Luyện từ và câu: Nối các vế câu ghép bằng quan hệ từ trang 38 SGK Tiếng Việt 5 tập 2

I. Nhận xét

1. Cách nối và cách sắp xếp các vế câu trong hai câu ghép sau đây có gì khác nhau ?

a) Nếu trời trở rét thì con phải mặc thật ấm.

b) Con phải mặc ấm, nếu trời rét.

2. Tìm thêm những cặp quan hệ từ có thể nối các vế câu có quan hệ điều kiện - kết quả, giả thiết - kết quả.

Phương pháp giải:

1) Con phân tích để tìm ra hai vế câu, sau đó chú ý thành phần đứng giữa hai vế câu chính là cách nối của câu đó. Sau đó quan sát xem các vế câu được đặt theo thứ tự khác nhau như thế nào?

2) Con suy nghĩ và trả lời.

Lời giải chi tiết:

1)

a) Nếu trời trở rét // thì con phải mặc thật ấm.

b) Con phải mặc ấm // nếu trời trở rét.

2) Cặp QHT nối các vế câu thể hiện quan hệ ĐK - KQ, giả thiết (GT) - KQ: nếu... thì..., nếu như... vì..., hễ... thì... hễ mà... thì, giá.. thì, giả sử... thì.

II. Luyện tập

1. Tìm vế câu chỉ điều kiện (giả thiết), vế câu chỉ kết quả và các quan hệ từ nối chúng trong những ví dụ sau :

a) Nếu ông trả lời đúng ngựa của ông đi một ngày được mấy bước thì tôi sẽ nói cho ông biết trâu của tôi cày một ngày được mấy đường.

Theo CẬU BÉ THÔNG MINH

b) Nếu là chim, tôi sẽ là loài bồ câu trắng

    Nếu là hoa, tôi sẽ là một đóa hướng dương

    Nếu là mây, tôi sẽ là một vầng mây ấm

    Là người, tôi sẽ chết cho quê hương.

TRƯƠNG QUỐC KHÁNH

2. Tìm quan hệ từ thích hợp với mỗi chỗ trống để tạo ra những câu ghép chỉ điều kiện - kết quả hoặc giả thiết - kết quả :

a)  ... chủ nhật này trời đẹp ... chúng ta sẽ đi cắm trại.

b)   ... bạn Nam phát biểu ý kiến ... cả lớp lại trầm trồ khen ngợi.

c)   ... ta chiếm được điểm cao này ... trận đánh sẽ rất thuận lợi.

3. Thêm vào chỗ trống một vế câu thích hợp để tạo thành câu ghép chỉ điểu kiện - kết quả hoặc giả thiết - kết quả :

a)  Hễ em được điểm tốt ...

b)  Nếu chúng ta chủ quan ...

... thì Hồng đã có nhiều tiến bộ trong học tập.

Phương pháp giải:

1)

- Con phân tích các thành phần trong câu.

- Từ đó tìm ra ý nghĩa từ vế và các quan hệ từ đi kèm.

2) Một số quan hệ từ chỉ điều kiện - kết quả hoặc giả thiết - kết quả có thể dùng được là: nếu ... thì...; hễ ... thì ....; giá .... thì ...; .....

3)

- Con đọc kĩ vế đã cho để hiểu câu đó sẽ đề cập đến nội dung gì.

- Lựa chọn một vế câu nữa có liên quan đến nội dung câu thên theo quan hệ điều kiện - kết quả, giả thiết - kết quả.

- Lựa chọn một số quan hệ từ chỉ điều kiện - kết quả hoặc giả thiết - kết quả có thể dùng được là: nếu ... thì...; hễ ... thì ....; giá .... thì ...; .....

Lời giải chi tiết:

1)

"Là người, tôi sẽ chết cho quê hương" được coi là một câu đơn được mở đầu bằng trạng ngữ "Là người".

2) 

a)  Nếu chủ nhật này trời đẹp thì chúng ta sẽ đi cắm trại. (ĐK — KQ).

b)  Hễ bạn Nam phát biểu ý kiến thì cả lớp lại trầm trồ khen ngợi. (GT - KQ).

c)  Giá ta chiếm được điểm cao này thì trận đánh sẽ rất thuận lợi. (GT - KQ).

3) 

a)  Hễ em được điểm tốt thì bố lại tặng em một món quà nho nhỏ.

b) Nếu chúng ta chủ quan thì việc này khó thành công.

c)  Giá Hồng chịu khó học hành thì Hồng đã có nhiều tiến bộ trong học tập.