Giáo án môn Ngữ văn lớp 8 bài 94

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY –TRÒ

NỘI DUNG

*HĐ 1: Dẫn dắt vào bài (1’):

Mục tiêu: Tạo tâm thế học tập, giúp HS ý thức được nhiệm vụ học tập, hứng thú học bài mới:

GV trao đổi với HS một vấn đề về việc chuẩn bị bài ở nhà. Cuộc trao đổi trên là một cuộc hội thoại. Bài hôm nay các em sẽ được tìm hiểu về hội thoại.

*Hoạt động 2: Hình thành kiến thức cho HS:

* HD tìm hiểu mục I (24’):

Mục tiêu: nắm khái niệm vai XH, lượt lời trong hội thoại.

- HS đọc VD:

- GV? Quan hệ giữa người cô và bé Hồng là quan hệ gì? Ai vai trên, ai vai dưới?

- GV? Cách đối xử của người cô có gì đáng chê trách?

- GV? Những chi tiết nào cho thấy bé Hồng phải nén nỗi bất bình?

? Vì sao bé Hồng phải kìm nén nỗi bất bình?

- GV? Từ thái độ của bé Hồng, em rút ra được bài học gì trong việc ứng xử với người lớn hoặc người vai trên?

- GV ghi VD b lên bảng; gọi HS đọc lại VD.

- GV? Xét về quan hệ tuổi tác thì ai cao hơn?

- GV? Xét về địa vị XH thì ai có địa vị XH cao hơn?

- GV? Xét về mức độ thân tình thì quan hệ giữa ông giáo và lão hạc là mối quan hệ NTN?

- GV? Tại sao ông giáo lại gọi lão Hạc là cụ và nói là ông con mình?

? Ông giáo xưng hô là tôi thể hiện điều gì?

- GV? Lão Hạc dùng từ “vâng”để trả lời và gọi ông giáo là “ông giáo”; dùng từ “dạy” thay từ nói -> Thể hiện thái độ NTN?

- GV? Lão Hạc dùng từ “chúng mình” > Thể hiện mối quan hệ NTN?

? Từ các vấn đề trên, em hiểu vai XH là gì?

? Khi tham gia hội thoại, em cần chú ý điều gì?

I. Vai xã hội trong hội thoại:

1. Xét các VD:

a. VD - SGK trang 92 – 93:

* Nhận xét:

- Mối quan hệ giữa hai nhân vật là quan hệ thân tộc: Người cô vai trên, bé Hồng vai dưới.

- Người cô đối xử thiếu thiện chí, không phù hợp với quan hệ thân tộc ruột thịt; không đúng mực của người trên đối với người dưới.

- Bé Hồng phải kìm nén nỗi bất bình vì bé Hồng là vai dưới, có bổn phận giữ lễ độ với người trên.

b. VD:

- …bây giờ cụ ngồi xuống phản này chơi, tôi đi luộc mấy củ khoai ….; ông con mình ăn khoai, uống nước chè…

- Vâng! Ông giáo dạy phải! Đối với chúng mình thì thế là sung sướng.

(Nam Cao – Lão Hạc)

* Nhận xét:

- Tuổi tác: Lão Hạc cao hơn ông giáo.

- Địa vị XH: Ông giáo có địa vị cao hơn lão Hạc.

- Mức độ thân tình: Thân thiết, gần gũi.

- Ông giáo gọi lão Hạc là “cụ”, xưng là “ông con mình” -> Kính trọng người lớn tuổi. Xưng là “tôi” -> Thể hiện bình đẳng.

- Lão Hạc dùng từ “vâng”để trả lời và gọi ông giáo là “ông giáo”; dùng từ “dạy” thay từ nói -> Thể hiện thái độ tôn trọng, quí trọng ông giáo; dùng từ “chúng mình” -> Thể hiện thân tình, dễ dãi.

3. Kết luận: (Ghi nhớ – SGK trang 94)