Bài 23: Nguyên tắc thông tin liên lạc bằng sóng vô tuyến


Video bài giảng

1. Nguyên tắc chung của việc thông tin liên lạc bằng sóng vô tuyến

a. Sóng mang

  • Những sóng vô tuyến dùng để tải các thông tin gọi là các sóng mang.

  • Sóng mang thường dùng là các sóng điện từ cao tần.

b. Biến điệu sóng mang

  • Để sóng mang truyền tải được những thông tin có tần số âm, người ta thực hiện:

    • Dùng micrô để biến dao động âm thành dao động điện cùng tần số. Dao động này ứng với một sóng điện từ gọi là sóng âm tần

    • Dùng mạch biến điệu để “trộn” sóng âm tần với sóng mang. Việc làm này được gọi là biến điệu sóng điện từ. Sóng mang đã được biến điệu sẽ truyền từ đài phát đến máy thu

c. Tách sóng

  • Ở nơi thu phải dùng mạch tách sóng để tách sóng âm tần ra khỏi sóng cao tần để đưa ra loa.

d. Khuếch đại

  • Khi tín hiệu thu được có cường độ nhỏ, ta phải khuếch đại chúng bằng các mạch khuếch đại.

2. Sơ đồ khối của một máy phát thanh đơn giản

Một máy phát thanh vô tuyến đơn giản gồm năm bộ phận cơ bản sau:

Sơ đồ khối của một máy phát thanh đơn giản

  • Micrô: Tạo ra dao động điện  âm tần.

  • Mạch phát sóng điện từ cao tần:  Phát dao động điện từ  tần số cao(cỡ MHz).

  • Mạch biến điệu: Trộn dao động điện từ cao tần với dao động điện từ âm tần

  • Mạch khuếch đại: Khuyếch đại dao động điện từ cao tần đã được biến điệu.

  • Anten phát: Tạo ra sóng điện từ cao tần lan truyền trong không gian. 

3. Sơ đồ khối của một máy thu thanh đơn giãn

Một máy thu thanh vô tuyến đơn giãn gồm năm bộ phận cơ bản sau:

Sơ đồ khối của một máy thu thanh đơn giản

 

  • Anten thu: Thu sóng điện từ từ cao tần biến điệu.

  • Mạch khuếch đại dao động điện từ cao tần:  Khuyếch đại dao động điện từ  cao tần từ anten gởi tới.

  • Mạch tách sóng: Tách DĐĐT âm tần ra khỏi DĐĐT cao tần.

  • Mạch khuếch đại dao động điện từ âm tần: Khuyếch đại dao động điện từ cao tần đã tách sóng.

  • Loa: Biến dao động điện thành dao động âm. 

Bài 1: 

Cho tần số sóng mang là 800 kHz. Khi dao động âm tần có tần số 1000 Hz = 1kHz thực hiện một dao động toàn phần thì dao động cao tần thực hiện được số dao động toàn phần là ?

Hướng dẫn: 

\(f\) cao tần = 800 kHz

\(f\) âm tần = 1kHz

→\(f\) cao tần = N\(f\)âm tần

→Dao động cao tần thực hiện N = 800 dao động

Bài 2: 

Cho biết  tần số của các loại sóng này: Sóng trung, Sóng ngắn, Sóng cực ngắn

Hướng dẫn: 

  • Sóng trung: 

l = 600m, \(f\) = 500kHz 

  • Sóng ngắn: 

l = 10m, \(f\)= \(3.10^7Hz\) (30MHz)

  • Sóng cực ngắn:

 l  =1m, \(f\)= \(3.10^8Hz\) (300MHz).

Bài 3: 

Trong việc nào sau đây người ta dùng sóng điện từ để truyền tải thông tin?

    A. Nói chuyện bằng điện thoại bàn.

    B. Xem truyền hình cáp.

    C. Xem băng Video.

    D. Điều khiển Tivi từ xa.

Hướng dẫn:

Chọn đáp án D

Khi điều khiển Tivi từ xa, người ta dùng sóng điện từ để truyền tải thông tin

1. Nguyên tắc chung của việc thông tin liên lạc bằng sóng vô tuyến

a. Sóng mang

  • Những sóng vô tuyến dùng để tải các thông tin gọi là các sóng mang.

  • Sóng mang thường dùng là các sóng điện từ cao tần.

b. Biến điệu sóng mang

  • Để sóng mang truyền tải được những thông tin có tần số âm, người ta thực hiện:

    • Dùng micrô để biến dao động âm thành dao động điện cùng tần số. Dao động này ứng với một sóng điện từ gọi là sóng âm tần

    • Dùng mạch biến điệu để “trộn” sóng âm tần với sóng mang. Việc làm này được gọi là biến điệu sóng điện từ. Sóng mang đã được biến điệu sẽ truyền từ đài phát đến máy thu

c. Tách sóng

  • Ở nơi thu phải dùng mạch tách sóng để tách sóng âm tần ra khỏi sóng cao tần để đưa ra loa.

d. Khuếch đại

  • Khi tín hiệu thu được có cường độ nhỏ, ta phải khuếch đại chúng bằng các mạch khuếch đại.

2. Sơ đồ khối của một máy phát thanh đơn giản

Một máy phát thanh vô tuyến đơn giản gồm năm bộ phận cơ bản sau:

Sơ đồ khối của một máy phát thanh đơn giản

  • Micrô: Tạo ra dao động điện  âm tần.

  • Mạch phát sóng điện từ cao tần:  Phát dao động điện từ  tần số cao(cỡ MHz).

  • Mạch biến điệu: Trộn dao động điện từ cao tần với dao động điện từ âm tần

  • Mạch khuếch đại: Khuyếch đại dao động điện từ cao tần đã được biến điệu.

  • Anten phát: Tạo ra sóng điện từ cao tần lan truyền trong không gian. 

3. Sơ đồ khối của một máy thu thanh đơn giãn

Một máy thu thanh vô tuyến đơn giãn gồm năm bộ phận cơ bản sau:

Sơ đồ khối của một máy thu thanh đơn giản

 

  • Anten thu: Thu sóng điện từ từ cao tần biến điệu.

  • Mạch khuếch đại dao động điện từ cao tần:  Khuyếch đại dao động điện từ  cao tần từ anten gởi tới.

  • Mạch tách sóng: Tách DĐĐT âm tần ra khỏi DĐĐT cao tần.

  • Mạch khuếch đại dao động điện từ âm tần: Khuyếch đại dao động điện từ cao tần đã tách sóng.

  • Loa: Biến dao động điện thành dao động âm. 

Bài 1: 

Cho tần số sóng mang là 800 kHz. Khi dao động âm tần có tần số 1000 Hz = 1kHz thực hiện một dao động toàn phần thì dao động cao tần thực hiện được số dao động toàn phần là ?

Hướng dẫn: 

\(f\) cao tần = 800 kHz

\(f\) âm tần = 1kHz

→\(f\) cao tần = N\(f\)âm tần

→Dao động cao tần thực hiện N = 800 dao động

Bài 2: 

Cho biết  tần số của các loại sóng này: Sóng trung, Sóng ngắn, Sóng cực ngắn

Hướng dẫn: 

  • Sóng trung: 

l = 600m, \(f\) = 500kHz 

  • Sóng ngắn: 

l = 10m, \(f\)= \(3.10^7Hz\) (30MHz)

  • Sóng cực ngắn:

 l  =1m, \(f\)= \(3.10^8Hz\) (300MHz).

Bài 3: 

Trong việc nào sau đây người ta dùng sóng điện từ để truyền tải thông tin?

    A. Nói chuyện bằng điện thoại bàn.

    B. Xem truyền hình cáp.

    C. Xem băng Video.

    D. Điều khiển Tivi từ xa.

Hướng dẫn:

Chọn đáp án D

Khi điều khiển Tivi từ xa, người ta dùng sóng điện từ để truyền tải thông tin

Bài học tiếp theo

Bài học bổ sung