Soạn bài Luyện tập viết đoạn văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm (chi tiết)

Phần I

Từ sự việc và nhân vật đến đoạn văn tự sự có yếu tố miêu tả và biểu cảm.

Cho các sự việc và nhân vật sau:

a. Chẳng may em đánh vỡ một lọ hoa đẹp.

b. Em giúp một bà cụ qua đường vào lúc đông người và xe cộ qua lại.

c. Em nhận được một món quà bất ngờ ngày sinh nhật hay lễ tết

Hãy xây dựng một đoạn văn tự sự có sự dụng yếu tố miêu tả, biểu cảm.

Trả lời:

Chọn sự việc b.

Xây dựng một đoạn văn tự sự có sử dụng các yếu tố miêu tả và biểu cảm. Có thể theo các bước sau đây.

- Bước một: Lựa chọn sự việc chính: Em giúp một bà cụ qua đường lúc đông người và nhiều xe cộ.

- Bước hai: Lựa chọn ngôi kể. (Người kế ở ngôi thứ nhất, xưng em).

- Bước ba: Xác định thứ tự kể.

+ Hoàn cảnh gặp bà cụ.

+ Hình dáng, khuôn mặt, hành động của cụ lúc ấy ra sao.

+ Em giúp đỡ cụ thế nào? Trò chuyện gì với cụ.

- Bước bốn: Xác định các yếu tố miêu tả và biểu cảm dùng trong đoạn văn tự sự sẽ viết: Đó là bà cụ như thế nào? Bà lúng túng, sợ sệt khi qua đường ra sao? (miêu tả). Tình cảm và thái độ của em khi thấy bà cụ như thế? (biểu cảm)...

- Bước năm: Viết thành đoạn văn kể chuyện, kết hợp các yếu tố miêu tả và biểu cảm sao cho hợp lí.

Phần II

LUYỆN TẬP

Câu 1

Trả lời câu 1 (trang 84 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):

Cho sự việc và nhân vật sau đây: Sau khi bán chó, lão Hạc sang báo cho ông giáo biết. Học sinh đóng vai ông giáo viết một đoạn văn kế lại giây phút lão Hạc sang báo tin bán chó với vẻ mặt và tâm trạng đau khổ.

Lời giải chi tiết:

     Lão Hạc là hàng xóm của tôi, lão sống một mình cùng một con chó Vàng, lão yêu quý nó lắm. Hàng ngày lão vẫn sang tỉ tê với tôi chuyện bán con Vàng, tôi biết lão yêu con Vàng như yêu chính đứa con, đứa cháu ruột của mình, chẳng đời nào lão chịu bán đâu. Thế mà sáng nay, lão vừa sang nhà tôi đã vội vàng báo ngay "Cậu Vàng đi đời rồi ông giáo ạ!". Trong giọng nói, tôi thấy có cái gì đó đang nghẹn lại nơi cổ họng. Lão cứ cố tỏ ra vui vẻ nhưng cái mặt cười như sắp mếu của lão khiến tôi thương lão vô cùng. Đang ngồi trò chuyện tự nhiên lão mếu máo khóc như con nít. Lão Hạc cứ tự trách mình và kể lại tỉ mỉ chuyện lão bán con chó. Lão tự tưởng tượng ra con Vàng trách lão tệ bạc, rồi cứ thế lão dằn vặt vì "đánh lừa một con chó". Tôi dù có an ủi thì lão vẫn cảm thấy chua xót và đau đớn khi bán cậu Vàng mà lão yêu quý.

Câu 2

Trả lời câu 2 (trang 84 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):

Tìm trong truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao đoạn văn kể lại giây phút trên. Sau đó so sánh với đoạn văn mình vừa viết để rút ra nhận xét.

Lời giải chi tiết:

- Trong truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao, đoạn văn kể lại giây phút trên:

“Hôm sau lão Hạc sang nhà tôi chơi. Vừa thấy tôi lão báo ngay:

- Cậu Vàng đi đời rồi ông giáo ạ!

- Cụ bán rồi.
- Bán rồi. Họ vừa bắt xong.

Lão cố làm ra vẻ vui vẻ. Nhưng trông lão cười như mếu và đôi mắt lão ầng ậng nước, tôi muốn ôm choàng lấy lão mà òa lên khóc. Bây giờ thì tôi không xót xa năm quyến sách của tôi quá như trước nữa. Tôi chỉ ái ngại cho lão Hạc. Tôi hỏi cho có chuyện:

- Thế nó cho bắt à?

Mặt lão dột nhiên co dúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít. Lão hu hu khóc...”.

(Nam Cao - Lão Hạc)

- Nhờ có sự kết hợp giữa yếu tố miêu tả và biểu cảm mà tác giả:

   + Khắc họa rõ nét một cách đặc sắc hình ảnh lão Hạc và những diễn biến tâm trạng phức tạp của nhân vật.

   + Người đọc cảm nhận rõ ràng nỗi đau, sự dằn vặt tới tột cùng cảm xúc khi phải bán "cậu Vàng".

   + Có hai lớp biểu cảm: của nhân vật "tôi" và của lão Hạc.