Lý thuyết Axit nitric và muối nitrat.

A. Kiến thức trọng tâm:

1. Trong hợp chất HNO₃, nguyên tố nitơ có số oxi hóa cao nhất là +5

2. - Axit nitric tinh khiết là chất lỏng không màu, bốc khói mạnh trong không khí ẩm. Axit HNO₃ tan trong nước theo bất kì tỉ lệ nào.

- Axit nitric kém bền. Trong điều kiện thường, có ánh sáng, dung dịch axit đặc bị phân hủy 1 phần giải phóng khí nito dioxit, khí này lại tan trong dung dịch axit làm cho dung dịch có màu vàng

 3. - Axit HNO₃ là một trong các axit mạnh: làm quỳ tím hóa đỏ, tác dụng với bazơ và oxit bazơ, tác dụng với muối của axit yếu.

    - Axit HNO₃ là chất oxi hóa mạnh: phản ứng với hầu hết các kim loại trừ Pt và Au, một số phi kim, nhiều hợp chất vô cơ và hữu cơ. Sản phẩm khử sinh ra tùy thuộc nồng độ axit, tính khử của kim loại và nhiệt độ phản ứng.

4. Trong phòng thí nghiệm axit HNO₃ được điều chế bằng cách cho NaNO₃ hoặc KNO₃ tác dụng với axit H₂SO₄ đăc, nóng:

2NaNO₃(tt) + H₂SO₄(đ) \(\overset{t^{0}}{\rightarrow}\) Na₂SO₄ + 2HNO₃

Trong công nghiệp được sản xuất theo sơ đồ sau:

N₂ \(\xrightarrow[xt, t^{0},p]{+H_{2}}\) NH₃ \(\xrightarrow[xt, t^{0}]{+O_{2}}\) NO \(\overset{O_{2}}{\rightarrow}\) NO₂ \(\overset{+O_{2}+H_{2}O}{\rightarrow}\) HNO₃

5. Tất cả các muối nitrat đều tan nhiều trong nước và là chất điện li mạnh. Các muối nitrat kém bền với nhiệt, chúng bị phân hủy khi đun nóng

- Muối nitrat của các kim loại hoạt động mạnh (kali, natri,…) bị phân hủy thành muối nitrit và oxit

- Muối nitrat của magie, kẽm, sắt, chì, đồng,… bị phân hủy thành oxit kim loại tương ứng, NO₂ và O₂

- Muối nitrat của bạc, vàng, thủy ngân,… bị phân hủy thành kim loại tương ứng, khí NO₂ và O₂.

6. Giải được bài tập về HNO₃ và NO₃^-.