Giải VBT ngữ văn 7 bài Mạch lạc trong văn bản

Câu 1

Câu 1 (trang 20 VBT Ngữ văn 7, tập 1):

Hãy tìm hiểu tính mạch lạc của:

a) Văn bản Mẹ tôi. (Ét-môn-đô đơ A-mi-xi)

b. Một trong 2 văn bản sau:

(1)

LÃO NÔNG VÀ CÁC CON

Hãy lao động cần cù gắng sức,

Ấy chân lưng sung túc nhất đời.

Phú nông gần đất xa trời

Họp riêng con lại, nói lời thiết tha

Rằng: “Ruộng đất ông cha để lại

Các con đừng khờ dại bán đi.

Kho vàng chôn dưới đất kia,

Cha không biết chỗ. Kiên trì gắng công

Tìm khắc thấy: cuối cùng sẽ thắng.

Xốc ruộng lên tháng tám sau mùa,

Tay cày, tay cuốc, tay bừa,

Xới qua xới lại, chẳng chừa chỗ không.”

Bố chết. Các con cùng gắng gổ

Lật tung đồng đây đó khắp nơi,

Kĩ càng công việc xong xuôi,

Cuối năm lúa tốt bời bời bội thu.

Vàng với bạc giấu mô chẳng thấy,

Rõ ràng ông bố ấy khôn ngoan,

Trước khi từ giã trần gian

Lấy câu “lao động là vàng” dạy con.

(La Phông-ten, Ngụ ngôn chọn lọc, Tú Mỡ dịch)

 (2)

     Mùa đông, giữa ngày mùa, làng quê toàn màu vàng – những màu vàng rất khác nhau. Có lẽ bắt đầu từ những đêm sương sa thì bóng tối đã hơi cứng và sáng ngày ra trông thấy màu trời có vàng hơn mọi khi. Lúa chín dưới đồng vàng xuộm lại. Nắng nhạt ngả màu vàng hoe. Trong vườn, lắc lư những chùm quả xoan vàng lịm, không trông thấy cuống, như những chuỗi tràng hạt bồ đề treo lơ lửng. Từng chiếc lá mít vàng sẫm. Tàu đu đủ, chiếc lá sắn héo lại mở năm cánh vàng tươi. Buồng chuối quả chín vàng đốm. Nắng vườn chuối đương có gió lẫn với lá vàng, như những vạt áo nắng, đuôi áo nắng, vẫy vẫy. Bụi mía vàng, từng đốt ngần phấn trắng. Dưới sân, rơm và thóc vàng giòn. Quanh đó, con gà, con chó cũng vàng mượt. Mái nhà phủ một màu rơm vàng mới. Tất cả đượm một màu trù phú, đầm ấm lạ lùng. Không có cảm giác héo tàn, hanh hao lúc sắp bước vào mùa đông.

Phương pháp giải:

Tính mạch lạc của văn bản thể hiện ở chỗ thống nhất đề tài (một đề tài), một chủ đề chung xuyên suốt; các phần, đoạn, câu tiếp nối nhau hợp lí, chặt chẽ nhằm làm cho chủ đề liền mạch và gợi hứng thú cho người đọc, người nghe. Hãy phân tích các văn bản để làm rõ những yêu cầu trên.

Lời giải chi tiết:

Tính mạch lạc của:

a) Văn bản “Mẹ tôi”

- Chủ đề xuyên suốt: ca ngợi lòng yêu thương, đức hi sinh của mẹ dành cho con.

- Trình tự văn bản xoay quanh thể hiện chủ đề một cách liên tục, rất mạch lạc:

    + bố đau lòng vì con thiếu lễ độ với mẹ.

    + bố nói về mẹ.

    + bố khuyên con xin lỗi mẹ một cách thành khẩn.

b)

(1) Lão nông và các con

- Chủ đề chính: ca ngợi lao động là vàng.

- Bố cục ba phần nhất quán, rõ ràng:

+ Mở bài (2 câu đầu ): giá trị của lao động.

+ Thân bài (Tiếp … đến “bội thu”): hành trình lao động.

+ Kết bài (Còn lại): kho vàng có được là nhờ sức lao động của con người.

 (2)

- Chủ đề xuyên suốt: Sắc vàng trù phú ở làng quê.

- Bố cục ba phần:

+ Mở bài (Câu 1): giới thiệu về màu vàng khác nhau của làng quê.

+ Thân bài (Tiếp … đến “vàng mới”): thể hiện phong phú của màu vàng ở các sự vật.

+ Kết bài (2 câu còn lại): cảm nhận và nhận xét về sắc vàng đó.

---

Câu 2

Câu 2 (trang 21 VBT Ngữ văn 7, tập 1):

Trong truyện Cuộc chia tay của những con búp bê, tác giả không thuật lại tỉ mỉ nguyên nhân dẫn đến sự chia tay của hai người lớn. Theo em như vậy có làm cho tác phẩm thiếu mạch lạc không?

Phương pháp giải:

Đọc lại truyện và tìm chủ đề xuyên suốt của nó là gì. Hãy suy nghĩ xem nội dung nguyên nhân dẫn đến sự chia tay của hai người lớn có làm nên mạch chủ đạo của câu chuyện không để trả lời câu hỏi đặt ra trong đề bài.

Lời giải chi tiết:

     Trong truyện “Cuộc chia tay của những con búp bê”, tác giả đã không thuật lại tỉ mỉ nguyên nhân dẫn đến sự chia tay của người lớn. Theo em, như vậy câu chuyện không thiếu mạch lạc vì:

- Vấn đề xuyên suốt tác phẩm là sự chia tay của anh em Thành Thủy và những con búp bê.

- Thêm chuyện của người lớn vào thì nội dung truyện sẽ bị phân tán làm giảm đi sự thống nhất chủ đề.

---

Câu 3

Câu 3 (trang 22 VBT Ngữ văn 7, tập 1):

Em thấy ý kiến của Tuấn có lí hay vô lí? Vì sao?

Phương pháp giải:

Nhà thơ kể những thiếu thốn về vật chất của mình. Khi kể cũng cần mạch lạc theo một trình tự nào đấy. Em hãy tìm ra mạch kể đó. Nếu thứ tự sắp xếp không tuân theo mạch đó thì ý kiến của bạn Tuấn là có lí.

Lời giải chi tiết:

Nhận xét của em:

- Ý kiến của Tuấn có lí.

- Lí do: Tác giả kể về cuộc sống vật chất thiếu thốn của mình với người bạn lâu ngày không gặp. Theo lẽ thường sẽ kể từ những cái quan trọng hơn sau đó mới nhắc đến những cái phụ (để khẳng định đến cả những cái nhỏ nhặt cũng thiếu thốn), vì thế thường người ta sẽ nhắc đến thịt cá trước rau dưa để đảm bảo tính mạch lạc cho lời nói, suy nghĩ.