Đề số 7 - Đề kiểm tra học kì 2 - Ngữ văn 10

Đề bài

Đó là những dòng chia sẻ chân tình, tâm huyết của thầy Huỳnh Thanh Phú – Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Du nhân dịp sinh họat chuyên đề giáo dục học sinh về ý thức gìn giữ, bảo vệ môi trường.

Dựa vào ý thơ trên, anh/chị hãy viết văn bản ( khoảng 300 từ) trình bày suy nghĩ của mình về hiện tượng xả rác bừa bãi nơi công cộng của người Việt Nam hiện nay.

Câu 2 (6,0 điểm):

Cảm nhận của anh/ chị về đoạn thơ sau:

Nửa năm hương lửa đương nồng

Trượng phu thoắt đã động lòng bốn phương Trông vời trời bể mênh mang

Thanh gươm yên ngựa, lên đường thẳng rong.

Nàng rằng: phận gái chữ tòng Chàng đi thiếp cũng một lòng xin đi.

Từ rằng: “Tâm phúc tương tri

Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình?

Bao giờ mười vạn tinh binh,

Tiếng chiêng dậy đất bóng tinh rợp đường.

Làm cho rõ mặt phi phường, Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia.

Bằng nay bốn bể không nhà Theo càng thêm bận biết là đi đâu?

Đành lòng chờ đó ít lâu,

Chầy chăng là một năm sau vội gì!”.

Quyết lời dứt áo ra đi

Gió mây bằng đã đến kì dặm khơi.

(Chí khí anh hùng - Trích “Truyện Kiều” – Nguyễn Du).

Lời giải chi tiết

Câu 1.

Viết một bài văn khoảng 300 từ trình bày suy nghĩ về hiện tượng xả rác bừa bãi nơi công cộng của người Việt Nam hiện nay.

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận.

Có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài dẫn dắt hợp lí và nêu được vấn đề; thân bài biết tổ chức thành nhiều đoạn văn liên kết chặt chẽ với nhau cùng làm sáng tỏ vấn đề, kết bài khái quát được vấn đề.

b. Xác định được đúng vấn đề cần nghị luận.

Nghị luận về hiện tượng xả rác bừa bãi nơi công cộng của người Việt Nam hiện nay.

c. Triển khai vấn đề cần nghị luận thành các luận điểm: kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; rút ra bài học nhận thức và hành động.

Học sinh sẽ có nhiều cách làm, sau đây là một vài định hướng:

- Hiện trạng:

+ Là một hiện tượng rất phổ biến hiện nay, được biểu hiện rõ nhất ở những nơi công cộng.

+ Xuất hiện ngày càng nhiều, từ nơi học tập, làm việc cho đến các địa điểm tụ tập đông người.

+ Học sinh: xả rác ra sân trường, xả rác trong hộc bàn, trong phòng học…

- Nguyên nhân:

+ Khách quan: do hệ thống thùng rác chưa được bố trí hợp lí hoặc thiếu.

+ Chủ quan: do ý thức người dân còn kém; nhiều người vị kỉ, chỉ lo giữ cho nhà mình sạch sẽ, ra ngoài đường thì thẳng tay vứt rác, vì “cha chung không ai khóc”…

- Giải pháp: nâng cao ý thức của người dân, đặc biệt là thế hệ trẻ; các 

cơ quan chức năng nên đề ra chế tài xử phạt nghiêm khắc

- Phản đề: vẫn còn nhiều người có ý thức tốt trong bảo vệ môi trường; nhiều chương trình tuyên truyền; các thanh niên tình nguyện tổ chức đi dọn đường phố, vớt rác ở kênh rạch, ao hồ...

– Rút ra bài học nhận thức và hành động: là học sinh, là người văn minh, cần có ý thức và tuyên truyền cho người thân ý thức bảo vệ môi trường sống, vì một môi trường không rác.

d. Sáng tạo

Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện ý nghĩa sâu sắc, mới mẻ về vấn đề nghị luận.

e. Chính tả, dùng từ, đặt câu

Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu.

Câu 2.

Phân tích đoạn trích Chí khí anh hùng

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

Có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài dẫn dắt hợp lí và nêu được vấn đề; thân bài biết tổ chức thành nhiều đoạn văn liên kết chặt chẽ với nhau cùng làm sáng tỏ vấn đề, kết bài khái quát được vấn đề.

b. Xác định được đúng vấn đề cần nghị luận

Lí tưởng anh hùng của Nguyễn Du được thể hiện qua hình tượng nhân vật Từ Hải.

c. Triển khai vấn đề cần nghị luận thành các luận điểm phù hợp, vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; rút ra bài học nhận thức và hành động.

* Giới thiệu tác giả Nguyễn Du, Truyện Kiều và đoạn trích.

* Nội dung:

- 4 câu đầu: Cuộc chia tay của Từ Hải và Thúy Kiều

+ Khát vọng lên đường của Từ Hải, thái độ dứt khoát lúc lên đường chứng tỏ Từ Hải là con người của sự nghiệp anh hùng.

+ Tư thế ra đi oai phong, hào hùng sánh ngang với trời đất. Cảm hứng vũ trụ, con người vũ trụ với kích thước phi thường, không gian bát ngát, nâng cao tầm vóc người anh hùng.

⟹ Từ Hải là con người của khát vọng, công danh.

- 12 câu tiếp theo: Chí khí anh hùng của Từ Hải

+ Niềm tin sắt đá, sự quyết tâm, khát vọng lớn lao, cao cả về một sự nghiệp lẫy lừng.

+ khả năng hơn người, bản lĩnh, ý chí phi phàm.

⟹ Nguyễn Du đã thể hiện hình ảnh người anh hùng oai phong, bản lĩnh với lý tưởng cao cả, ý chí, hoài bão lớn lao.

- 2 câu cuối: Từ Hải dứt áo ra đi: Thái độ, cử chỉ, hành động dứt khoát, không hề do dự, không để tình cảm bịn rịn lung lạc ý chí của người anh hùng.

+ Thể hiện ước mơ về người anh hùng lí tưởng của Nguyễn Du: chân dung kì vĩ, chí khí, bản lĩnh, tài năng phi thường, thực hiện giấc mơ công lí.

* Nghệ thuật: Xây dựng nhân vật bằng những hình ảnh ước lệ. Thông qua hành động, lời thoại trực tiếp, thể hiện sự tự tin, bản lĩnh nhân vật

⟹ Lý tưởng hóa nhân vật, mang cảm hứng ngợi ca.

d. Sáng tạo

Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ, nhân văn.

e. Chính tả, dùng từ, đặt câu

Không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu.