Cách thắp hương đúng cách ngày Tết
HƯỚNG DẪN CÁCH THẮP HƯƠNG NGÀY TẾT ĐÚNG CÁCH
Hướng dẫn cách thắp hương đúng cách vào ngày Tết, đặc biệt ngày mùng 1 Tết âm lịch theo đúng phong tục tập quán của người Việt về số hương được đốt hay đốt chân hương theo từng mục đích khác nhau sẽ giúp bạn hiểu được phần nào về phong tục Tết cổ truyền.
Cách lau dọn bàn thờ không phạm tâm linh
Bàn thờ gia tiên nên bày mấy bát hương?
Trong văn hoá thờ cúng và tín ngưỡng của người Việt, từ ngày hội nhỏ đến lễ lớn, từ mùng 1, ngày Rằm hay đến ngày Tết Nguyên đán long trọng cổ truyền cũng đều không thể thiếu được những nén hương thơm trên bàn thờ.
"Dâng nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh" là cách người dân có thể "kết nối" với thần linh, gia thần, tổ tiên để tỏ lòng biết ơn, thành kính. Mỗi nén hương được thắp sáng giống như một điểm tựa tâm linh giúp con người có thể gửi gắm những điều thành tâm đến được với người đã khuất.
Với các gia đình Việt, nhất là trong dịp Tết Nguyên đán, việc đèn hương trên ban thờ thường được duy trì đến ngày hóa vàng. Người xưa có quan niệm rằng trong những ngày Tết, các bậc Gia thần và Gia tiên luôn ngự trên ban thờ của mỗi nhà, nếu đèn hương bị tắt hoặc hạ lễ vật trước khi lễ tạ là điều bất kính.
Theo các cụ truyền lại, thắp hương theo số lẻ nhưng mỗi con số đều có ý nghĩa riêng của nó. Vào những ngày giỗ Tết thì cần thắp mấy nén hương là phù hợp?
1. Thắp hương theo số lẻ
Thắp hương là nét đẹp văn hóa tồn tại từ lâu đời của người Việt Nam. Hương thơm trong quan niệm của Phật giáo là một trong 6 lễ vật dâng cúng (hương, hoa, đăng, trà, quả, thực). Có nhiều quan niệm về số nén hương cần dâng, nhưng thường dâng theo số lẻ 1, 3, 5, 7, 9.
Việc thắp bao nhiêu nén hương tùy lễ. Nếu thắp 1 nén hương chỉ có phần Nhân ở đó, nhằm duy trì bàn thờ hàng ngày. Còn lễ gia tiên, giỗ Tết không làm lễ lớn chỉ thắp 3 nén hương tượng trưng cho Thiên - Địa - Nhân (có trời đất và con người). Thắp 5 nén là ngũ hành tương sinh (hay dùng trong các đàn cầu cúng tiền tài…). Thắp 7 nén là dâng hàng Thánh mẫu. Thắp 9 nén là dâng tới hàng Phật...
Tùy đàn lễ lớn nhỏ mà thỉnh mời, dâng hương, nhưng với những lễ lớn, chuyện tam bảo, tam thế… chỉ làm ở chùa chiền hoặc do các thầy cúng làm lễ, trong gia đình không nên làm.
Ngày Tết thắp hương nhiều, khi cúng Tết thắp 3 nén hương, nếu muốn duy trì bàn thờ thì chỉ thắp 1 nén hương trong phòng là đủ.
2. Hương tắt đang cúng là điềm gì?
Theo quan niệm dân gian hương đang tắt trong khi cúng ngoài lý do hương kém chất lượng, thắp hương tại nơi có nhiều gió.... khi cầu cúng nếu hương tắt ở phần trên là ở Thiên, liên quan đến nóc nhà, bàn thờ... Hương tắt ở đoạn giữa là Nhân, liên quan đến thành viên gia đình. Hương tắt đoạn cuối là Địa, liên quan đến mồ mả, đất cát... Thắp nén tâm hương đêm giao thừa bị tắt thì năm đó làm ăn chán hoặc gia cảnh lộn xộn…
Nếu đang cúng lễ mà hương tắt thì cứ để thế mà châm lửa lại, đừng nhổ ra đốt và cắm lại mà trở thành hương thừa, mất gốc, cầu cúng mất linh nghiệm. Bạn nên thắp hương nơi kín gió để hương không bị tắt. Cắm hương cần ngay thẳng, tránh nghiêng, lệch kẻo cây hương đổ hoặc đốm lửa giữa các nén hương cháy không đều, dễ bị tắt.
Trong thời tiết nồm ẩm có thể làm hương bị mốc. Hãy hóa trong thùng hóa vàng hoặc nơi đất sạch, tro đổ vào gốc cây hoặc nơi không có người đi lại giẫm lên được. Những đồ cúng lễ bằng kim loại không hóa được thì tìm chỗ cất kín, một thời gian sau sẽ chôn xuống nơi đất sạch hoặc thải bỏ bình thường.
3. Dùng hương cuốn tàn?
Người ta cứ tưởng thắp hương cuốn tàn dịp Tết là may mắn, làm ăn có lộc. Nhưng thực ra hương cuốn tàn có hóa chất, khi đốt chất độc lan tỏa kích thích đường hô hấp, nhẹ có thể ho, chảy nước mắt… Nếu hít nhiều và thường xuyên sẽ có nhiều nguy cơ tiềm ẩn cho cơ thể, thậm chí gây biến đổi tế bào gây dị sản, loạn sản (nếu là tế bào ác tính có thể biến thành tế bào ung thư).
Việc cắm que hương vào đồ ăn để dâng cúng cũng có thể gây ngộ độc cho người ăn, bởi chân hương bị tẩm hóa chất sẽ dẫn truyền vào thức ăn. hương truyền thống làm từ hương bài, bã mía, thảo quả, quế chi, hoa hồi... giá khá đắt. Còn hương hóa chất tạo mùi trầm, nhài, sen, hoa hồng... cuốn tàn đẹp giá rẻ hơn nhiều.
Hóa chất trong hương cuốn tàn được các nhà khoa học phát hiện là phosphoric acid (H3PO4) giúp hương cháy nhanh, cuốn tàn trắng đẹp, Butyl Cellosolve (C6H14O2) - hóa chất dùng chống mốc cho sơn tường; Kali Nitrat (KNO3) là hóa chất dùng trong sản xuất phân đạm, chất nổ… giúp hương không bị tắt, mốc.
Để làm hương nhiều nơi còn cho phẩm vàng để hương có màu vàng đẹp, bắt mắt. Tất cả các hóa chất đều cực kỳ nguy hiểm vì khi cháy sẽ tạo ra khí độc, hít phải sẽ bị căng thẳng mệt mỏi, ảnh hưởng đường hô hấp, nhất là phổi, võng mạc, thị lực giảm nhanh. Do vậy để bảo vệ sức khỏe của gia đình trong những ngày Tết chị em nên mua hương ở những hàng hương quen biết.
4. Những lưu ý khi thắp hương
Dưới đây sẽ lấy một số ví dụ về quy phạm thường gặp trong sử dụng hương:
- Dùng hương có nguồn gốc từ hương liệu thiên nhiên làm chính, tránh hương hóa học vừa làm tổn hại đến sức khỏe của bản thân, vừa không thể biểu đạt được lòng thành.
- Nơi sử dụng hương: Không hạn chế, từ các nơi cúng dường chư Phật như đọc kinh, trai giới, lễ tụng, giảng kinh thuyết pháp, thỉnh cầu... Tại gia đình có thể dùng ở bàn thờ, phòng khách...
- Cất trữ hương: Để ở nơi cố định, khô ráo và sạch sẽ. Tốt nhất lựa chọn những hộp hương có thể đậy kín để đựng các loại hương phẩm khác nhau. Không để hương chưa đốt trên bàn thờ.
- Khi lấy hương phải thận trọng, nhẹ nhàng, không nên để hương bị rơi vãi hoặc đổ xuống đất.
- Cần thường xuyên lau rửa sạch sẽ những đồ vật thường xuyên tiếp xúc với hương như thìa hương, lư hương, hộp hương.
- Khi thắp hương: Cần chú ý phong thái của bản thân phải đoan chính, nghiêm trang. Khoảng cách giữa chỗ đứng với bát hương quá xa hoặc quá gần đều không tốt.
- Trước khi thắp hương nên sắp xếp ổn thỏa những vật phẩm cúng như hoa quả tươi, nước sạch.
- Số lượng: Không cần nhiều, mỗi bát chỉ nên dùng 1 nén hương, nếu là bát mới có thể dùng 3 nén. Không cần thiết một lúc châm cả bó hương cúng, mùi khói quá nồng sẽ khiến không khí bị ô nhiễm.
- Khi đốt hương cần có tâm trạng bình tĩnh, thái độ ôn hòa, tránh lo lắng, vội vã.
- Khi thắp hương, phải châm hương một cách cung kính, khi châm hương nếu có ngọn lửa, cần dùng bàn tay phẩy tắt lửa, hoặc cầm hương vẩy lên xuống để dập lửa. Không được phép dùng miệng thổi tắt lửa.
- Nếu đến chùa dâng hương, khi bước vào nên bước vào từ cửa bên phải của chính điện, đồng thời bước chân trái vào trước là tốt nhất.
Chú ý không được dẫm lên bậu cửa, cũng không nên có những động tác như nhìn trước ngó sau, chải đầu vuốt tóc...
- Sau khi châm hương, phải cầm hương với tư thế tay trái ở bên ngoài, tay phải ở bên trong, để hai tay giơ cao ngang mày, cung kính hành lễ.
- Sau khi thắp hương làm lễ trước tượng Phật, dùng hai tay để cắm hương vào lư hương, bắt đầu làm lễ cúng dường chư Phật Bồ tát.
- Khi dâng hương, miệng nên ngậm lại, ngoài việc thầm cầu trong lòng, hoặc tụng niệm nhỏ, không nên nói chuyện với người đứng bên cạnh.
- Trong thời gian thắp hương, không nên đưa mũi lại gần để ngửi hương.
- Sau khi việc cúng hương hoàn tất, xung quanh lư hương nếu có tàn hương rơi vãi, nên dùng khăn sạch để lau. Không được dùng miệng để thổi bay những tàn hương ở bên cạnh lư hương.
- Nếu hương bị tắt, có thể nhấc ra châm lại, ở chùa có thể thu lại thành bó, dùng đồ đựng sạch sẽ để đốt, không nên tự ý vứt bỏ.
- Không thắp hương liên tục, kể cả lễ Tết. Chỉ thắp khi cúng, như lúc chuẩn bị xong mâm cỗ tất niên, mâm cúng giao thừa, thắp lại lần nữa đúng khi chuyển giao năm mới. Thắp hương hay khấn liên tục chỉ gây phiền nhiễu cho gia tiên, là điều không tốt, nhất là khi đồ cúng vẫn giữ nguyên không có bổ sung mới. Như vậy đồng nghĩa với việc mời gia tiên về ăn đi ăn lại, tỏ rõ thái độ không thành tâm và coi thường của gia đình.
5. Nghi lễ cúng hương que tại nhà
- Sau khi đốt hương, dùng hai tay cầm lấy hương.
- Cố gắng cầm hai tay cắm hương vào giữa bát hương, nếu đặt xa quá thì dùng tay phải. Tuy vậy nên bố trí bát hương sao cho có thể dứng cắm dễ dàng, không phải kiễng chân hay trèo ghế là tốt nhất.
6. Nghi lễ cúng hương que tại chùa
- Sau khi đốt hương, dùng hai tay cầm lấy hương.
- Dùng ngón giữa và ngón trỏ của hai tay giữ lấy hương, ngón cái tì vào cuối chân hương.
- Đặt hương sát gần với tim, có ý nghĩa tượng trưng cho "tâm hương".
- Để hương ngang mày, lễ kính, quán tưởng bảo tướng của chư Phật, Bồ tát hiện ra trước mắt tiếp nhận cúng dường.
- Dùng hai tay cắm hương vào giữa lư hương.