Soạn bài Câu ghép (tiếp) - Ngắn gọn nhất

Phần I

QUAN HỆ Ý NGHĨA GIỮA CÁC VẾ CÂU GHÉP

Trả lời câu 1 (trang 123 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):     

- Quan hệ nhân quả.

- Trong đó:

+ Vế câu "có lẽ" là giả thuyết về kết quả: tiếng Việt của chúng ta đẹp.

+ Từ nối "bởi vì" nêu nguyên nhân: tâm hồn người Việt Nam ta rất đẹp, vì cuộc đấu tranh của ta từ trước tới nay cao quý...

Trả lời câu 2 (trang 123 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):    

- Các loại quan hệ ý nghĩa và ví dụ:

+ Quan hệ nguyên nhân

VD: Vì trời mưa to nên tôi không đi chơi nữa.

+ Quan hệ điều kiện

VD: Nếu con đạt giải nhất thì bố mẹ sẽ mau cho con chiếc xe đạp.

+ Quan hệ lựa chọn

VD: Bạn thích màu xanh hay màu vàng?

+ Quan hệ tương phản:

VD: Tuy bị ốm nhưng Nga vẫn đến trường học với các bạn.

+ Quan hệ tăng tiến:

VD: Mưa càng to, lũ càng dâng cao.

+ Quan hệ bổ sung:

VD: Bạn Chi không những vẽ đẹp mà bạn còn hát rất hay.

+ Quan hệ tiếp nối:

VD: Tôi vừa về đến nhà thì em tôi lại xách cặp đi học.

+ Quan hệ đồng thời:

VD: Chẳng những học giỏi, mà Tuấn còn rất tốt bụng với các bạn trong lớp.

+ Quan hệ giải thích:

VD: Em rửa bát nhanh lên, mẹ sắp về rồi đấy!

Phần II

LUYỆN TẬP

Câu 1

Trả lời câu 1 (trang 124 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):    

a)

- Quan hệ ý nghĩa giữa vế thứ nhất với vế thứ hai là quan hệ nguyên nhân:

+ Kết quả: "Cảnh vật chúng quanh tôi đều thay đổi"

+ Nguyên nhân: "vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn"

- Quan hệ ý nghĩa giữa vế thứ hai và vế thứ ba là quan hệ giải thích:

+ Nguyên nhân: "vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn"

+ Giải thích: "hôm nay tôi đi học".

b)

- Quan hệ điều kiện: 

+ "Nếu..." điều kiện.

+ "thì..." kết quả.

c) Quan hệ tăng tiến (qua các quan hệ từ chẳng những... mà...).

d) Quan hệ tương phản (vế có từ tuy tương phán ý nghĩa với vế sau).

e) Đoạn trích có hai câu ghép.

- Câu ghép thứ nhất, các vế câu có quan hệ nối tiếp.

- Câu ghép thứ hai, các vế câu có quan hệ nguyên nhân (vế có từ yếu hơn chỉ nguyên nhân, vế sau chi kết quả).

Câu 2

Trả lời câu 2 (trang 124 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):    

a)

- Đoạn văn trong Biển đẹp của Vũ Tú Nam gốm có năm câu, bốn câu sau đều là câu ghép.

- Đoạn văn cùa Thi Sảnh có ba câu, chỉ có câu thứ hai và câu thứ ba là câu ghép.

b) Ở đoạn văn của Vũ Tú Nam, quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu trong các câu ghép đều là quan hệ điều kiện (vế đầu chỉ điều kiện, vế sau chi kết quả). Ở đoạn văn của Thi Sánh, quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu trong hai câu ghép là quan hệ nguyên nhân (vế đầu chỉ nguyên nhân, vế sau chỉ kết quả).                     

c) Không nên tách mỗi vế câu trong những câu ghép ở trên thành những câu đơn, bởi vì mối quan hệ ý nghĩa giữa các vế trong các câu này rất chặt chẽ.

Câu 3

Trả lời câu 3 (trang 125 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):    

   Hai câu cuối của đoạn văn trên là hai câu ghép rất dài. Xét về mặt lập luận, mỗi câu ghép trình bày một việc mà lão Hạc nhờ ỏng giáo. Nếu tách mỗi vế câu trong từng câu ghép này thành một câu đơn thì sẽ không bảo đàm được tính mạch lạc của lập luận. Xét về giá trị biểu hiện, tác giả cố ý viết câu dài để diễn tả đúng cái sự kể lể “dài dòng” của lão Hạc.

Câu 4

Trả lời câu 4 (trang 125 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):    

 a) Quan hệ ý nghĩa giữa các vế của câu ghép thứ hai là quan hệ điều kiện. Nếu tách mỗi vế câu này thành một câu đơn thì sẽ phá vỡ mối quan hệ ý nghĩa nêu trên.

 b) Nếu tách các vế trong câu thứ nhất và thứ ba thành những câu đơn thì hàng loạt các câu đơn đặt cạnh nhau như vậy khiến chúng ta hình dung nhân vật (chị Dậu) nói nhát gừng hoặc nghẹn ngào, không gợi được cách nói kể lể, van vỉ thiết tha của nhân vật như cách viết của tác giả.