Soạn bài: Ông Trạng thả diều trang 104 SGK Tiếng Việt 4 tập 1

Nội dung

Ca ngợi chú bé Nguyễn Hiền thông minh, có ý chí vượt khó nên đã đỗ Trạng Nguyên khi mới 13 tuổi.

Bài 1

Kể lại ngắn gọn truyện "Ông Trạng thả diều"?

Gợi ý:

Con đọc lại câu chuyện Ông Trạng thả diều, rồi tóm tắt lại những chi tiết chính.

Trả lời:

Kể lại ngắn gọn truyện "Ông Trạng thả diều".

Dưới thời vua Trần Nhân Tông có một gia đình nông dân nghèo sinh được đứa con trai đặt tên là Nguyễn Hiền.

Chú bé rất thích chơi diều. Lên 6 tuổi đi học; học rất thông minh, học đến đâu nhớ đến đó. Vì nhà nghèo phải nghỉ học, nhưng cậu xin thầy đứng ngoài lớp nghe giảng, vừa chăn trâu vừa học, bắt đom đóm bỏ vào vỏ trứng làm đèn để học, dùng lá chuối khô thay giấy để tập viết, để làm bài. Chữ tốt văn hay nổi tiếng.

Năm 13 tuổi, Nguyễn Hiền đi thi. Cậu bé thả diều đã đậu Trạng nguyên, vị Trạng nguyên trẻ nhất nước Nam ta.

Bài 2

Tìm những chi tiết nói lên tư chất thông minh của Nguyễn Hiền?

Gợi ý:

Con đọc đoạn văn thứ nhất và thứ hai.

Trả lời:

Những chi tiết nói lên tư chất thông minh của Nguyễn Hiền: còn bé tí đã biết làm diều để chơi, lên 6 tuổi đi học, học đến đâu nhớ và hiểu đến đó, mỗi ngày có thế học thuộc 20 trang sách; nổi tiếng văn hay chữ tốt, mới 13 tuổi đã đỗ Trạng nguyên.

Bài 3

Nguyễn Hiền ham học và chịu khó như thế nào?

Trả lời:

Nguyễn Hiền rất ham học và chịu khó. Nhà nghèo phải nghỉ học nhưng cậu vẫn chịu khó và tìm mọi cách để học tập. Cậu xin thầy đứng ngoài lớp nghe giảng; mượn vở về học; sách vở của chú là lưng trâu, nền cát; bút là ngón tay, mảnh gạch vỡ, đèn học là vỏ trứng thả đom đóm vào trong. Chú làm bài thi vào Lá chuối khô và nhờ bạn xin thầy chấm hộ.

Tấm gương ham học và chịu khó của chú bé Nguyễn Hiền thật đáng cảm phục.

Bài 4

Vì sao chủ bé Hiền được gọi là "ông Trạng thả diều"?

Gợi ý:

Nguyễn Hiền cùng với diều có gì gắn bó với nhau?

Trả lời:

Chú bé Hiền được gọi là "ông Trạng thả diều" vì chú rất ham thả diều, còn bé tí đã biết làm lấy diều để chơi, vừa chăn trâu vừa thả diều, vừa đi học vừa chơi diều, trước khi đi thi còn chơi diều. Chú đỗ Trạng nguyên năm 13 tuổi - cái tuổi còn chơi diều.

Bài 5

Tục ngữ hoặc thành ngữ nào dưới đây nói đúng ý nghĩa của câu chuyện trên?

     a. Tuổi trẻ tài cao.

     b. Có chí thì nên.

     c. Công thành danh toại.

Gợi ý:

- Tuổi trẻ tài cao: Để nói về những người dù còn trẻ tuổi nhưng rất có tài.

- Có chí thì nên: Những người ý chí thì nhất định sẽ thành công.

- Công thành danh toại: Công danh và sự nghiệp đều được như ý

Con lựa chọn một câu thành ngữ, tục ngữ phù hợp nhất với ý nghĩa câu chuyện.

Trả lời:

Học tập cần có trí thông minh, có chí, có hoàn cảnh thuận lợi... Nguyễn Hiền tuy gặp hoàn cảnh khó khăn, nhưng chú có tư chất thông minh và rất ham học lại chịu khó nên đã đạt kết quả cao và thành tài. Câu thành ngữ: "Tuổi trẻ tài cao" và câu tục ngữ: "Có chí thì nên" nói đúng ý nghĩa của câu chuyện "Ông Trạng thả diều".

Bài đọc

Ông Trạng thả diều

   Vào đời vua Trần Thái Tông, có một gia đình nghèo sinh được cậu con trai đặt tên là Nguyễn Hiền. Chú bé rất ham thả diều. Lúc còn bé, chú đã biết làm lấy diều để chơi. Lên sáu tuổi, chú học ông thầy trong làng. Thầy phải kinh ngạc vì chú học đến đâu hiểu ngay đến đó và có trí nhớ lạ thường. Có hôm, chú thuộc hai mươi trang sách mà vẫn có thì giờ chơi điều. 

   Sau vì nhà nghèo quá, chú phải bỏ học. Ban ngày, đi chăn trâu, dù mưa gió thế nào, chú cũng đứng ngoài lớp học nghe giảng nhờ. Tối đến, chú đợi bạn học thuộc bài mới mượn vở về học. Đã học thì cũng phải đèn sách như ai nhưng sách của chú là lưng trâu, nền cát, bút là ngón tay hay mảnh gạch vỡ; còn đèn là vỏ trứng thả đom đóm vào trong. Bận làm, bận học như thế mà cánh diều của chú vẫn bay cao, tiếng sáo vẫn vi vút tầng mây. Mỗi lần có kì thi ở trường, chú làm bài vào lá chuối khô và nhờ bạn xin thầy chấm hộ. Bài của chú chữ tốt văn hay, vượt xa các học trò của thầy.

   Thế rồi, vua mở khoa thi. Chú bé thả diều đỗ Trạng nguyên. Ông Trạng khi ấy mới có mười ba tuổi. Đó là Trạng nguyên trẻ nhất của nước Nam ta.

(theo TRINH ĐƯỜNG)

- Trạng: tức Trạng Nguyên, người đỗ đầu kì thi cao nhất thời xưa.

- Kinh ngạc: cảm thấy rất lạ trước điều hoàn toàn không ngờ