Giáo án Tia hồng ngoại và tia tử ngoại

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH

NỘI DUNG

GV: Treo hình vẽ mô tả thí nghiệm phát hiện tia hồng ngoại và tia tử ngoại. Yêu cầu hs chỉ ra các dụng cụ thí nghiêm và tác dụng của chúng.
HS: Quan sát và trả lời câu hỏi của GV.

GV: Như vậy qua thí nghiệm ta thấy, ngoài vùng ánh sáng nhìn thấy vẫn còn những bức xạ mà bằng mắt không nhìn thấy được, muốn nhìn thấy được các bức xạ đó ta phải nhờ mối hàn của cặp nhiệt điện và bột huỳnh quang.

Các bức xạ nằm ngoài vùng ánh sáng đỏ gọi là bức xạ (hay tia) hồng ngoại.
Các bức xạ nằm ngoài vùng ánh sáng tím gọi là bức xạ (hay tia) tử ngoại.

HS: Lắng nghe và ghi nhớ.

GV: Tia cực tím có phải là tia tử ngoại không?
HS: Suy nghĩ trả lời.
GV: Nhận xét và khái quát hóa vấn đề.
HS: Lắng nghe và lĩnh hội kiến thức.
GV: Đặt vấn đề chuyển tiếp sang phần II.
HS: Lắng nghe và nhận thức vấn đề nghiên cứu.

Hoạt động 3:

GV: Tia hồng ngoại và tia tử ngoại được thu từ ánh sáng vào? và phát hiện bằng mấy loại dụng cụ thí nghiệm?
HS: Quan sát thí nghiệm và kết hợp nghiên cứu SGK để trả lời câu hỏi của gv.
GV: Nhận xét và sửa sai nếu có.
HS: Lắng nghe và ghi nhớ.

GV: Chúng có những tính chất gì chung?
HS: Tại chỗ trả lời.
GV: Dùng phương pháp giao thoa:
+ "miền hồng ngoại": từ 760nm vài milimét.
+ "miền tử ngoại": từ 380nm vài nanomét.
HS: Lắng nghe và ghi nhớ.

I- PHÁT HIỆN TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI

* Thí nghiệm:

+) Dụng cụ thí nghiệm: (Bố trí như hình vẽ)

* Tiến hành thí nghiệm:

- Đưa mối hàn của cặp nhiệt điện:
+ Vùng từ Đ T: kim điện kế bị lệch.
+ Đưa ra khỏi đầu Đ (A): kim điện kế vẫn lệch.
+ Đưa ra khỏi đầu T (B): kim điện kế vẫn tiếp tục lệch.
+ Thay màn M bằng một tấm bìa có phủ bột huỳnh quang ở phần màu tím và phần kéo dài của quang phổ khỏi màu tím phát sáng rất mạnh.

- Vậy, ở ngoài quang phổ ánh sáng nhìn thấy được, ở cả hai đầu đỏ và tím, còn có những bức xạ mà mắt không trông thấy, nhưng mối hàn của cặp nhiệt điện và bột huỳnh quang phát hiện được.
- Bức xạ ở điểm A: bức xạ (hay tia) hồng ngoại.
- Bức xạ ở điểm B: bức xạ (hay tia) tử ngoại.

II- BẢN CHẤT VÀ TÍNH CHẤT CHUNG CỦA TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI

1. Bản chất:

- Tia hồng ngoại và tia tử ngoại có cùng bản chất với ánh sáng thông thường, và chỉ khác ở chỗ, không nhìn thấy được.

2. Tính chất:

- Chúng tuân theo các định luật: truyền thẳng, phản xạ, khúc xạ, và cũng gây được hiện tượng nhiễu xạ, giao thoa như ánh sáng thông thường.