Bài 1: Sự tương quan về trình độ phát triển kinh tế - xã hội của các nhóm nước. Cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại

1 Sự phân chia thế giới thành các nhóm nước

Hiện nay trên thế giới với trên 200 quốc gia và vùng lãnh thổ khác nhau phân thành hai nhóm nước:
- Nhóm nước phát triển: Có GDP/người cao, đầu tư nước ngoài nhiều, chỉ số HDI ở mức cao.
- Nhóm nước đang phát triển: Có GDP/người thấp, nợ nước ngoài nhiều, chỉ số HDI ở mức thấp.
Một số nước vùng lãnh thổ đạt được trình độ nhất định về công nghiệp trở thành nước công nghiệp mới (NICs) như: Hàn Quốc, Singapo, Đài Loan, Braxin
Các nước có GDP/người khác nhau:
- Các nước có GDP/người cao: Bắc Mĩ, Tây Âu, Nhật Bản, Ôxtrâylia.
- Các nước có GDP/người thấp: Các nước châu Phi, châu Á, Mĩ Latinh.

2 Sự tương phản về trình độ phát triển kinh tế xã hội của các nhóm nước

GDP bình quân đầu người chênh lệch lớn về trình độ phát triển kinh tế - xã hội giữa các nước phát triển và đang phát triển
Trong cơ cấu kinh tế:
- Các nước phát triển khu vực dịch vụ chiếm tỉ lệ rất lớn, nông nghiệp rất nhỏ.
- Các nước đang phát triển tỉ lệ ngành nông nghiệp còn cao.
Tuổi thọ trung bình các nước phát triển → các nước đang phát triển.
HDI các nước phát triển → các nước đang phát triển.

Để thấy được sự tương phản về trình độ phát triển giữa các nhóm nước phát triển và đang phát triển chúng ta hãy theo dõi bảng tóm tắt sau:

Nhóm nước phát triển:
- GDP/ người: Cao và rất cao.
- Cơ cấu GDP theo khu vực kinh tế: Tỉ trọng khu vực III >70%, khu vực I rất nhỏ.
- Tuổi thọ: Cao >75 tuổi.
- HDI: Cao.
Nhóm nước đang phát triển:
- GDP/ người: Thấp hơn mức trung bình của thế giới và thấp hơn nhiều ở các nước phát triển.
- Cơ cấu GDP theo khu vực kinh tế: Tỉ trọng khu vực I còn cao, khu vực III còn thấp <50%.
- Tuổi thọ: Thấp, nhất là các nước châu Phi
- HDI: Thấp

3 Cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại

3.1. Thời điểm xuất hiện và đặc trưng:

Thời gian: cuối TK XX và đầu thế TK XXI, cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại xuất hiện.

Đặc trưng: xuất hiện và bùng nổ công nghệ cao.

Dựa vào thành tựu KH mới với hàm lượng tri thức cao
Bốn trụ cột:
- Công nghệ vật liệu.
- Công nghệ năng lượng.
- Công nghệ thông tin.
Có 4 ngành công nghệ trụ cột là: công nghệ sinh học, công nghệ vật liệu, công nghệ thông tin, công nghệ năng lượng.

3.2. Ảnh hưởng:

Xuất hiện nhiều ngành mới, nhất là trong lĩnh vực công nghệ và dịch vụ, tạo ra những bước chuyển dịch cơ cấu mạnh mẽ.
Xuất hiện nền kinh tế tri thức.
Đặt thế giới trước nhiều vấn đề toàn cầu.

→ Tác dụng: thúc đẩy sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế mạnh mẽ, đồng thời hình thành nền kinh tế tri thức - nền kinh tế dựa trên tri thức, kỹ thuật, công nghệ cao.