Bài 27 trang 130 Vở bài tập toán 9 tập 1

Đề bài

Cho tam giác ABC vuông tại A ngoại tiếp đường tròn (I). Gọi các tiếp điểm của đường tròn (I) với AB, AC theo thứ tự  là D, E.

a) Tứ giác ADIE là hình gì ? Vì sao ?

b) Tính bán kính của đường tròn (I), biết AB = 13cm, AC = 84cm. 

Lời giải chi tiết

a) Tứ giác \(ADIE\) có \(\widehat A = {90^o}\) (theo giả thiết) 

\(\widehat D = {90^o}\) (vì \(AB\) là tiếp tuyến của \(\left( I \right)\))

\(\widehat E = {90^o}\) (vì \(AC\) là tiếp tuyến của \(\left( I \right)\))

Do đó \(ADIE\) là hình chữ nhật.

Hình chữ nhật \(ADIE\) có \(DI = IE\) (bán kính) nên \(ADIE\) là hình vuông.

b) Trước tiên ta tính \(BC:\) Áp dụng định lí Py-ta-go vào tam giác vuông \(ABC\) ta có \(B{C^2} = A{B^2} + A{C^2} \)\(= {13^2} + {84^2} \)\(= 169 + 7056 = 7225.\)

Suy ra \(BC = 85cm.\)

Kẻ \(IH \bot BC,\) ta có \(AB + AC - BC \)\(= \left( {AD + BD} \right) + \left( {AE + EC} \right) - \left( {BH + HC} \right).\)

Ta lại có

\(DB = BH,EC = HC,AE = AD\) nên \(AB + AC - BC = AD + AE = 2AD.\)

Do \(AB = 13cm\) nên \(AB + AC - BC = 2AD\)

Suy ra \(2AD = 13 + 84 - 85 = 12\left( {cm} \right).\)

Do đó \(AD = 6cm.\)

Tứ giác \(ADIE\) là hình vuông (câu a) nên \(ID = AD = 6cm.\)

Vậy bán kính của đường tròn \(\left( I \right)\) bằng \(6cm.\) 

Chú ý :

Trong phần b), ta chứng minh một hệ thức tương tự bài 26 để sử dụng.