Luyện từ và câu - Nối các vế câu ghép bằng quan hệ từ trang 25 , 26

I. Nhận xét

1. Đọc hai đoạn văn sau và thực hiện yêu cầu ở dưới.

Bốn mùa Hạ Long mang trên mình một màu xanh đằm thắm : xanh biếc của biển, xanh lam của núi, xanh lục của trời. Màu xanh ấy như trường cửu, lúc nào cũng bát ngát, cũng trẻ trung, cũng phơi phới.

Tuy bốn mùa là vậy nhưng mỗi mùa Hạ Long lại có những nét riêng biệt, hấp dẫn lòng người. Mùa xuân của Hạ Long là mùa sương và cỏ mục. Mùa hè của Hạ Long là mùa gió nồm nam và cá ngừ, cá mực. Mùa thu của Hạ Long là mùa trắng biển và tôm he…

 -Gạch dưới câu ghép trong hai đoạn văn.

- Dùng gạch xiên ( / ) ngăn cách các vế câu trong câu ghép. Khoanh tròn cặp quan hệ từ nối các vế câu ghép.

Gợi ý:

Câu ghép là câu có nhiều hơn một cụm chủ - vị.

Em hãy phân tích cấu tạo của các câu trên để tìm câu ghép có trong đoạn.

Trả lời:

Bốn mùa Hạ Long mang trên mình một màu xanh đằm thắm : xanh biếc của biển, xanh lam của núi, xanh lục của trời. Màu xanh ấy như trường cửu, lúc nào cũng bát ngát, cũng trẻ trung, cũng phơi phới.

(Tuy) bốn mùa là vậy / (nhưng) mỗi mùa Hạ Long lại có những nét riêng biệt, hấp dẫn lòng người. Mùa xuân của Hạ Long là mùa sương và cỏ mục. Mùa hè của Hạ Long là mùa gió nồm nam và cá ngừ, cá mực. Mùa thu của Hạ Long là mùa trắng biển và tôm he…

2. Đặt một câu ghép, trong đó hai vế câu có quan hệ tương phản.

…………………………………

Gợi ý:

- Đặt những vế câu có quan hệ tương phản về nghĩa.

- Sử dụng các quan hệ từ biểu thị mối quan hệ tương phản: tuy, mặc dù, tuy ... nhưng...., mặc dù ... nhưng ..., ......

Trả lời:

- Vì Nam dậy muộn nên Nam đến trường trễ.

- Nếu Xuyến chăm chỉ lên một chút thì kết quả học tập của Xuyến đã tiến bộ hơn nhiều rồi.

II. Luyện tập

1. Phân tích cấu tạo của hai câu ghép sau bằng cách thực hiện các yêu cầu ở dưới.

a) Mặc dù giặc Tây hung tàn nhưng chúng không thể ngăn cản các cháu học tập, vui tươi, đoàn kết, tiến bộ.

b) Tuy rét vẫn kéo dài, mùa xuân đã đến bên bờ sông Lương.

- Dùng gạch xiên ( / ) ngăn cách các vế câu trong từng câu ghép.

- Khoanh tròn quan hệ từ hoặc cặp quan hệ từ nối các vế câu.

- Gạch một gạch dưới bộ phận chủ ngữ, gạch hai gạch dưới bộ phận vị ngữ trong từng vế câu.

Gợi ý:

Em phân tích các thành phần chủ vị trong câu.

Trả lời:

a) (Mặc dù) giặc Tây (CN) / hung tàn (VN) (nhưng) chúng (CN) / không thể ngăn cản các cháu học tập, vui tươi, đoàn kết, tiến bộ. (VN)

b) (Tuy) rét (CN) / vẫn kéo dài,(VN) mùa xuân (CN) vẫn đến bên bờ sông Lương. (VN)

2. Viết thêm một vế câu vào chỗ trống để tạo thành câu ghép chỉ quan hệ tương phản :

a) Tuy hạn hán kéo dài............................

b) …………………………nhưng các cô vẫn miệt mài trên đồng ruộng.

Gợi ý:

- Em tìm một vế câu tương phản về ý nghĩa với vế câu đã cho.

- Bổ sung thêm một quan hệ từ để bắt cặp với quan hệ từ đã được cho trong bài.

Trả lời:

a) Tuy hạn hán kéo dài nhưng người dân quê em không hề lo lắng.

b) Mặc dù trời rét đậm nhưng các cô vẫn miệt mài trên đồng ruộng.

3. Đọc mẩu chuyện vui sau và thực hiện yêu cầu ở dưới.

Chủ ngữ ở đâu ?

Cô giáo viết lên bảng một câu ghép :

"Mặc dù tên cướp rất hung hăng, gian xảo nhưng cuối cùng hắn vẫn phải đưa hai tay vào còng số 8."

Rồi cô hỏi :

- Em nào cho cô biết chủ ngữ của câu trên ở đâu ?

Hùng nhanh nhảu :

- Thưa cô, chủ ngữ đang ở trong nhà giam ạ.

a) Dùng gạch xiên ( / ) ngăn cách các vế câu của câu ghép trong mẩu chuyện trên.

b) Khoanh tròn cặp quan hệ từ nối các vế câu.

c) Gạch một gạch dưới bộ phận chủ ngữ, gạch hai gạch dưới bộ phận vị ngữ trong từng vế câu.

Gợi ý:

- Em tìm các câu ghép có trong mẩu chuyện.

- Phân tích cấu tạo ngữ pháp của từng câu ghép vừa tìm được.

Trả lời: