Soạn bài Tính thống nhất chủ đề của văn bản - Ngắn gọn nhất

Phần I

CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN

Trả lời câu 1 (trang 12 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):

Trong văn bản Tôi đi học của Thanh Tịnh, tác giả nhớ và kể lại những kỉ niệm trong ngày đầu tiên tựu trường 

Trả lời câu 2 (trang 12 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):

Những cảm xúc trong trẻo, hồn nhiên của nhân vật “tôi” trong ngày đầu tiên đi học.

Trả lời câu 3 (trang 12 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):

Chủ đề của một văn bản là đối tượng và vấn đề chính mà văn bản biểu đạt.

Phần II

TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN

Trả lời câu 1 (trang 12 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):

Văn bản Tôi đi học nói lên những kỉ niệm của tác giả về buổi tựu trường đầu tiên căn cứ vào:

- Nhan đề:

- Các từ ngữ: kỉ niệm, buổi tựu trường, lần đầu tiên đi đến trường, sách vở, bút thước, trường Mĩ Lí, …

- Các câu: "Hằng năm… nao nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường.", "Buổi mai hôm ấy…trên con đường dài và hẹp.", "Trước sân trường làng Mĩ Lí … vui tươi và sáng sủa.", "Ông đốc trường Mĩ Lí cho gọi mấy cậu học trò mới đứng lên trước lớp ba", "Một mùi hương lạ xông lên trong lớp.", "Nhưng tiếng phấn của thầy tôi gạch mạnh lên bảng đen đã đưa tôi về cảnh thật. Tôi vòng tay lên bàn…"

=> Tất cả đều thể hiện chủ đề của văn bản.

Trả lời câu 2 (trang 12 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):

Các từ ngữ, chi tiết:

- Nao nức, mơn man, những cảm giác trong sáng ấy, tưng bừng rộn rã,…

- Trang trọng, đứng đắn, lo sợ vẩn vơ, bỡ ngỡ, ngập ngừng e sợ, rụt rè, chơ vơ, vụng về lúng túng, run run theo nhịp bước rộn ràng trong các lớp, như thấy quả tim tôi ngừng đập, giật mình và lúng túng, nặng nề một cách lạ, thấy xa mẹ, …

- Chi tiết đánh rơi vở; con đường quen nhưng tự nhiên lại thấy lạ; cảm nhận khác nhau về ngôi trước buổi tựu trường và trong buổi tựu trường; khóc nức nở khi ông đốc trường gọi tên; hình ảnh con chim con; …

Trả lời câu 3 (trang 12 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):

- Văn bản phải có tính mạch lạc, có đối tượng xác định. Tất cả những yếu tố đó đều tập trung thể hiện ý đồ và cảm xúc của tác giả.

- Tính thống nhất về chủ đề còn thể hiện ở nhan đề và quan hệ giữa các phần của văn bản qua các câu văn và từ ngữ thể hiện.

Phần III

LUYỆN TẬP

Câu 1

Trả lời câu 1 (trang 13 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):

a.

* Đối tượng và vấn đề của văn bản:

- Đối tượng: rừng cọ quê tôi

- Vấn đề: sự gắn bó giữa cuộc sống người dân sông Thao với rừng cọ.

* Trình tự trình bày của văn bản:

- Phần đầu của bài văn miêu tả đời sống của cây cọ.

- Phần sau nói đến mối quan hệ giữa cây cọ và cuộc sống, sinh hoạt của con người.

- Phần cuối nói về sự gắn bó giữa con người và cây cọ.

* Các phần ý lớn trong phần thân bài đã được sắp xếp rất rành mạch, liên tục. Vì vậy, theo em không thể thay đổi được sự sắp xếp này.

b. Chủ đề của văn bản trên là: rừng cọ và sự gắn bó giữa cuộc sống người dân sông Thao đối với rừng cọ.

c. Văn bản Rừng cọ quê tôi toát lên tình cảm gắn bó giữa người dân sông Thao với rừng cọ, thể hiện ở hai câu trực tiếp nói về tình cảm đó:

- "Chẳng có nói nào đẹp như sông Thao quê tôi…"

- "Người sông Thao đi đâu rồi cũng nhớ về rừng cọ quê mình…"

d. Các từ ngữ, các câu tiêu biểu thể hiện chủ đề của văn bản: rừng cọ, cây cọ, thân cọ, búp cọ, lá cọ, chổi cọ, nón lá cọ, mành cọ, làn cọ, trái cọ,…

Câu 2

Trả lời câu 2 (trang 13 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):

- Ý có khả năng làm bài viết lạc đề là: b và d.

Câu 3

Trả lời câu 3 (trang 13 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):

Bổ sung, lựa chọn, điều chỉnh lại các từ, các ý thật sát với yêu cầu của đề bài:

a, Cứ mùa thu về, mỗi lần thấy các em nhỏ núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đến trường, lòng lại nao nức, rộn rã, xốn xang.

b, Con đường đến trường trở nên kì lạ do lòng nhân vật “tôi” đang có sự thay đổi lớn.

c, Mẹ âu yếm dắt tay “tôi” đi trên con đường làng dài và hẹp.

d, Muốn thử sức mình tự mang sách vở như một cậu học trò thực sự

e, Sân trường rộng dày đặc cả người

g, Ông đốc và thầy giáo trẻ trìu mến đón tiếp học trò

h, Sợ hãi, chơ vơ trong hàng người bước vào lớp.