Bài 27: Chuyện quả bầu

Tóm tắt lý thuyết

1.1. Hoạt động khởi động

Dựa vào tên bài và tranh minh họa, hãy đoán xem câu chuyện nói về điều gì?

Hướng dẫn trả lời:

Dựa vào tên bài và tranh minh họa, có thể đoán câu chuyện nói về các dân tộc được sinh ra từ quả bầu.

1.2. Đọc

Chuyện quả bầu

Ngày xưa có vợ chồng nọ đi rừng, bắt được một con dúi. Dúi xin tha, họ thương tình tha cho nó.

Để trả ơn, dúi bảo sắp có lũ lụt rất lớn và chỉ cho họ cách tránh. Họ nói với bà con nhưng chẳng ai tin. Nghe lời dúi, họ khoét rỗng khúc gỗ to, chuẩn bị thức ăn bỏ vào đó. Vừa chuẩn bị xong mọi thứ thì mưa to, gió lớn, nước ngập mênh mông. Muôn loài chim trong biển nước. Nhờ sống trong khúc gỗ nổi, vợ chồng nhà nọ thoát nạn.

Ít lâu sau, người vợ sinh ra một quả bầu.

Một hôm, đi làm nương về, họ nghe tiếng cười đùa từ gác bếp để quả bầu. Thấy lạ, họ lấy quả bầu xuống, áp tai nghe thì có tiếng lao xao. Người vợ bèn lấy que dùi quả bầu. Lạ thay, từ trong quả bầu, những con người bé nhỏ bước ra. Người Khơ Mú ra trước. Tiếp đến, người Thái, người Mường, người Dao, người Hmông, người Ê-đê, người Ba-ng, người Kinh,... lần lượt ra theo.

Đó là tổ tiên của các dân tộc anh em trên đất nước ta ngày nay.

(Theo Truyện cổ Khơ Mú)

Từ ngữ:

- Con dúi: loài thú nhỏ, ăn củ và rễ cây, Sống trong hang đất.

- Nương: đất trồng trên đồi, núi hoặc bãi cao ven sông.

- Tổ tiên: những người đầu tiên sinh ra một dòng họ hay một dân tộc.

Câu 1: Con dúi nói với hai vợ chồng điều gì?

Hướng dẫn trả lời:

- Con dúi báo sắp có lũ lụt rất lơn và chỉ cho họ cách tránh.

Câu 2: Nhờ đâu hai vợ chồng thoát khỏi nạn lũ?

Hướng dẫn trả lời:

Họ làm theo lời dúi khuyên: khoét rỗng khúc gỗ to, chuẩn bị thức ăn bỏ vào khúc gỗ, sống trong khúc gỗ.

Câu 3: Kể lại những sự việc kì lạ xảy ra sau khi hai vợ chồng thoát khỏi nạn lũ lụt?

Hướng dẫn trả lời:

Người vợ sinh ra một quả bầu, 2 vợ chồng nghe thấy tiếng cười đùa, tiếng lao xao trong quả bầu, những con người nhỏ bé bước ra.

Câu 4: Theo em, câu chuyện nói về điều gì?

a. Giải thích về nạn lũ lụt hàng năm

b. Giải thích về nguồn gốc các dân tộc trên nước ta

c. Nêu cách phòng chống thiên tai, lũ lụt.

Hướng dẫn trả lời:

Đáp án b. Giải thích về nguồn gốc các dân tộc trên nước ta

* Luyện tập theo văn bản đọc:

Câu 1: Viết tên 3 dân tộc trong bài đọc.

Hướng dẫn trả lời:

- Khơ Mú, Thái, Mường, …

Câu 2: Kết hợp các từ ở cột A với các từ ở cột B để tạo thành câu nêu đặc điểm.

Hướng dẫn trả lời:

1.3. Viết

- Ôn các chữ hoa: A, M, N.

Hướng dẫn trả lời:

Ôn lại các chữ hoa đã học A, M, N kiểu 2.

- Viết ứng dụng: Muôn người như một.

Hướng dẫn trả lời:

- Viết chữ hoa M đầu câu, chú ý cách nối chữ, khoảng cách giữa các tiếng trong câu, vị trí đặt dấu chấm cuối câu.

1.4. Nói và nghe

Câu 1: Dựa vào tranh và câu hỏi gợi ý, nói về nội dung của từng tranh.

Chuyện quả bầu

Hướng dẫn trả lời:

- Tranh 1: Người chồng đỡ người vợ chui ra từ một khúc gỗ to khoét rỗng, xung quanh nước ngập mênh mông.

- Tranh 2: Hai vợ chồng đi rừng bắt được một con dúi.

- Tranh 3: Những con người nhỏ bé bước ra từ trong quả bầu.

- Tranh 4: Hai vợ chồng lấy quả bầu xuống áp tai nghe.

Câu 2: Sắp xếp các tranh theo trình tự câu chuyện.

Hướng dẫn trả lời:

- Thứ tự đúng: 2 – 1 – 4 – 3

Câu 3: Kể lại từng đoạn của câu chuyện theo tranh.

Hướng dẫn trả lời:

Ngày xưa có hai vợ chồng nọ đi rừng bắt được một con dúi. Dúi xin tha và được thả. Để trả ơn, dúi chỉ cho hai vợ chồng cách tránh lũ lụt. Nghe lời dúi, họ khoét rỗng khúc gỗ to, chuẩn bị thức ăn bỏ vào đó. Vừa chuẩn bị xong mọi thứ thì mưa to, gió lớn, nước ngập mênh mông. Muôn loài chìm trong biển nước. Nhờ sống trong khúc gỗ nổi, vợ chồng nhà nọ thoát nạn. Ít lâu sau người vợ sinh ra một quả bầu. Họ để quả bầu trên gác bếp. Thấy lạ họ lấy quả bầu xuống. Từ trong quả bầu, những con người bé nhỏ bước ra. Người Khơ Mú ra trước. Tiếp đến, người Thái, người Mường, người Dao, người Hmông, người Ê-đê, người Ba-na, người Kinh,... lần lượt ra theo.