I. Em đọc truyện "Lạc đàn"

Hướng dẫn đọc : Tác giả đã nhân cách hoá đàn kiến (coi kiến như người) để kể vể chú Kiến nhỏ bị lạc mất đàn vì không nghe lời kiến chúa. Truyện viết sinh động, vì vậy khi đọc cần chú ý diễn cảm sẽ có sức hấp dẫn.

LẠC ĐÀN

Nhà Kiến ở ven sông, sâu trong một hẻm đá, thật đông và vui. Hằng  ngày, theo chân Kiến chúa, cả đàn rời tổ từ sáng sớm để tìm kiếm thức ăn. Dòng họ Kiến sống vốn có kỉ luật nên đi đâu cũng thành đàn, thành lũ. Nhiều hôm, chúng kéo nhau đi thật xa, tối mịt mới về nhà. Những dịp ấy, tha hồ mà đùa chơi cho thoả thích.

Trong đàn, có chú Kiến nhỏ vốn rất tinh nghịch, thích lang thang một mình trên bãi vắng. Chú tự nghĩ ra đủ các trò chơi nghịch ngợm. Có bữa, chú leo lên vắt vẻo trên đầu một ngọn cỏ. Làn gió thổi mạnh khiến Kiến ta ngã nhào xuống đất. Đau lắm, nhưng chỉ được một chốc, Kiến nhỏ lại quên ngay. Nó chẳng bao giờ thấy chán các trò chơi cùa mình.

Một chiều nọ, sau khi nhìn đất ngó trời, Kiến chúa vội lo lắng báo tin :

- Trời sắp có mưa bão. Chúng ta phải nhanh chóng đi kiếm thức ăn dự trữ và trở về ngay !

Nghe lời Kiến chúa, đàn kiến nháo nhác tản ra sục tìm thức ăn. Chỉ một lát sau, có con đã lặc lè cõng về một mẩu gạo bé xíu bằng nửa hạt vừng, có nhóm thì xúm nhau khiêng một con cào cào hay một con ruồi. Trông cả bọn cuống cuồng, hoảng loạn, Kiến nhỏ cười thầm : lo xa gì cho mệt. Bầu trời vẫn cứ xanh êm, nắng vẫn cứ dịu dàng như dát bạc, dát vàng trên mật đất. Mặc kệ cả đàn lục đục thu xếp mọi thứ để chuẩn bị trở về. Kiến nhỏ tách khói bầy và tiếp tục cuộc dạo chơi.

Nhìn thấy chú chuồn chuồn đang gật gù trên một mô đất thấp, nó nghĩ ngay ra một trò nghịch. Men tới thật gần và chờ khi cái đuôi vằn vện của Chuồn đổ đập dúi xuống đất, Kiến ta bèn bám ngay vào đó. Chú Chuồn vẫn lim dim mơ màng chẳng hay biết gì. Kiến nhỏ khoái chí cắn một cái rõ mạnh vào đuôi Chuồn. Giật thót mình, Chuồn đỏ hốt hoảng bay lên. Kiến nhỏ thích chí cười tít cả mắt : - "Ê ! chịu khó cõng tớ đi dạo một vòng nhé !". Nhưng, chỉ sau mấy cái vỗ cánh nhẹ nhàng, Chuồn đỏ đã bay vút lên cao. Ngó xuống đất, thấy mọi vật đều bé tí, Kiến nhỏ run lập cập. Mắt nó hoa lên, tai ù đặc bởi tiếng gió rít mạnh bên tai. Choáng ngợp, Kiến nhỏ cố bám chặt những cẳng chân đã bủn rủn cùa mình vào đuôi Chuồn đỏ. Lúc này nếu rơi xuống thì không vỡ đầu cũng gãy chân. Mà nguy thật rồi! Chuồn đã mang Kiến đi thật xa. Bóng dáng đàn Kiến và tổ của nó cứ mất hút dần. Kiến nhỏ hoảng sợ, mếu máo van xin :

   - Anh Chuồn ơi ! Em trót dại, xin anh tha lỗi !

Chẳng hiểu thế nào mà Chuồn đỏ bớt giận, hạ cánh. Mừng rỡ vì thoát nạn, Kiến ta nhảy vội xuống đất, tìm đường trở về tổ. Chẳng may trời về chiều bỗng nhiên đổi gió. Bầu trời âm u. Những đám mây đen kịt chẳng rõ từ đâu ùn ùn kéo đến. Từ trên trời cao, những giọt nước mưa không lồ bắt đầu vãi xuống. Kiến nhỏ vội vàng tìm chỗ ẩn mình dưới một chiếc lá khô. Một cơn gió lốc thổi tới lật tung chiếc lá khiến nó ướt sũng. Rồi đêm xuống. Một mình Kiến nhỏ giữa bãi vắng mênh mông đầy sấm chớp nhì nhằng. Không chịu nổi cái lạnh và cơn đói cồn cào, nó oà khóc. Đồng không mông quạnh, tiếng khóc của Kiến bị chìm đi trong tiếng mưa rơi lộp độp và tiếng gió hú lồng lộn. Ôi ! Giá nó đừng bám vào đuôi Chuồn đỏ !

Trong cơn khốn khó, nó chợt thấy hiện lên cái cảnh cá đàn kiến quây quần bên nhau, nhấm nháp những thức ăn vừa kiếm được chiều nay. Co ro không ngủ được, nó chỉ mong trời mau sáng để được trở lại đàn, về với tổ ấm trong hốc đá ven sông.

PHAN TRUNG HlẾU