Soạn bài Luyện tập vận dụng kết hợp các phương thức biểu đạt trong bài văn nghị luận siêu ngắn

Phần I

I - LUYỆN TẬP TRÊN LỚP

Trả lời câu 1 trang 158 SGK Ngữ văn 12, tập 1 

-Trong một đoạn/bài văn nghị luận, cần vận dụng kết hợp các phương thức biểu đạt tự sự, miêu tả và biểu cảm vì các phương thức này hỗ trợ đắc lực cho phương thức nghị luận, giúp trình bày các luận cứ sống động, rõ ràng và thuyết phục hơn.

- Để việc vận dụng các phương thức biểu đạt đó đạt hiệu quả nghị luận cần chú ý: các phương thức này giữ đúng vai trò hỗ trợ (nghị luận là phương thức chính), phải phục vụ cho việc làm rõ luận điểm, không được làm vỡ mạch nghị luận của bài/đoạn văn.

Trả lời câu 2 trang 158+159 SGK Ngữ văn 12, tập 1 

- Nói như vậy đúng. Trong nhiều trường hợp, để bài văn nghị luận thuyết phục hơn thì người viết/nói phải có khả năng vận dụng kết hợp phương thức biểu đạt thuyết minh vì phương thức này giúp cung cấp những tri thức khoa học giúp người nghe/đọc hiểu biết rõ ràng, đúng đắn về vấn đề được bàn bạc, từ đó tăng tính hiệu quả và thuyết phục cho mục đích nghị luận.

VD: Đoạn trích Không để chỉ số tăng trưởng GDP làm lạc hướng chúng ta có mục đích nghị luận là bàn bạc về việc cần đánh giá thêm chỉ số GNP bên cạnh chỉ số GDP để đánh giá thu nhập bình quân của người Việt Nam. Để đạt mục đích trên, Hải Văn còn sử dụng phương thức thuyết minh để người đọc hiểu rõ các thuật ngữ GDP và GNP, từ đó mà hiểu quan điểm của tác giả.

Trả lời câu 3 trang 159+160+161 SGK Ngữ văn 12, tập 1 

a. Xác định chủ đề: "Thơ Tố Hữu là thơ trữ tình chính trị".

b. Tìm và sắp xếp các luận điểm theo dàn ý rành mạch, hợp lý:

+ Giới thiệu về nhà thơ Tố Hữu.

+ Giải thích thế nào là thơ trữ tình chính trị.

+ Phân tích các biểu hiện của thơ trữ tình chính trị Tố Hữu (lý tưởng lớn, niềm vui lớn, lẽ sống lớn).

+ Đánh giá khái quát về giá trị của đặc điểm và giá trị của thơ Tố Hữu.

c. Cần vận dụng thêm các phương thức biểu đạt khác để đạt hiệu quả:

+ Phương thức thuyết minh: khi giới thiệu ngắn gọn về Tố Hữu.

+ Phương thức biểu cảm, miêu tả, tự sự khi phân tích các khía cạnh của thơ trữ tình chính trị của Tố Hữu.

Phần II

II - LUYỆN TẬP Ở NHÀ

Trả lời câu 1 trang 161 SGK Ngữ văn 12, tập 1 

- Hai nhận định a và b đều sai vì cái hay của đoạn/bài văn nghị luận không phụ thuộc vào việc có hay không, nhiều hay ít các phương thức biểu đạt được vận dụng kết hợp. Không nên xem nhẹ và cũng không nên lạm dụng các phương thức biểu đạt hỗ trợ. Việc kết hợp cần đúng chỗ, đúng lúc, phục vụ hợp lý và hiệu quả cho mục đích nghị luận.

Trả lời câu 2 trang 161+162 SGK Ngữ văn 12, tập 1

     Cuộc sống ngày càng phát triển, con người ngày càng bị cuốn vào những guồng quay của công việc, phải vật lộn với cuộc sống để kiếm tiền, đã có nhiều người kiếm tiền bằng mọi cách, đánh đổi cả danh dự tôn nghiêm của mình. Trước thực trạng đó, có ý kiến cho rằng “người nông dân chỉ cần thương người tiêu dùng một chút đã không nhẫn tâm tưới thuốc độc lên rau củ quả, để đào huyệt chôn đồng bào và tự chôn sống chính mình”. Ý kiến trên đã nêu lên vấn đề hết sức nhức nhối trong xã hội hiện nay, đó là kiếm tiền trên sức khỏe và sinh mạng của người khác. Chỉ vì đồng tiền mà họ nhẫn tâm làm hại lẫn nhau, vì đồng tiền nhiều người bán ra thị trường những sản phẩm kém chất lượng, người nông dân tưới cả thuốc độc lên nông sản, những hành động trên gây ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe của con người. Khi sử dụng những sản phẩm đó, con người sẽ mắc phải những căn bệnh mà phải đánh đổi bằng cả tính mạng của mình. Trung bình 2 giờ đồng hồ đã có 30 người chết vì bệnh ung thư, nguyên nhân nào khiến con người có thể ác với nhau như vậy? Có lẽ do ý thức của con người, vì đồng tiền mà họ có thể làm mọi thứ. Dù hiểu rằng hành động của bản thân là sai là đầu độc đồng bào, tự chôn sống mình, họ vẫn không cần quan tâm. Điều đó còn xuất phát từ sự vô cảm, thiếu tình thương của con người. Vậy làm thế nào để khắc phục được tình trạng trên và để con người biết yêu thương nhau hơn? Trước hết mỗi chúng ta cần phải có ý thức, trách nhiệm trước những hành vi của mình, tuyên truyền cho mọi người hiểu về tác hại của những hành động sai trái. Mỗi người trong chúng ta hãy phải biết đấu tranh, phê phán trước những hành vi kiếm tiền trên sức khỏe, tính mạng của người khác để cuộc sống trở nên tốt đẹp hơn.

=> Đoạn văn kết hợp phương thức nghị luận với phương thức thuyết minh và miêu tả.