Bài 14. Đất trên Trái Đất SGK Địa lí 10 Kết nối tri thức

1. Trình bày khái niệm về đất. Nêu sự khác nhau giữa lớp vỏ phong hóa và đất. 2. Trình bày các nhân tố hình thành đất. 3. Vẽ sơ đồ thể hiện các nhân tố hình thành đất. 4. Tại sao trên Trái Đất có nhiều loại đất khác nhau? 5. Tìm hiểu về một số biện pháp để tăng độ phì, chống ô nhiễm, thoái hóa đất.

? mục 1

Trả lời câu hỏi mục 1 trang 45 SGK Địa lí 10

Dựa vào hình 14.1 và thông tin trong mục 1, hãy:

- Trình bày khái niệm về đất.

- Nêu sự khác nhau giữa lớp vỏ phong hóa và đất.

Phương pháp giải:

Đọc thông tin trong mục 1 (Khái niệm về đất và vỏ phong hóa) và quan sát hình 14.1.

Lời giải chi tiết:

- Đất là lớp vật chất mỏng bao phủ bề mặt các lục địa và đảo, được tạo thành do quá trình phong hóa các loại đá.

- Khác nhau giữa lớp vỏ phong hóa và đất:

+ Đất: tạo thành do quá trình phong hóa các loại đá; gồm tầng chứa mùn và tầng tích tụ.

+ Vỏ phong hóa: tạo thành bởi sự phong hóa của đá gốc; bao gồm cả đất (tầng chứa mùn, tầng tích tụ) và tầng đá mẹ.

? mục 2

Trả lời câu hỏi mục 1 trang 46 SGK Địa lí 10

Dựa vào thông và hình 14.2 trong mục 2, hãy trình bày các nhân tố hình thành đất.

Phương pháp giải:

Đọc thông tin trong mục 2 (Các nhân tố hình thành đất) và quan sát các hình 14.2.

Lời giải chi tiết:

Các nhân tố hình thành đất (5 nhân tố):

- Đá mẹ: Đặc tính của đá mẹ (màu sắc, cấu tạo, thành phần khoáng) tác động đến tính chất lí, hóa của đất.

- Khí hậu: Vai trò quan trọng trong quá trình hình thành đất.

+ Tác động đến sự phát triển của các nhân tố khác như đá mẹ, địa hình, sinh vật.

+ Nhiệt độ và lượng mưa tác động mạnh đến quá trình phong hóa đá và hình thành đất.

- Địa hình: Tác động chủ yếu đến sự phân bố nhiệt độ, độ ẩm và tích tụ vật liệu => Ảnh hưởng đến sự màu mỡ và độ dày tầng đất.

- Sinh vật: Tham gia quá trình phá hủy đá => Ảnh hưởng đến quá trình hình thành và chất dinh dưỡng trong đất.

- Thời gian: tuổi của đất.

Luyện tập

Giải bài luyện tập 1 trang 46 SGK Địa lí 10

Vẽ sơ đồ thể hiện các nhân tố hình thành đất.

Phương pháp giải:

Nhớ lại 5 nhân tố hình thành đất để vẽ sơ đồ, bao gồm: Đá mẹ, khí hậu, địa hình, sinh vật và thời gian.

Lời giải chi tiết:

Giải bài luyện tập 2 trang 46 SGK Địa lí 10

Tại sao trên Trái Đất có nhiều loại đất khác nhau?

Phương pháp giải:

Dựa vào kiến thức đã học về các nhân tố hình thành đất để giải thích.

Lời giải chi tiết:

Trên Trái Đất có nhiều loại đất khác nhau vì: Tùy vào điều kiện hình thành => tác động của các nhân tố hình thành đất (đá mẹ, khí hậu, địa hình, sinh vật và thời gian) mạnh/yếu không giống nhau.

Vận dụng

Giải bài vận dụng trang 46 SGK Địa lí 10

Tìm hiểu về một số biện pháp để tăng độ phì, chống ô nhiễm, thoái hóa đất.

Phương pháp giải:

Tìm kiếm thông tin trên Internet hoặc sách báo.

Lời giải chi tiết:

Một số biện pháp để tăng độ phì, chống ô nhiễm, thoái hóa đất:

- Tăng mật độ cây xanh, trồng và bảo vệ rừng nhằm tăng nguồn nước ngầm, chống xói mòn đất.

- Tưới tiêu hợp lí.

- Luân canh cây trồng.

- Bổ sung các chất hữu cơ cho đất (bón phân xanh, phân chuồng, phân ủ, rơm rạ,…).

- Làm ruộng bậc thang trên đất dốc,…