Soạn bài Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga SGK Ngữ văn 9 tập 1 Cánh diều

1

Trả lời Câu hỏi 1 Đọc hiểu trang 41 SGK Văn 9 Cánh diều

Chú ý việc sử dụng từ ngữ mang sắc thái Nam Bộ trong cả đoạn trích

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, tìm các từ ngữ mang sắc thái Nam Bộ

Lời giải chi tiết:

Các từ ngữ mang sắc thái Nam Bộ: đàng, vô, mầy, nầy, vầy, chưa hãn dạ nầy…

2

Trả lời Câu hỏi 2 Đọc hiểu trang 41 SGK Văn 9 Cánh diều

Chú ý các chi tiết miêu tả hành động trượng nghĩa của Lục Vân Tiên

Phương pháp giải:

Đọc kĩ những câu thơ miêu tả hành động và lời nói của Lục Vân Tiên

Lời giải chi tiết:

Các chi tiết: bẻ cây làm gậy, xông vô, kêu rằng…, tả đột hữu xông, dẹp lũ kiến chòm ong…

3

Trả lời Câu hỏi 3 Đọc hiểu trang 42 SGK Văn 9 Cánh diều

Lời đối thoại giữa hai nhân vật chính thể hiện phẩm chất gì của họ?

Phương pháp giải:

Chú ý đoạn đối thoại của hai nhân vật chính

Lời giải chi tiết:

- Lục Vân Tiên: dũng cảm, văn võ song toàn, hành hiệp trượng nghĩa, trọng lễ giáo, coi trọng nghĩa khí, làm việc thiện không phải vì muốn được đền ơn.

- Kiều Nguyệt Nga: thùy mị, nết na, khuê các, có học thức, băn khoăn, xem trọng ơn nghĩa, muốn đền ơn cứu mạng của Lục Vân Tiên

4

Trả lời Câu hỏi 4 Đọc hiểu trang 43 SGK Văn 9 Cánh diều

Nguyệt Nga đã thể hiện lòng biết ơn với Lục Vân Tiên thế nào?

Phương pháp giải:

Chú ý lời thoại của Kiều Nguyệt Nga

Lời giải chi tiết:

Cách xưng hô “quân tử”, “tiện thiếp" khiêm nhường; cách nói năng văn vẻ, dịu dàng, mực thước, cách trình bày vấn đề rõ ràng, khúc chiết, vừa đáp ứng đầy đủ những điều thăm hỏi ân cần của Lục Vân Tiên, vừa thể hiện chân thành niềm cảm kích, xúc động của mình. Nàng thấy rất áy náy, băn khoăn tìm cách trả ơn chàng, đủ hiểu rằng có đền đáp đến mấy cũng là chưa đủ

5

Trả lời Câu hỏi 5 Đọc hiểu trang 44 SGK Văn 9 Cánh diều

Vân Tiên đã có hành động thế nào trước thái độ của Nguyệt Nga?

Phương pháp giải:

Chú ý cách đối đáp của Lục Vân Tiên với Kiều Nguyệt Nga

Lời giải chi tiết:

Khi nghe họ nói muốn được lạy tạ ơn, Vân Tiên đã gạt đi ngay, từ chối cả lời mời về thăm nhà Nguyệt Nga để cha nàng đền đáp: “Làm ơn há dễ trông người trả ơn”. Dường như với Vân Tiên, làm việc nghĩa là một bổn phận, một lẽ tự nhiên của một con người chân chính: “Nhớ câu kiến nghĩa bất vi – Làm người thế ấy cũng phi anh hùng”. Lời Vân Tiên chắc nịch vừa để đối chứng, phê phán những kẻ tầm thường, vừa khẳng định việc mình làm là hiển nhiên, thuộc căn cốt, gốc rễ trong lẽ sống của mình.

1

Trả lời Câu hỏi 1 CH cuối bài trang 44 SGK Văn 9 Cánh diều

Có thể chia đoạn trích làm mấy phần? Trình bày nội dung chính của từng phần.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, rút ra nội dung chính

Lời giải chi tiết:

Bố cục: 2 phần

- Phần 1 (từ đầu -> “thân vong”): Lục Vân Tiên đánh cướp.

- Phần 2 (còn lại): Lục Vân Tiên gặp Kiều Nguyệt Nga

2

Trả lời Câu hỏi 2 CH cuối bài trang 44 SGK Văn 9 Cánh diều

"Nhân vật trong truyện thơ Nôm thường được chia thành hai tuyến đối lập nhau", đặc điểm đó được thể hiện như thế nào trong đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản và kiến thức ngữ văn về truyện thơ Nôm

Lời giải chi tiết:

Hai tuyến đối lập bao gồm:

- Lục Vân Tiên, Kiều Nguyệt Nga: phe chính nghĩa, ngay thẳng, lương thiện, trọng nghĩa khí…

- Phong Lai: phe phản diện, hung dữ, gian ác…

3

Trả lời Câu hỏi 3 CH cuối bài trang 44 SGK Văn 9 Cánh diều

Phân tích nhân vật Lục Vân Tiên và Kiều Nguyệt Nga, từ đó làm rõ những nét tính cách nổi bật của người dân Nam Bộ được thể hiện qua đoạn trích.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, phân tích nhân vật và liên hệ thực tế

Lời giải chi tiết:

- Hình ảnh Lục Vân Tiên được khắc họa qua mô típ ở truyện Nôm truyền thống: Một chàng trai tài giỏi cứu một cô gái thoát hiểm nghèo, từ ân nghĩa đến tình yêu. Hành động đánh cướp, trước hết bộc lộ tính cách anh hùng, tài năng và tấm lòng vị nghĩa của Lục Vân Tiên. Vẻ đẹp của Lục Vân Tiên là vẻ đẹp riêng của con người dũng tướng. Chàng chỉ có một mình, trong khi bọn cướp đông người, gươm giáo đầy đủ, thanh thế lẫy lừng. Vậy mà Vân Tiên vẫn can đảm “bẻ cây làm gậy” xông vào đánh cướp. Thái độ cư xử với Kiều Nguyệt Nga sau khi đánh cướp lại bộc lộ tư cách con người chính trực, hào hiệp, khiêm tốn, giản dị, trọng nghĩa khinh tài và cũng rất từ tâm nhân hậu. Thấy hai cô gái còn chưa hết hãi hùng, Vân Tiên “động lòng” tìm cách an ủi họ: “Ta đã trừ dòng lâu la” và ân cần hỏi han, cho thấy chàng rất đàng hoàng, chững chạc. Khi nghe họ nói muốn được lạy tạ ơn, Vân Tiên đã gạt đi ngay, từ chối cả lời mời về thăm nhà Nguyệt Nga để cha nàng đền đáp: “Làm ơn há dễ trông người trả ơn”. Dường như với Vân Tiên, làm việc nghĩa là một bổn phận, một lẽ tự nhiên của một con người chân chính: “Nhớ câu kiến nghĩa bất vi – Làm người thế ấy cũng phi anh hùng”. Với những nét tính cách đó, hình ảnh Lục Vân Tiên là một hình ảnh đẹp, là hình ảnh lý tưởng mà Nguyễn Đình Chiểu gửi gắm niềm tin và ước vọng của mình.

- Kiều Nguyệt Nga là một cô gái thuỳ mị, nết na, có học thức. Cô là một con người đằm thắm, ân tình, cư xử có trước có sau. Với nàng, Vân Tiên không chỉ cứu mạng, mà còn cứu cả cuộc đời trong trắng của nàng: “Lâm nguy chẳng gặp giải nguy – Tiết trăm năm cũng bỏ đi một hồi”. Nàng coi đó là ơn trọng và áy náy, băn khoăn tìm cách trả ơn dù biết rằng có đền đáp bao nhiêu cũng chưa đủ: “Lấy chi cho phải tấm lòng cùng ngươi”.

4

Trả lời Câu hỏi 4 CH cuối bài trang 44 SGK Văn 9 Cánh diều

Phân tích đặc điểm ngôn ngữ đối thoại của các nhân vật được thể hiện trong đoạn trích.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ lời đối thoại của nhân vật và kiến thức về đối thoại

Lời giải chi tiết:

Ngôn ngữ: mộc mạc, bình dị, gần với lời nói thông thường và mang màu sắc địa phương Nam bộ. Nó có phần thiếu chau chuốt, uyển chuyển nhưng phù hợp với ngôn ngữ người kể chuyện, rất tự nhiên, dễ đi vào quần chúng. Ngôn ngữ đa dạng, phù hợp với diễn biến tình tiết.

- Vân Tiên : mạnh mẽ, dứt khoát, hùng hồn (với Phong Lai), nhẹ nhàng với Nguyệt Nga.

- Phong Lai : hung dữ, ngạo mạn, gian ác và vô học.

- Nguyệt Nga : dịu dàng khuê các, đoan trang.

5

Trả lời Câu hỏi 5 CH cuối bài trang 44 SGK Văn 9 Cánh diều

Tìm hiểu chủ đề của văn bản Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga và cho biết căn cứ để xác định chủ để đó. Tư tưởng và tình cảm của tác giả được thể hiện trong đoạn trích như thế nào?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, đưa ra nội dung để khái quát lên chủ đề

Lời giải chi tiết:

Chủ đề: khát vọng giúp đời và những phẩm chất tốt đẹp của con người. Căn cứ xác định dựa vào hành động, lời nói, cử chỉ của nhân vật Lục Vân Tiên và Kiều Nguyệt Nga

Thái độ của tác giả: ca ngợi, đề cao những con người có phẩm chất tốt đẹp, nghĩa khí và khao khát mãnh liệt “cứu người giúp đời” thông qua nhân vật Vân Tiên

6

Trả lời Câu hỏi 6 CH cuối bài trang 44 SGK Văn 9 Cánh diều

Nêu cảm nghĩ của em về câu chuyện Lục Vân Tiên đánh cướp cứu Kiều Nguyệt Nga.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, liên hệ bản thân

Lời giải chi tiết:

Đoạn trích đã đem đến cho em cái nhìn về Lục Vân Tiên tài ba dũng cảm, trọng nghĩa khinh tài; Kiều Nguyệt Nga nết na, nhân hậu, ân tình. Tất cả những vẻ đẹp ấy của đoạn thơ phù hợp với phong cách sống, với ước mơ, khát vọng giản dị mà trong sáng của nhân dân ta, dạy chúng ta bài học đạo đức thiết thực và cao cả biết bao.