sĩ và nét hoa văn được dùng lặp lại để liên kết câu. 

2. Chọn từ ngữ trong ngoặc đơn thích hợp với mỗi ô trống để các câu, các đoạn được liên kết với nhau :

Dọc theo bờ vịnh Hạ Long, trên bến Đoan, bến Tàu hay cảng Mới, những đoàn thuyền đánh cá rẽ màn sương bạc nối đuôi nhau cập bến, những cánh buồm ướt át như cánh chim trong mưa. ... lưới mui bằng...giã đôi mui cong. ... khu Bốn buồm chữ nhật. ...Vạn Ninh buồm cánh én.... nào cũng tôm cá đầy khoang. Người ta khiêng từng sọt cá nặng tươi roi rói lên chợ.

... Hòn Gai buổi sáng la liệt tôm cá. Những con .... khoẻ, vót lên hàng giờ vẫn giãy đành đạch, vảy xám hoa đen lốm đốm. Những con ... mình dẹt như hình con chim lúc sải cánh bay, thịt ngon vào loại nhất nhì. Những con cá nhụ béo núc, trắng lốp, bóng mượt như được quét một lớp mỡ ngoài vậy. Những con ... tròn, thịt căng lên từng ngấn như cổ tay của trẻ lên ba, da xanh ánh, hàng chân choi choi như muốn bơi.

Theo THI SẢNH

(cá song, tôm, thuyền, cá chim, chợ)

Gợi ý:

Con đọc kĩ đoạn văn và điền từ thích hợp và chỗ trống.

Trả lời:

Dọc theo bờ vịnh Hạ Long, trên bến Đoan, bến Tàu hay cảng Mới, những đoàn thuyền đánh cá rẽ màn sương bạc nối đuôi nhau cập bến, những cánh buồm ướt át như cánh chim trong mưa. Thuyền lưới mui bằng. Thuyền giã đôi mui cong. Thuyền khu bốn buồm chữ nhật. Thuyền Vạn Ninh buồm cánh én. Thuyền nào cũng tôm cá đầy khoang.

Chợ Hòn Gai buổi sáng la liệt tôm cá. Những con cá song khoẻ, vớt lên hàng giờ vẫn giãy đành đạch, vảy xám hoa đen lốm đốm. Những con cá chim mình dẹt như hình con chim lúc sải cánh bay, thịt ngon vào loại nhất nhì... Những con tôm tròn, thịt căng lên từng ngấn như cổ tay của trẻ lên ba, da xanh ánh, hàng chân choi choi như muốn bơi.