Giáo án Địa lý 11 bài 5: Một số vấn đề của châu lục và khu vực - Châu Phi

Hoạt động của GV và HS

Nội dung chính

Hoạt động 1: Cả lớp/ nhóm

Bước 1: GV yêu cầu HS dựa vào hình 5.1 SGK, và vốn hiểu biết trả lời các câu hỏi:

- Nêu đặc điểm cảnh quan và khí hậu của châu Phi?

- Nguyên nhân hình thành các hoang mạc?

- Nhận xét sự phân bố và hiện trạng khai thác khoáng sản ở châu Phi?

- Hiện trạng khai thác tài nguyên rừng ở chau Phi? So sánh với Việt Nam.

- Biện pháp khắc phục tình trạng khai thác quá mức các nguồn tài nguyên trên?

Bước 2: Đại diện các nhóm trình bày kết quả, GV chuẩn kiến thức.

Hoạt động 2: Nhóm

Bước 1: GV chia lớp thành 4 nhóm, yêu cầu các nhóm dựa vào bảng 5.1, kênh chữ và thông tin bổ sung sau bài học trong SGK hãy:

- Nhóm 1: So sánh và nhận xét đặc điểm dân cư của các nước châu Phi với thế giới, rút ra kết luận.

- Nhóm 2: Từ đặc điểm dân cư, hãy phân tích những ảnh hưởng của nó.

- Nhóm 3: So sánh và nhận xét đặc điểm xã hội của các nước châu Phi với thế giới, rút ra kết luận.

- Nhóm 4: Từ đặc điểm xã hội, nêu những ảnh hưởng tác động đến phát triển KT - XH.

Bước 2: Đại diện các nhóm lên trình bày, GV chuẩn kiến thức.

Hoạt động 3: Cả lớp

Bước 1: GV yêu cầu HS dựa vào bảng 5.2 và kênh chữ SGK hãy:

- Nhận xét về tình hình phát triển kinh tế của châu Phi?

- So sánh tốc độ tăng trưởng kinh tế của châu Phi so với thế giới.

- Đóng góp vào GDP toàn cầu cao hay thấp?

- Những nguyên nhân làm cho nền kinh tế châu Phi kém phát triển?

- Châu Phi có những giải pháp nào để tháo gở những khó khăn trên?

Bước 2: GV gọi một số HS lên trình bày, các HS khác góp ý bổ sung, GV chuẩn kiến thức.

I. Một số vấn đề về tự nhiên

- Các loại cảnh quan đa dạng : Rừng xích đạo và nhiệt đới ẩm, rừng cận nhiệt đới khô, xa van và xa van rừng, hoang mạc và bán hoang mạc.

- Cảnh quan chiếm ưu thế: Hoang mạc, bán hoang mạc và xa van.

- Khí hậu đặc trưng: Khô nóng.

- Tài nguyên nổi bật:

+ Khoáng sản: Giàu kim loại đen, kim loại màu, đặc biệt là kim cương.

+ Rừng chiếm diện tích khá lớn.

- Hiện trạng: Sự khai thác tài nguyên quá mức, môi trường bị tàn phá, hiện tượng hoang mạc hóa, nguồn lợi nằm trong tay Tư Bản nước ngoài.

- Biện pháp:

+ Khai thác, sử dụng tài nguyên thiên nhiên hợp lí.

+ Tăng cường thủy lợi hóa.

+ Trồng rừng.

+ Liên kết các nước cùng hợp tác phát triển.

II. Một số vấn đề về dân cư và xã hội

1. Dân cư:

a. Đặc điểm:

- Tỷ suất sinh cao.

- Tỷ suất tử cao.

- Tỷ suất gia tăng dân số tự nhiên cao.

- Tuổi thọ trung bình thấp.

- Trình độ dân trí thấp.

b. Ảnh hưởng:

- Hạn chế đến phát triển kinh tế.

- Giảm chất lượng cuộc sống.

- Ô nhiễm môi trường.

- Chất lượng nguồn lao động thấp.

2. Xã hội:

a. Đặc điểm:

- Nhiều hủ tục lạc hậu.

- Xung đột sắc tộc.

- Bệnh tật hoành hành: HIV, sốt rét...

- Chỉ số HDI thấp.

b. Ảnh hưởng:

Gây tổn thất lớn đến sức người, sức của ® Làm chậm sự phát triển kinh tế - xã hội.

III. Một số vấn đề kinh tế:

1. Thành tựu:

Nền kinh tế phát triển theo hướng tích cực: Tốc độ tăng trưởng GDP cao, khá ổn định.

2. Hạn chế:

- Nhìn chung nền khinh tế còn phát triển chậm:

+ Quy mô nền kinh tế nhỏ bé: Chiếm 1,9 % GDP toàn cầu, nhưng chiếm 13 % dân số.

+ GDP/ người thấp.

+ Năng suất lao động thấp.

+ Cơ sở hạ tầng yếu kém.

+ Giáo dục y tế kém phát triển.

- Đa số các nước châu Phi thuộc nhóm nước kém phát triển nhất thế giới.

3. Nguyên nhân:

- Tầng bị thực dân thống trị.

- Xung đột sắc tộc.

- Khả năng quản lí yếu kém của nhà nước.

- Dân số tăng nhanh.