Soạn bài Thực hành đọc: Vĩ tuyến 17 SGK Ngữ văn 12 tập 2 Kết nối tri thức

Câu 1

Trả lời Câu hỏi 1 trang 59 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Các yếu tố thời gian, không gian; mối liên hệ giữa người ghi chép và sự việc được kể lại.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản để thực hiện yêu cầu của đề bài

Lời giải chi tiết:

Các yếu tố thời gian, không gian; mối liên hệ giữa người ghi chép và sự việc được kể lại trong bài "Vĩ tuyến 17" trích "Gánh Gánh, Gồng Gồng" của nhà văn Xuân Phượng:

-Yếu tố thời gian:

+ Thời gian chính: Diễn ra trong khoảng thời gian từ năm 1954 đến năm 1975, tập trung vào thời kỳ chiến tranh Việt Nam.

+ Thời gian lồng ghép: 

Qua lời kể của các nhân vật, ta có thể hình dung được quãng thời gian dài hơn, từ thời Pháp thuộc đến sau chiến tranh.

Có những chi tiết gợi nhớ về quá khứ, hiện tại và tương lai đan xen nhau.

-Yếu tố không gian:

+ Không gian chính: 

Diễn ra ở nhiều địa điểm khác nhau trên khắp Việt Nam, từ vĩ tuyến 17 đến Sài Gòn, Huế, Hà Nội,...

Tập trung chủ yếu vào chiến trường và hậu phương.

+ Không gian khác: 

Qua lời kể của các nhân vật, ta có thể hình dung được không gian rộng lớn hơn, bao gồm cả nước ngoài.

Có những chi tiết gợi nhớ về quê hương, gia đình,...

-Mối liên hệ giữa người ghi chép và sự việc được kể lại:

+ Người ghi chép: 

Là một nhà văn, nhà báo trực tiếp tham gia vào cuộc chiến tranh.

Có mặt ở nhiều chiến trường, chứng kiến nhiều sự kiện lịch sử quan trọng.

+ Sự việc được kể lại: 

Là những câu chuyện có thật về những con người, những sự kiện trong chiến tranh Việt Nam.

Được ghi chép lại một cách chân thực, sinh động, qua góc nhìn của người trong cuộc.

+ Mối liên hệ: 

Người ghi chép là người chứng kiến và ghi chép lại những sự kiện lịch sử.

Có mối quan hệ gắn bó với những nhân vật trong câu chuyện.

Sử dụng ngòi bút của mình để phản ánh hiện thực chiến tranh một cách chân thực, khách quan.

-Ý nghĩa:

+ Các yếu tố thời gian, không gian và mối liên hệ giữa người ghi chép và sự việc được kể lại góp phần tạo nên giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo cho tác phẩm.

+ Giúp người đọc hiểu rõ hơn về cuộc chiến tranh Việt Nam, về những con người đã chiến đấu và hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc.

+ Khơi gợi lòng yêu nước, lòng căm thù giặc và ý chí quyết tâm bảo vệ Tổ quốc trong mỗi người đọc.

Câu 2

Trả lời Câu hỏi 2 trang 59 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Sự việc, con người để lại ấn tượng sâu sắc với tác giả.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản để thực hiện yêu cầu của đề bài.

Lời giải chi tiết:

Sự kiện, con người để lại ấn tượng sâu sắc với tác giả trong bài Vĩ tuyến 17

-"Vĩ tuyến 17" là tập truyện ký chiến tranh ghi chép lại những trải nghiệm của tác giả trong thời kỳ Chiến tranh Việt Nam. Qua những miêu tả sống động và những câu chuyện xúc động, Xuân Phượng phơi bày những thực tế khắc nghiệt của chiến tranh và tác động sâu sắc của nó đến cuộc sống của những người dân bình thường.

-Nhiều sự kiện và nhân vật trong tác phẩm đã để lại ấn tượng sâu sắc với tác giả. Những điều này bao gồm:

+ Sức sống mãnh liệt của người dân Việt Nam: Giữa sự tàn khốc và tuyệt vọng của chiến tranh, tác giả đã chứng kiến tinh thần kiên cường và bất khuất của người dân Việt Nam. Quyết tâm sinh tồn và hy vọng không ngừng nghỉ của họ đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng tác giả.

+ Sự hy sinh của lính tráng và dân thường: Những câu chuyện trong tác phẩm chứa đầy những miêu tả về những hy sinh to lớn của lính tráng và dân thường trong chiến tranh. Những cuộc gặp gỡ trực tiếp của tác giả với những cá nhân này, những người đã dũng cảm đối mặt với cái chết và gian khổ, đã bồi dưỡng cho cô một lòng biết ơn sâu sắc về lòng dũng cảm và sự vị tha của họ.

+ Tình đồng đội và mối liên kết được hun đúc trong chiến tranh: Bất chấp những khủng khiếp của chiến tranh, tác giả cũng quan sát thấy những mối liên kết đồng đội và tình bạn mạnh mẽ nảy sinh giữa những người chiến đấu vì một mục tiêu chung. Những kết nối này mang lại sự an ủi và sức mạnh khi đối mặt với nghịch cảnh.

+ Những hành động tàn bạo của chiến tranh: Tác giả không ngần ngại miêu tả sự tàn bạo và dã man của chiến tranh. Những câu chuyện rùng rợn này là lời nhắc nhở mạnh mẽ về giá trị con người của xung đột và tác động tàn khốc của nó đối với các cá nhân và cộng đồng.

+ Niềm hy vọng hòa bình không lay chuyển: Bất chấp bóng tối và tuyệt vọng của chiến tranh, tác giả không bao giờ đánh mất hy vọng về hòa bình và một tương lai tốt đẹp hơn. Chủ đề hy vọng tiềm ẩn này mang đến một cảm giác lạc quan và kiên cường trong suốt tác phẩm.

Câu 3

Trả lời Câu hỏi 3 trang 59 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Hiện thực đời sống lịch sử - xã hội được phản ánh qua văn bản.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản để thực hiện yêu cầu. Chú ý các từ ngữ nói về hiện thực được sử dụng trong bài

Lời giải chi tiết:

Hiện thực đời sống lịch sử - xã hội được phản ánh qua văn bản "Vĩ tuyến 17"

*"Vĩ tuyến 17" là tập truyện ký chiến tranh của nhà văn Xuân Phượng, được xuất bản lần đầu tiên vào năm 1976. Tác phẩm là tập hợp những câu chuyện chân thực, sống động về cuộc sống của người dân Việt Nam trong thời kỳ chiến tranh chống Mỹ cứu nước, đặc biệt là ở khu vực vĩ tuyến 17 - ranh giới tạm thời chia cắt hai miền Nam, Bắc.

*Qua những trang viết của Xuân Phượng, hiện thực đời sống lịch sử - xã hội trong thời kỳ chiến tranh được phản ánh một cách chân thực, rõ nét:

-Nỗi đau chiến tranh:

+Chiến tranh đã mang đến những đau thương, mất mát to lớn cho người dân Việt Nam. Nhiều gia đình ly tán, vợ xa chồng, con mồ côi cha mẹ.

+Bom đạn tàn phá ruộng vườn, nhà cửa, khiến người dân phải sống trong cảnh màn trời chiếu đất, thiếu thốn về vật chất.

+Cái chết luôn rình rập, gieo rắc nỗi sợ hãi và ám ảnh trong lòng người dân.

- Lòng yêu nước, căm thù giặc:

+Bất chấp chiến tranh tàn khốc, người dân Việt Nam vẫn giữ vững tinh thần yêu nước, căm thù giặc.

+Họ sẵn sàng hy sinh tất cả để bảo vệ quê hương, đất nước.

+Lòng yêu nước được thể hiện qua những hành động cụ thể như: tham gia quân đội, du kích, ủng hộ tiền của cho chiến tranh,...

-Tinh thần đoàn kết, tương trợ:

+Trong hoàn cảnh khó khăn, gian khổ, người dân Việt Nam đã đoàn kết, tương trợ lẫn nhau để cùng nhau vượt qua.

+Họ chia sẻ thức ăn, thuốc men, giúp đỡ nhau xây dựng nhà cửa, chăm sóc trẻ mồ côi,...

+Tinh thần đoàn kết, tương trợ là nguồn sức mạnh to lớn giúp người dân Việt Nam chiến thắng kẻ thù.

- Niềm tin vào tương lai:

+Dù phải đối mặt với nhiều khó khăn, thử thách, người dân Việt Nam vẫn luôn giữ vững niềm tin vào tương lai tươi sáng.

+Họ tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, tin vào chiến thắng cuối cùng trong cuộc chiến tranh chống Mỹ cứu nước.

+Niềm tin vào tương lai là động lực giúp người dân Việt Nam vượt qua mọi khó khăn, gian khổ.

- Ngoài ra, "Vĩ tuyến 17" còn phản ánh:

+Sức sống mãnh liệt của con người Việt Nam trước bom đạn tàn phá.

+Hình ảnh người lính Cụ Hồ dũng cảm, kiên cường trên chiến trường.

+Vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ Việt Nam trong chiến tranh.

*Kết luận: "Vĩ tuyến 17" là một tác phẩm có giá trị hiện thực và nhân đạo sâu sắc. Tác phẩm đã góp phần tái hiện một cách chân thực, sinh động hiện thực đời sống lịch sử - xã hội của người dân Việt Nam trong thời kỳ chiến tranh chống Mỹ cứu nước. Qua đó, tác phẩm khẳng định tinh thần yêu nước, căm thù giặc, tinh thần đoàn kết, tương trợ và niềm tin vào tương lai của người dân Việt Nam.

Câu 4

Trả lời Câu hỏi 4 trang 59 SGK Văn 12 Kết nối tri thức

Cảm xúc cá nhân và văn phong của tác giả.

Phương pháp giải:

Qua những trang viết của Xuân Phượng, cảm xúc cá nhân và văn phong của tác giả được thể hiện một cách rõ nét:

- Cảm xúc cá nhân:

+Sự đồng cảm và lòng trắc ẩn: Xuân Phượng thể hiện sự đồng cảm sâu sắc với nỗi đau khổ của người dân Việt Nam trong chiến tranh. Bà miêu tả một cách sống động nỗi đau, mất mát và sự kiên cường của họ, gợi lên một cảm giác kết nối cảm xúc mạnh mẽ với người đọc.

+Sự tức giận và phẫn nộ: Tức giận và phẫn nộ của tác giả đối với những tội ác chiến tranh thể hiện rõ ràng trong văn phong của bà. Bà không ngại vạch trần sự tàn bạo và vô nghĩa của cuộc xung đột, lên án bạo lực đối với những người vô tội.

+Lòng tự hào và ngưỡng mộ: Xuân Phượng bày tỏ lòng tự hào và ngưỡng mộ sâu sắc đối với lòng dũng cảm, quyết tâm và sự kiên cường của người dân Việt Nam. Bà nhấn mạnh tinh thần bất khuất và hy vọng không lay chuyển của họ trước nghịch cảnh to lớn.

+Nỗi buồn và đau buồn: Những mất mát và nỗi buồn cá nhân của tác giả được đan xen vào câu chuyện, tạo thêm một lớp poignancy và tính xác thực cho văn phong của bà. Bà thương tiếc những người lính và dân thường đã ngã xuống, ghi lại tác động sâu sắc của chiến tranh đối với các cá nhân và cộng đồng.

- Văn phong:

+Sự đơn giản và trực tiếp: Tác giả sử dụng một phong cách viết đơn giản và không trang trí, cho phép sức mạnh của những câu chuyện và cảm xúc mà chúng gợi lên chiếm vị trí trung tâm.

+Hình ảnh sống động và chi tiết giác quan: Văn phong của Xuân Phượng rất phong phú với hình ảnh sống động và chi tiết giác quan, khiến cho các cảnh và nhân vật trở nên sống động trước mắt người đọc. Bà vẽ nên một bức tranh hiệu quả về tác động của chiến tranh đối với cảnh quan và cuộc sống của người dân.

+Sự cộng hưởng cảm xúc: Khả năng kết nối với người đọc ở mức độ cảm xúc là một dấu ấn trong phong cách viết của tác giả. Bà gợi lên sự đồng cảm, tức giận, tự hào và đau buồn, thu hút người đọc vào trung tâm của câu chuyện chiến tranh.

+Tính khách quan của báo chí: Bất chấp những trải nghiệm và cảm xúc cá nhân của mình, Xuân Phượng vẫn giữ được một mức độ khách quan của báo chí trong văn phong của mình. Bà trình bày các sự kiện và nhân vật một cách thực tế và không thiên vị, cho phép người đọc đưa ra kết luận của riêng mình.

-Nhìn chung, cảm xúc cá nhân và văn phong của Xuân Phượng trong "Vĩ tuyến 17" kết hợp để tạo nên một tác phẩm văn học mạnh mẽ và cảm động, ghi lại bản chất của Chiến tranh Việt Nam và giá trị con người trong xung đột.