Bài 32: Người Việt Nam

Câu 1. Quan sát hình ảnh Đền Hùng ở tỉnh Phú Thọ.

Câu 2. Đọc câu thơ sau và cho biết các vua Hùng là ai?

Dù ai đi ngược về xuôi

Nhớ ngày Giỗ Tổ mùng Mười tháng Ba.

Hướng dẫn trả lời:

Vua Hùng hay vẫn còn gọi là Hùng Vương là tên hiệu các vị thủ lĩnh tối cao của nhà nước Văn Lang của người Lạc Việt. Theo truyền thuyết, các vua này là hậu duệ của Lạc Long Quân và Âu Cơ.

Dân tộc ta là một dân tộc anh hùng, một dân tộc có nguồn gốc gắn liền với lịch sử các vị vua Hùng. Bác Hồ đã có câu:

   “Các vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”. Đây là câu nói đã đi sâu vào tiềm thức của mỗi con người Việt Nam, để nhớ ơn công lao to lớn của họ, hãy cùng Mạng Tin Mới trở về với lịch sử hào hùng của dân tộc qua các thời đại vua Hùng, để hiểu hơn và tự hào hơn nữa về dân tộc Việt Nam ta.

Con Rồng cháu Tiên

1. Ngày xưa, ở miền Lạc Việt có một vị thần tên là Lạc Long quân. Thần nòi rồng, sức khỏe phi thường, đã giúp dân diệt trừ nhiều yêu quái. Cũng thuở ấy, ở vùng núi phía Bắc có nàng Âu Cơ xinh đẹp tuyệt trần.

2. Âu Cơ gặp Lạc Long Quân rồi nên vợ nên chồng. Nàng sinh ra một cái bọc trăm trứng, nở ra một trăm người con lớn nhanh như thổi, khoẻ mạnh như thần.

3. Một hôm, Lạc Long Quân bàn với Âu Cơ: “Ta sẽ đưa năm mươi con xuống biển, nàng đưa năm mươi con lên núi, chia nhau giữ các phương. Kẻ miền biển, người miền núi, khi có việc thì giúp đỡ lẫn nhau.”.

[Con Rồng cháu Tiên]

4. Âu Cơ cùng năm mươi con sinh sống trên đất liền. Người con trưởng được tôn làm vua, lấy hiệu là Hùng Vương, đóng đô ở đất Phong Châu, Con cháu càng ngày càng đông đúc.

5. Cũng bởi sự tích này mà người Việt Nam thường được gọi là “con Rồng cháu Tiên”. Người Việt Nam cũng gọi nhau là “đồng bào”, có nghĩa là những người cùng sinh ra từ bọc trứng của bà Âu Cơ.

Truyện dân gian Việt Nam

Chú thích và giải nghĩa:

- Nòi rồng: con cháu của rồng

- Đóng đô: lập kinh đô

- Phong Châu: vùng đất bây giờ thuộc tỉnh Phú Thọ

Câu 1. Nói những điều em biết về Lạc Long Quan và Âu Cơ qua đoạn 1.

Hướng dẫn trả lời:

• Lạc Long quân là một vị thần nòi rồng ở miền Lạc Việt. Chàng có sức khỏe phi thường, đã giúp dân diệt trừ nhiều yêu quái.
• Âu Cơ ở vùng núi phía Bắc, nàng xinh đẹp tuyệt trần.

Câu 2. Bà Âu Cơ sinh con kì lạ như thế nào?

Hướng dẫn trả lời:

Âu Cơ sinh ra một cái bọc trăm trứng, nở ra một trăm người con lớn nhanh như thổi.

Câu 3. Vị vua đầu tiên lập ra nước ta là ai?

Hướng dẫn trả lời:

Vị vua đầu tiên lập ra nước ta là người con trưởng của Lạc Long Quân và Âu Cơ.

Câu 4. Theo truyện này thì người Việt Nam ta là con cháu của ai?

Hướng dẫn trả lời:

Theo truyện này thì người Việt Nam ta là con Rồng cháu Tiên.

Câu 1. Tìm bộ phận trả lời cho câu hỏi Để làm gì?.

a) Người Việt Nam lập Đền Hùng để thờ các vị vua đầu tiên lập ra nước ta.

b) Ngày mùng Mười tháng Ba âm lịch hằng năm, người dân cả nước về Đền Hùng để tưởng niệm tổ tiên chung.

Hướng dẫn trả lời:

Bộ phận trả lời cho câu hỏi Để làm gì? là:

a) Thờ các vị vua đầu tiên lập ra nước ta.

b) Tưởng niệm tổ tiên chung.

Câu 2. Đặt một câu có bộ phận trả lời cho câu hỏi Để làm gì?

Hướng dẫn trả lời:

Đặt một câu có bộ phận trả lời cho câu hỏi Để làm gì? là:

      Lạc Long Quân đưa năm mươi con xuống biển, Âu Cơ đưa năm mươi con lên núi để chia nhau canh giữ các phương.

Câu 1. Nghe - viết: Con Rồng cháu Tiên (từ "Âu Cơ cùng năm mươi con..." đến "... con Rồng cháu Tiên").

Câu 2. Tìm chữ phù hợp vào ô trống:

a) Chữ l hay n?

Một cây ...àm chẳng lên ...on

Ba cây chụm lại ...ên hòn ...úi cao.

b) Chữ v hay d?

       ...ườn nhà tôi trồng nhiều cây trái: ...ú sữa xanh bóng điểm sắc tím, ăn vào ngọt ...ịu. Sầu riêng múi ...àng ươm, thơm lừng. Những trái xoài ...àng tươi, ứa mật. Cây cối được trồng thành ...ãy thật đẹp mắt.

Hướng dẫn trả lời:

 a)

Một cây làm chẳng nên non

Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.

b)  Vườn nhà tôi trồng nhiều cây trái: vú sữa xanh bóng điểm sắc tím, ăn vào ngọt dịu. Sầu riêng múi vàng ươm, thơm lừng. Những trái xoài vàng tươi, ứa mật. Cây cối được trồng thành dãy thật đẹp mắt.

Câu 3. Tìm các tiếng:

a) Bắt đầu bằng l hay n, có nghĩa như sau:

- Vật dùng để nấu cơm.

- Đi bộ trên mặt nền ngập nước.

- Sai sót, khuyết điểm.

b) Bắt đầu bằng v hay d, có ngĩa như sau:

- Ngược lại với buồn.

- Mềm nhưng bền, khó làm đứt.

- Bộ phận cơ thể nối cánh tay với thân mình.

Hướng dẫn trả lời:

a)

- Vật dùng để nấu cơm: nồi

- Đi bộ trên mặt nền ngập nước: lội

- Sai sót, khuyết điểm: lỗi

b)

- Ngược lại với buồn: vui

- Mềm nhưng bền, khó làm đứt: dây

- Bộ phận cơ thể nối cánh tay với thân mình: vai

Câu 4. Tập viết

a) Viết chữ hoa (kiểu 2)

b) Viết ứng dụng: Quê hương em tươi đẹp biết bao!

Thư Trung thu

(trích)

Mỗi năm, đến tết Trung thu, Bác càng nhớ các cháu.

Các cháu gửi thư cho Bác nhiều lắm, Bác rất vui. Nhưng vì Bác bận quá, không trả lời riêng cho từng cháu được. Nhân dịp tết Trung thu, Bác gửi các cháu thư này:

Ai yêu các nhi đồng
Bằng Bác Hồ Chí Minh?
Tính các cháu ngoan ngoãn
Mặt các cháu xinh xinh.
Mong các cháu cố gắng
Thi đua học và hành,
Tuổi nhỏ làm việc nhỏ
Tuỳ theo sức của mình,
Để tham gia kháng chiến,
Để gìn giữ hoà bình.
Các cháu hãy xứng đáng
Cháu Bác Hồ Chí Minh,

Hôn các cháu

Hồ Chí Minh

Chú thích và giải nghĩa:

- Thi đua: cùng nhau cố gắng làm việc, học tập đạt kết quả tốt nhất.

- Kháng chiến: chiến đấu chống quân xâm lược

- Hòa bình: yên vui, không có giặc

Câu 1. Bác hồ gửi bức thư cho ai?

Hướng dẫn trả lời:

Bác Hồ gửi bức thư trên cho các cháu nhân dịp Trung Thu.

Câu 2. Tìm những câu thơ thể hiện các ý sau:

a) Bác Hồ rất yêu thiếu nhi.

b) Thiếu nhi rất đáng yêu.

Hướng dẫn trả lời:

a) Bác Hồ rất yêu thiếu nhi: Ai yêu các nhi đồng/ Bằng Bác Hồ Chí Minh.

b) Thiếu nhi rất đáng yêu: Tính các cháu ngoan ngoãn/ Mặt các cháu xinh xinh.

Câu 3. Bác Hồ khuyên thiếu nhi điều gì?

Hướng dẫn trả lời:

Bác Hồ khuyên thiếu nhi cố gắng học hành và làm việc có ích theo đúng tuổi và sức của mình.

Câu 1. Những từ nào trong mỗi câu sau cho biết câu đó là một lời đề nghị, lời khuyên:

a) Mong các cháu cố gắng.

b) Các cháu hãy cố gắng.

Hướng dẫn trả lời:

Từ trong mỗi câu sau cho biết câu đó là một lời đề nghị, lời khuyên:

a) Từ mong cho biết đây là một lời đề nghị.

b) Từ hãy cho biết đây là một lời khuyên.

Câu 2. Đặt một câu với từ mong hoặc từ hãy để nói lời đề nghị của em với người khác.

Hướng dẫn trả lời:

Đặt câu:

  - Mong bạn sẽ giúp mình việc này.

  - Chúng mình hãy cùng nhau cố gắng nhé.

Câu 1: Dựa vào tranh và câu hỏi, kể từng đoạn câu chuyện Con Rồng cháu Tiên.

Hướng dẫn trả lời:

- Tranh 1. Lạc Long Quân sống ở miền Lạc Việt. Thần là nòi Rồng, sức khỏe phi thường, đã giúp dân diệt trừ nhiều yêu quái.

Còn Âu Cơ sống ở vùng núi phía Bắc, xinh đẹp tuyệt trần.

- Tranh 2. Nàng Âu Cơ mang thai, sinh ra cái bọc trăm trứng, nở ra một trăm người con lớn nhanh như thổi, khỏe mạnh như thần.

[Kể chuyện đã học Con Rồng cháu Tiên]

- Tranh 3. Lạc Long Quân bàn với vợ “Ta sẽ đưa 50 con xuống biển, nàng đưa 50 con lên núi, chia nhau giữ các phương, kẻ miền biển, người miền núi, khi có việc thì giúp đỡ lẫn nhau.”

- Tranh 4. Vị vua đầu tiên của nước ta là người con trưởng của Âu Cơ và Lạc Long Quân. Lấy hiệu là Hùng Vương, đóng đô ở Phong Châu.

- Tranh 5. Chính vì sự tích này mà người Việt Nam thường được gọi là “con Rồng cháu Tiên”. Và chúng ta thường gọi nhau là “đồng bào” cũng vì mọi người đều sinh ra từ trong bọc trăm trứng của bà Âu Cơ.

Câu 2: Kể lại toàn bộ câu chuyện.

Hướng dẫn trả lời:

Lạc Long Quân (LLQ) là một vị thần ở miền Lạc Việt. LLQ nòi rồng, sức khoẻ phi thường, đã giúp dân diệt trừ nhiều yêu quái. Còn Âu Cơ là một nàng xinh đẹp tuyệt trần sống ở vùng núi phía Bắc. Âu Cơ gặp LLQ rồi nên nghĩa vợ chồng. Bà Âu Cơ sinh ra một cái bọc trăm trứng, nở ra một trăm người con lớn nhanh như thổi, khoẻ mạnh như thần. LLQ bàn với Âu Cơ: “Ta sẽ đưa năm mươi con xuống biển, nàng để đưa năm mươi con lên núi, chia nhau giữ các phương. Kẻ miền biển, người miền núi, khi có việc thì giúp đỡ lẫn nhau.” Vua đâu tiên lập ra nước ta là người con trưởng của Âu Cơ, lấy hiệu là Hùng Vương, đóng đô ở đất Phong Châu. Người Việt Nam được gọi là Con Rồng cháu Tiên vì là con cháu của LLQ, Âu Cơ, con cháu của các Vua Hùng. Người Việt Nam gọi nhau là “đồng bào” vì cùng sinh ra từ bọc trứng của Âu Cơ.

Câu 1. Tìm những từ thích hợp với mỗi dòng theo gợi ý dưới đây. Viết vào mỗi ô trống một chữ cái. Sau đó, đọc chữ trên cột dọc màu cam.

Gợi ý:

(1) tên nước ta, bắt đầu bằng chữ V.

(2) Tên vị thần là ông tổ của nước ta, bắt đầu bằng tiếng Lạc.

(4) Tên người mẹ đẻ ra trăm trứng, bắt đầu bằng chữ Â.

(6) Tên vùng đất các Vua Hùng đóng đô, bắt đầu bằng chữ P.

Hướng dẫn trả lời:

1) Việt Nam

3) Lạc Long Quân

4) Âu Cơ

6) Phong Châu

=> Chữ trên cột dọc là Tổ quốc.

Câu 2. Viết 4 -5 câu kể về những điều em biết về đất nước và con người Việt Nam.

Hướng dẫn trả lời:

   Đất nước Việt Nam xinh đẹp vô cùng. Nơi đây với truyền thống dựng nước và giữ nước hàng ngàn năm. Con người Việt Nam thân thiện và hiếu khách. Đặc biệt, nhân dân Việt Nam được biết đến với tinh thần đoàn kết cùng chiến thắng giặc ngoại xâm. Em rất tự hào về đất nước của mình.

Câu 1: Em hãy mang đến lớp một quyển sách (tờ báo) viết về người Việt Nam. Giới thiệu sách (báo) với các bạn.

Hướng dẫn trả lời:

Câu 2: Tự đọc một truyện hoặc một bài báo, bài thơ em yêu thích.

Mẫu:

Chuyện quả bầu

Ngày xưa, có hai vợ chồng đi rừng bắt được một con dúi. Dúi xin tha mạng, hứa sẽ nói một điều bí mật. Hai vợ chồng thương tình tha cho. Dúi báo sắp có trận lụt lớn. Nó khuyên họ lấy khúc gỗ to, khoét rỗng, chuẩn bị thức ăn, rồi chui vào đó, sau bảy ngày hãy ra.

Hai vợ chồng làm theo. Họ khuyên mọi người cùng làm nhưng không ai tin. Chẳng bao lâu, trời làm mưa lớn, nước ngập mênh mông. Muôn loài đều chết chìm trong biển nước. Nhờ sống trong khúc gỗ nổi, hai vợ chồng thoát nạn. Sau bảy ngày, họ chui ra. Cỏ cây vàng úa. Mặt đất không một bóng người

Ít lâu sau, người vợ sinh ra một quả bầu. Thấy chồng buồn, chị cất quả bầu lên giàn bếp.

Một lần, hai vợ chồng đi làm nương về, nghe thấy tiếng cười đùa trong quả bầu. Người vợ lấy que đốt thành cái dùi, rồi nhẹ nhàng dùi quả bầu. Từ trong quả bầu, những con người bé nhỏ nhảy ra. Người Khơ-mú nhanh nhảu ra trước. Tiếp đến là người Thái, người Mường, người Dao, người Mông, người Ê-đê, người Ba-na, người Kinh,...

Đó là tổ tiên của các dân tộc anh em trên đất nước ta ngày nay.

Truyện dân gian Khơ-mú

Chú thích và giải nghĩa:

- Con dúi: loài thú nhỏ, ăn củ và rễ cây, sống trong hang đất.

- Khơ-mú, Thái, Mường, Dao, Mông (Hmông), Ê-đê, Ba-na, Kinh: tên một số dân tộc anh em ở nước ta.

- Học xong bài này, các em cần nắm:

+ Đọc rõ ràng, rành mạch, lưu loát toàn bài Tập đọc.

+ Hiểu nội dung bài tập đọc Con Rồng cháu Tiên, Thư Trung thu.

+ Biết thể hiện sự quan tâm, chăm sóc cây cối.