Soạn bài: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ trang 48 SGK Tiếng Việt 4 tập 2

Nội dung

Ca ngợi tình yêu nước, yêu con sâu sắc của người phụ nữ Tà-ôi trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

Câu 1

Em hiểu thế nào là những em bé lớn trên lưng mẹ”?

Phương pháp giải:

Con suy nghĩ xem phụ nữ miền núi thường địu con trong những hoàn cảnh nào?

Lời giải chi tiết:

Phụ nữ miền núi đi đâu, làm gì cũng thường địu con theo. Những em bé kể cả lúc ngủ cũng nằm trên lưng mẹ . Có thể nói: Các em lớn trên lưng mẹ.

Câu 2

Người mẹ làm các công việc gì? Các việc ấy có ý nghĩa như thế nào?

Phương pháp giải:

Con đọc kĩ toàn bài thơ để phát hiện ra các công việc mà người mẹ đã làm, và ý nghĩa của những công việc đó?

Lời giải chi tiết:

Người mẹ giã gạo nuôi bộ đội, tỉa bắp trên núi. Đó là công việc có ý nghĩa tốt đẹp: vừa là sản xuất ra lương thực để phục vụ cuộc sống vừa là nuôi quân đánh giặc, góp phần vào sự nghiệp kháng chiến của dân tộc.

Câu 3

Tìm các hình ảnh đẹp nói lên tình yêu thương và niềm hi vọng của người mẹ đối với con?

Phương pháp giải:

Con đọc phần giữa bài thơ.

Lời giải chi tiết:

Những hình ảnh đẹp nói lên tình yêu thương và niềm hi vọng của người mẹ đối với con:

Ngủ ngon a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi

Mẹ thương a-kay, mẹ thương bộ đội

Con mơ cho mẹ hạt gạo trắng ngần

Mai sau con lớn vung chày lún sân.

Câu 4

Theo em, cái đẹp thể hiện trong bài thơ này là gì?

Phương pháp giải:

Con đọc kĩ toàn bài thơ.

Lời giải chi tiết:

Cái đẹp trong bài thơ này là những hình ảnh độc đáo, sáng tạo, mang tính nghệ thuật cao:

- Nhịp chày nghiêng, giấc ngủ em nghiêng

- Vai mẹ gầy nhấp nhô làm gối

  Lưng đưa nôi và tim hát thành lời

- Con mơ cho mẹ hạt gạo trắng ngần

   Mai sau con lớn vung chày lún sân

- Lưng núi thì to, mà lưng mẹ nhỏ

- Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi

   Mặt trời của mẹ, em nằm trên lưng.

Cái đẹp của bài thơ này còn là tình cảm sâu xa của người phụ nữ miền núi luôn gắn bó với núi rừng, nương rẫy, luôn yêu thương con cái và yêu thương bộ đội; một lòng theo cách mạng, sẵn sàng góp gạo nuôi quân để đánh thắng quân thù. Tình cảm gia đình ở đây đã gắn kết với tình yêu đất nước.

Bài đọc

Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ

                       (trích)

Em cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi

Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ

Mẹ giã gạo mẹ nuôi bộ đội

Nhịp chày nghiêng rất ngủ em nghiêng

Mồ hôi mẹ rơi má em nóng hổi

Vai mẹ gầy nhấp nhô làm gối

Lưng đưa nôi và tim hát thành lời:

- Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi

Mẹ thương a-kay, mẹ thương bộ đội

Con mơ cho mẹ hạt gạo trắng ngần

Mai sau con lớn vung chày lún sân...

Em cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi

Em ngủ cho ngoan, đừng rời lưng mẹ

Mẹ đang tỉa bắp trên núi Ka-lưi

Lưng núi thì to mà lưng mẹ nhỏ

Em ngủ cho ngoan đừng làm mẹ mỏi

Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi

Mặt trời của mẹ, em nằm trên lưng

- Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi...

                                         NGUYỄN KHOA ĐIỀM

Chú thích:

- Lưng đưa nôi: lưng người mẹ đu đưa như chiếc nôi ru cho con ngủ.

- Tim hát thành lời: lời hát ru cất lên từ trái tim yêu thương của mẹ.

- A-kay (tiếng dân tộc Tà-ôi): con.