Bài 2: Mùa nước nổi

Bức tranh vẽ cảnh gì?

Hướng dẫn trả lời:

- Bức tranh vẽ cảnh sông nước mênh mông. Có ngôi nhà nổi trên mặt nước, người dân sinh sống vui vẻ trong đó. Phía xa là cảnh 2 người đang chèo thuyền quăng lưới bắt cá. 

- Bức tranh gợi cho em sự thích thú. 

Mùa nước nổi

Mùa này, người làng tôi gọi là mùa nước nổi, không gọi là mùa nước lũ, vì nước lên hiền hoà. Nước mỗi ngày một dâng lên. Mưa dầm dề, mua sướt mướt ngày này qua ngày khác.

Rồi đến rằm tháng Bảy. “Rằm tháng Bảy nước nhảy lên bờ”. Dòng sông Cửu Long đã no đầy, lại tràn qua bờ. Nước trong ao hồ, trong đồng ruộng của mùa mưa hoà lẫn với nước dòng sông Cửu Long.

Đồng ruộng, vườn tược và cây cỏ như biết giữ lại hạt phù sa ở quanh mình, nước lại trong dần. Ngồi trong nhà, ta thấy cả những đàn cá ròng ròng, từng đàn, từng đàn theo cả mẹ xuôi theo dòng nước, vào tận đồng sâu.

Ngủ một đêm, sáng dậy, nước ngập lên những viên gạch. Phải lấy ván, lấy tre làm cầu từ cửa trước vào đến tận bếp. Vui quá! Có cả một cây cầu lắt lẻo ngay dưới mái nhà.

(Theo Nguyễn Quang Sáng)

Từ ngữ:

- Cá ròng ròng (cá lòng ròng): loài cá lóc nhỏ, thường bơi theo đàn vào mùa nước nổi.

- Cửu Long: một con sông lớn ở miền Nam nước ta.

Câu 1: Vì sao người ta gọi là mùa nước nổi mà không gọi là mùa nước lũ?

Hướng dẫn trả lời:

Người ta gọi là mùa nước nổi mà không gọi là mùa nước lũ vì nước lên rất hiền hòa. 

Câu 2: Cảnh vật trong mùa nước nổi thể nào?

- Sông, nước

- Đồng ruộng, vườn tược, cây cỏ

- Cá

Hướng dẫn trả lời:

Trong mùa nước nổi: 

- Nước dâng cao, nước trong ao hồ, trong đồng ruộng hòa lẫn với nước sông Cửu Long. 

- Vườn tược, cây cỏ được bồi đắp phù sa. 

- Cá ròng ròng bơi thành từng đàn, theo cá mẹ xuôi theo dòng nước, vào tận đồng sâu. 

Câu 3: Vì sao mùa nước nổi người ta phải làm cầu từ cửa vào đến tận bếp?

Hướng dẫn trả lời:

Mùa nước nổi người ta phải làm cầu từ cửa vào đến tận bếp vì nước ngập lên những viên gạch, không đi lại được. 

Câu 4: Em thích nhất hình ảnh nào trong bài?

Hướng dẫn trả lời:

Em thích nhất là hình ảnh lấy ván, lấy tre làm cầu từ cửa trước vào đến tận bếp. Cả một cây cầu lắt lẻo ngay dưới mái nhà. 

* Luyện tập theo văn bản đọc: 

Câu 1: Từ nào chỉ đặc điểm của mưa có trong bài đoc? 

Hướng dẫn trả lời:

- Từ chỉ đặc điểm của mưa có trong bài đoc là: dầm dề, sướt mướt. 

Câu 2: Tìm thêm từ ngữ tả mưa:

Mẫu: ào ào

Hướng dẫn trả lời:

- tí tách, lộp bộp, … 

Câu 1: Nghe - viết: Mùa nước nổi (từ Đồng ruộng đến đồng sâu) 

Hướng dẫn trả lời:

Mùa nước nổi

Đồng ruộng, vườn tược và cây cỏ như biết giữ lại hạt phù sa ở quanh mình, nước lại trong dần. Ngồi trong nhà, ta thấy cả những đàn cá ròng ròng, từng đàn, từng đàn theo cá mẹ xuôi theo dòng nước, vào tận đồng sâu. 

Chú ý: Viết hoa chữ cái đầu câu, kết thúc câu có dấu chấm. Tập viết ra nháp những chữ dễ viết sai chính tả: ruộng, sa, ròng, trong, xuôi, sâu, … 

Câu 2: Tìm tên sự vật có tiếng bắt đầu bằng c hoặc k 

Hướng dẫn trả lời:

Cầu/ cây cầu. 

Cá/ con cá.

Kiến/ con kiến.

Câu 3: Chọn a hoặc b:

a. Chọn ch hoặc tr thay cho ô vuông:

- cây ∎e

- ∎ải tóc

- quả ∎anh

- ∎e mưa

- ∎ải nghiệm

- bức ∎anh

b. Tìm từ ngữ có tiếng chứa ac hoặc at.

M: ac: củ lạc

at: hạt cát

Hướng dẫn trả lời:

a. cây tre, che mưa; chải tóc, trải nghiệm; quả chanh, bức tranh. 

b.

- ac: sa mạc, con hạc, ác liệt, sạc điện, … 

- at: hát ca, mát mẻ, khát nước, bát đũa, …

Câu 1: Nói tên mùa và đặc điểm các mùa ở miền Bắc:

Hướng dẫn trả lời:

- Tranh 1: Cảnh mùa xuân, tranh vẽ hoa đào nở rộ xen lẫn chồi non xanh, cỏ cây xanh tươi, mọi người đi chơi xuân. 

- Tranh 2: Cảnh mùa hạ: tranh vẽ con đường có hàng phượng vĩ nở đỏ rực, ánh nắng mặt trời chói lóa. 

- Tranh 3: Cảnh mùa thu: tranh vẽ bầu trời trong xanh, hồ nước trong xanh, lá cây chuyển sang màu vàng, vài chiếc lá vàng rụng xuống hồ nước. 

- Tranh 4: Cảnh mùa đông: tranh vẽ cây cối trơ cành khẳng khiu, bầu trời xám, không thấy ánh mặt trời. 

Câu 2: Nói tên mùa và đặc điểm các mùa ở miền Nam: 

Hướng dẫn trả lời:

- Tranh 1: Cảnh mùa mưa, tranh vẽ cây cối tươi tốt trong mưa. 

- Tranh 2: Cảnh mùa khô, tranh vẽ đất đai nứt nẻ vì khô hạn, thiếu nước. 

Câu 3: Chọn dấu chấm hoặc dấu chấm hỏi thay cho ô vuông. 

Chọn dấu chấm hoặc dấu chấm hỏi thay cho ▇:

- Ở miền Bắc, mùa nào trời lạnh ▇

- Ở miền Bắc, mùa đông trời lạnh ▇

- Ở miền Nam, nắng nhiều vào mùa nào ▇

- Ở miền Nam, nắng nhiều vào mùa khô ▇

- Sau cơn mưa, cây cối như thế nào ▇

- Sau cơn mưa, cây cối tốt tươi ▇

Hướng dẫn trả lời:

- Ở miền Bắc, mùa nào trời lạnh? 

- Ở miền Bắc, mùa đông trời lạnh. 

- Ở miền Nam, nắng nhiều vào mùa nào? 

- Ở miền Nam, nắng nhiều vào mùa khô. 

- Sau cơn mưa, cây cối như thế nào? 

- Sau cơn mưa, cây cối tốt tươi. 

Câu 1: Quan sát các hình dưới đây:

a. Kể tên các đồ vật trong hình.

b. Chọn 1-2 đồ vật yêu thích và nói về đặc điểm công dụng của chúng.

Hướng dẫn trả lời:

a. các đồ vật trong hình là: nón, ô (dù), mũ, khăn, áo mưa, quạt điện, quạt giấy. 

b. Công dụng: 

Ví dụ: Nón có hình chóp được dùng để che mưa, che nắng. 

Mũ được đan bằng len, dùng để đội đầu vào mùa lạnh. …

Câu 2: Viết 3-5 câu tả đồ vật em cần dùng để tránh mưa hoặc tránh nắng.

Gợi ý: 

Hướng dẫn trả lời:

Ô là một loại dụng cụ, đồ vật. Ô cầm tay có tác dụng dùng để che mưa, che nắng hoặc làm đẹp. Ô là vật dụng được thiết kế gồm cán ô (hay thân dù, giống cây gậy ba toong) và lọng ô, dụng cụ bằng vải có hình cây nấm để che đậy được gắn cố định vào cán ô và có khả năng xòe, gấp để có thể cụp hoặc bật ô, gấp xếp cho gọn. Em rất thích chiếc ô, em sẽ luôn giữ gìn nó cẩn thận. 

Câu 1: Tìm đọc một câu chuyện, bài thơ viết về các mùa trong năm. 

Hướng dẫn trả lời:

Các em có thể tìm đọc một số bài thơ như: 

Dàn hợp xướng mùa hè (Nguyễn Lãm Thắng) 

Mùa xuân, mùa hè (Trần Đăng Khoa) 

Mùa thu đến (Kim Chuông) 

Hoa cúc vàng (Nguyễn Văn Chương) 

... 

Câu 2: Chia sẻ với các bạn điều em thích nhất trong câu chuyện, bài thơ đã đọc. 

Hướng dẫn trả lời:

- Bài thơ: “Mùa xuân, mùa hè” 

Mùa xuân hoa nở đẹp tươi
Bướm con bướm mẹ ra chơi hoa hồng
Bướm mẹ hút mật đầu bông
Bướm con đùa với nụ hồng đỏ hoe

Vui sao khi chớm vào hè
Xôn xao tiếng sẻ tiếng ve báo mùa
Rộn ràng là một cơn mưa
Trên đồng bông lúa cũng vừa uốn câu
(Nguồn: Trần Đăng Khoa, Góc sân và khoảng trời, NXB Văn hóa dân tộc, 1999)

- Điều em thích nhất trong bài thơ trên là khung cảnh mùa xuân, mùa hè rất đẹp với rất nhiều những con vật khác nhau, không khí vui vẻ, náo nhiệt, …

- Học xong bài này, các em cần nắm:

+ Đọc rõ ràng, rành mạch, lưu loát toàn bài Tập đọc.

+ Hiểu nội dung bài tập đọc Mùa nước nổi

+ Biết và viết được các từ chỉ đặc điểm các mùa ở nước ta